Strategi Pengeksplisitan dalam Terjemahan Gaya Bahasa Ījāz al-Quran kepada Bahasa Melayu

Abstract

Pengeksplisitan ialah suatu teknik penting dalam mengukur tahap kualiti sesuatu interpretasi. Pengeksplisitan ada kalanya boleh berbentuk wajib, pilihan, pragmatik dan inheren. Bahkan pengeksplisitan juga boleh mengundang kepada tahap kelewahan (redundancy) sesuatu teks. Penterjemah sama ada yang berpengalaman mahupun tidak berpengalaman cenderung melakukan pengeksplisitan dengan memindahkan makna elipsis bahasa sumber kepada bahasa sasaran. Kajian ini berobjektif untuk menganalisis klasifikasi pengeksplisitan dalam penterjemahan gaya bahasa ījāz al-Quran kepada bahasa Melayu. Reka bentuk kajian ialah kualitatif melalui pendekatan analisis kandungan (content analysis). Data kajian pula terdiri daripada sejumlah gaya bahasa ījāz al-Quran yang dianalisis mengikut klasifikasi strategi pengeksplisitan oleh Klaudy dan metode penyaringan (filtering method) oleh Becher. Dapatan kajian mendedahkan bahawa kategori pengeksplisitan pilihan merupakan jenis pengeksplisitan terbanyak yang ditemukan kajian berbanding dengan jenis pengeksplisitan yang lain. Pengeksplisitan pragmatik pula menjelaskan bahawa proses pemindahan makna tidak hanya bergantung pada struktur atau sistem bahasa (tatabahasa, leksikon dan sebagainya) tetapi turut dipengaruhi oleh konteks pengujaran ayat. Kajian mencadangkan bahawa penterjemah perlu berusaha meminimumkan pendekatan tafsiran ayat melainkan pada keadaan tertentu yang boleh mengundang salah faham atau penyimpangan makna. Pandangan ini dilontarkan berikutan bidang pentafsiran al-Quran (the science of exegesis) merupakan satu bidang yang amat luas, sarat dengan perbezaan pandangan dan mempunyai disiplin ilmunya yang tersendiri.

Full text

Explicitation Strategy in the Translation of
1, 2 3
1
Selangor
2
Selangor
3

112 )
Permasalahan ini sejajar denga n apa yang
pe rka itan ra pat antara makna elips is deng an
bahasa
penterjemahan gaya bahasa
bahasa
dalam hierarki balaghah

113
makna tersirat tidak semestinya dieksplisitkan pada
ada kalanya penterjemah gagal menerapkan makna
peka terhadap sebarang penambahan makna sama
menerapkan strategi yang efektif dalam menangani
ini penting dalam menghasilkan interpretasi yang baik
berja ya mendapat perha tian yang besar dala m
” dalam bahasa Inggeris
akan menghadapi pengeksplisitan dalam bahasa
, ,
setiap proses penterjemahan dengan tidak melibatkan

)
Empat jenis pengeksplisitan yang diperkenalkan oleh
pengeksplisitan i mplikasi daripada terjemahan
mengandaikan bahawa sifat penterjemahan secara
Pengeksplisitan Implikasi
daripada Terjemahan
Pengeksplisitan
Pragmatik
Pengeksplisitan
Pilihan Pengeksplisitan
wajib
Pengeksplisitan
Pragmatik
Metode ini pada asalnya ialah hasil adaptasi
, , pengeksplisitan i mplikasi daripada terjemahan
”,

terjemahan ini didorong oleh penghasilannya yang
dalam terjemahan gaya bahasa
hanya
, syair
pertama hingga keenam terdiri daripada data yang
Cetakan
Pertama
h
yang memaparkan perbahasan holistik berkenaan

)
setiap jenis pengeksplisitan berserta cirinya yang
mendapati bahawa sebahagian besar data adalah
daripada setiap contoh jenis pengeksplisitan yang
PEN
kerana tanpa mengaplikasikan pengeksplisitan, hasil
An a l i s i s ka j i a n m e n c a t a t k a n ka t e g o r i
mereka nanti ada seorang raja yang merampas tiap-
tiap perahu yang elok
hadapan mereka ada seorang raja yang akan merampas
setiap bahtera
secara
paksa
setiap
bahtera
akan
merampas
seorang
raja
di belakang
mereka
kerana mencacatkannya
hendak
sebarang penambahan terhadap makna elipsis ayat

117
Dan datanglah Tuhanmu (perintah) dan malaikat Dan datanglah Tuhanmu;
dan malaikat dan datanglah
Ayat ini menggambarkan senario yang terjadi
” Allah
” boleh memberi
jenis pengeksplisitan pilihan kerana pada dasarnya
berasaskan kepada kepercayaan aqidah Islam yang
Memandangkan skop kajian lebih terarah kepada
daripada data yang boleh diketengahkan dalam
yang memelihara kamu daripada panas dan sejuk
memeliharamu
daripada panas
yang memelihara

118 )
Makna implisit ayat boleh diperhatikan pada
” di dalam
makna implisit ayat dengan menjadikan terjemahan
umat yang satu
(mengikut agama Allah yang satu tetapi setelah
mereka bertelingkah)
umat yang satu. (Setelah timbul
perselisihan),
para nabi maka Allah
terjadinya perselisihan dalam kalangan mereka
Penambahan makna ini ekoran daripada penjelasan
Jenis pengeksplisitan wajib terjadi apabila terdapat

engkau (ayah) tidak habis-habis
mengingati Yusuf
kamu sentiasa
mengingati Yusuf
penyakit
berat mendapat
sehingga mengingati demi Allah mereka
berkata
” yang
dan
dengan partikel
” secara literal
tanpa mengambil kira makna implisit di sebalik
” diterjemahk an dalam
”,
Jenis p engeksplisitan ini adalah wajib dan
”
berkait dengan kategori pengeksplisitan implikasi
dalam kategori pengeksplisitan implikasi daripada
Jadilah engkau seorang yang pemaaf Jadilah engkau seorang pemaaf
orang yang jahil daripada serta
berpalinglah
pemaaf jadilah
pemaaf
jadilah
pemaaf
kepada
daripada

)
sabar, tidak berkasar dan tidak mempersendakan
” dalam konteks ayat boleh
Islam dengan cara tidak membebankan mereka
Jenis pengeksplisitan dalam data ini tidak
melibatkan makna pragmatik disebabkan konteks
pengeksplisitan pilihan kerana penterjemah tidak
klasifikasi pengeksplisitan telah diterapkan dalam
pragmatik, wajib dan pengeksplisitan implikasi
Pengeksplisitan
Pilihan
Pengeksplisitan
Pragmatik
Pengeksplisitan Pengeksplisitan
Implikasi
daripada
Terjemahan

121
kajian berbanding dengan tiga jenis pengeksplisitan
Ole h s e d emiki a n , kajia n b e rpand a n g an
kalanya tindakan penambahan dalam teks bahasa
” dal a m
yang menjadi teras bagi menginterpretasikan isi
Jenis pengeksplisitan sebegini adalah wajib dan
kepada pembaca seperti dalam data bahagian analisis
pengeksplisitan implikasi daripada terjemahan dapat
Je nis pengeksp lisita n imp lik asi dari pad a
te r j e m ah a n m e n y ak s i ka n b a h aw a p r o se s
Pada hakikatnya, setiap teknik pengeksplisitan

122 )
tambahan wajib yang tidak boleh dielakkan semasa
dinyat akan sec ara berlebihan boleh dianggap
” masih boleh
dalam ay at ya ng dit e rje mah k an kep ada ka ta
” dalam teks terjemahan,
sewajarnya bagi memastikan teks terjemahan sentiasa
berinteraksi secara ekspresif kepada pembaca
dipindahkan ke dalam teks bahasa sasaran sama ada
bahawa proses pemindahan makna tidak hanya
ciri pengeksplisitan ini dapat dikenal pasti apabila
pengeksplisitan i mplikasi daripada terjemahan
terjemahan gaya bahasa
pendekatan tafsiran ayat melainkan pada keadaan
sentiasa berinteraksi secara ekspresif kepada pembaca

123
Implicitation and deletion in the translation of Band of
,
,
,

)
,