Marka Farkındalığı ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisinde Marka Tatmininin Düzenleyicilik Etkisi

Full text

Önerilen Atıf/Suggested Citation
Sökmen, A., Sökmen, A., Yordam Dağıstan, S. (2023). Marka Farkındalığı ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisinde Marka Tatmininin
Düzenleyicilik Etkisi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 15 (4), 2952-2963.
İŞLETME ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
JOURNAL OF BUSINESS RESEARCH-TURK
2023, 15(4), 2952-2963
https://doi.org/10.20491/isarder.2023.1758
Marka Farkındalığı ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisinde Marka Tatmininin
Düzenleyicilik Etkisi
The Relationship Between Brand Awareness and Intention to Leave: The Moderator Effect
of Brand Satisfaction
Alev SÖKMEN a Alptekin SÖKMEN b Selda YORDAM DAĞISTAN c
a Kastamonu Üniversitesi, Turizm Fakültesi, Kastamonu, Türkiye. alevsokmen@kastamonu.edu.tr
b Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, İİBF, Ankara, Türkiye. alptekin.sokmen@hbv.edu.tr
c Kastamonu Üniversitesi, Kastamonu, Turizm Fakültesi, Türkiye. syordam@kastamonu.edu.tr
MAKALE BİLGİSİ
ÖZET
Anahtar Kelimeler:
Marka Farkındalığı (MF)
Marka Tatmini (MT)
İşten Ayrılma Niyeti (İAN)
Gönderilme Tarihi 28
Ağustos 2023
Revizyon Tarihi 15 Aralık
2023
Kabul Tarihi 20 Aralık 2023
Makale Kategorisi:
Araştırma Makalesi
Amaç – Bu çalışmada marka farkındalığı ile işten ayrılma niyeti arasında anlamlı bir ilişki olduğu
varsayılarak aralarındaki ilişkide marka tatmininin düzenleyicilik etkisini incelemek amaçlanmıştır.
Çalışanların işten ayrılma niyetlerinde demografik özelliklerin yanı sıra örgütsel faktörlerin de etkisi
vardır. İşveren markasına yönelik olumlu tutum içinde olan çalışanın sosyal kimlik teorisine göre
örgütsel aidiyet ve tatmin duygusu içinde olabileceği ve algılanan marka tatmininin işten ayrılma
niyetinde düzenleyici rol üstleneceği varsayılmıştır.
Yöntem – Bu amaç doğrultusunda Ankara’da iki hastanenin büro çalışanlarından (büro çalışanı,
yönetici ve teknisyenler) kolayda örnekleme yöntemiyle 437 kişiye ulaşılmıştır. Çalışmada nicel veri
toplama yöntemlerinden anket tekniği kullanılmıştır. Verilerin analizinde korelasyon ve regresyon
testleri uygulanmıştır.
Bulgular – Analiz sonuçları marka farkındalığı ile işten ayrılma niyeti arasında negatif yönlü anlamlı
bir ilişki olduğunu ve marka tatminin bu ilişkide düzenleyici etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca
marka tatmini ile işten ayrılma niyeti arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.
Tartışma – Bu çalışmada; marka farkındalığı ve marka tatmininin ile işten ayrılma niyeti üzerinde
negatif yönlü etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar ilgili alan yazını destekler
niteliktedir.
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Keywords:
Brand Awareness (BA)
Brand Satisfaction (BS)
Intention to Leave (ITL)
Received 28 August 2023
Revised 15 December 2023
Accepted 20 December 2023
Article Classification:
Research Article
Purpose – In this study, it is assumed that there is a significant relationship between brand awareness
and turnover intention and it is aimed to examine the moderating effect of brand satisfaction on the
relationship between them. In addition to demographic characteristics, organizational factors also have
an impact on employees' intentions to leave. It is assumed that employees who have a positive attitude
towards the employer brand may have a sense of organizational belonging and satisfaction according
to the social identity theory and that perceived brand satisfaction will play a regulatory role in turnover
intention.
Design/methodology/approach – In accordance with this purpose, 437 people were reached by
convenience sampling method from the clerical employees (clerical workers, managers, and technicians)
of two hospitals in Ankara. In this study, the survey technique, one of the quantitative data collection
methods, is used.
Findings – In the analysis of the data correlation and regression tests were used. The results of the
analysis revealed that there is a negative significant relationship between brand awareness and intention
to leave, and brand satisfaction has a moderator effect in this relationship. In addition, there is a negative
significant relationship between brand satisfaction and intention to leave.
Discussion – In this study, it was determined that brand awareness and brand satisfaction have a
negative effect on intention to leave. The results supported the related literature.

A. Sökmen – A. Sökmen – S. Yordam Dağıstan 15/4 (2023) 2952-2963
İşletme Araştırmaları Dergisi Journal of Business Research-Turk
2953
1. Giriş
Markalaşma örgüt içinde güçlü bir kültürün oluşmasına yardımcı olurken çalışanlar arasında tatmin düzeyini
artırmaktadır (Gaddam, 2008). Güçlü işveren markaları çalışmak istenen en iyi yerlerdir. Bir kurum veya
işletmeye en iyi çalışanları çekmek önemlidir fakat onları işletmede uzun süre kalmaya ve verimli bir şekilde
katkıda bulunmaya motive etmekte çok önemlidir. İşletme mevcut çalışanlarını tatmin ettiğinde, çalışanlar
yalnızca işletmede kalmaya ve işletme için çalışmaya devam etmekle kalmayacak, aynı zamanda işletmenin
değerini kendi çevreleriyle de paylaşacaklardır (Tanwar ve Prasad, 2016).
1978 yılında Thomas tarafından geliştirilen hizmet pazarlaması üçgeninde organizasyon, çalışanlar ve
müşteriler bulunmaktadır. Üçgende üç tür hizmet pazarlaması vardır. Çalışanlarla ilişkilendirilen iç
pazarlama, doğrudan müşteriyi ilgilendiren dış pazarlama, müşteri ve çalışan arasındaki ilişkiyi gösteren
interaktif pazarlamadır (Kumar vd., 2020). İlgili alan yazında marka farkındalığı, marka sadakati (Abou-
Shouk ve Soliman, 2021; Kodaş, 2021; Sökmen vd., 2022), marka imajı (Çağliyan vd., 2018; Dülek ve Saydan,
2019), marka tatmini (Sökmen ve Kenek, 2022) ve satın alma niyeti (Başarır, 2020; Febriyantoro, 2020) ile
ilişkilendirilmiştir. Marka tatmini ise yoğunlukla marka güveni, marka sadakati, marka bağlılığı (Jamshidi ve
Rousta, 2021; Meidina vd., 2022; Tan ve Çolakoğlu, 2021), marka duygusu (Kazan vd., 2020) değişkenleri ile
ele alınmıştır. Marka farkındalığı ve marka tatmini değişkenleri genel itibariyle tüketici ya da müşteri bakış
açısıyla yani dış pazarlama olarak ele alınmıştır. Ancak çalışanlar da iç müşteri olarak (Sasser ve Arbeit, 1976)
görülmektedir.
Yapılan araştırmalara bakıldığında marka farkındalığı, marka tatmini ve işten ayrılma niyeti değişkenleri
arasındaki ilişkilerin çalışanların bakış açısıyla incelenmesi göz ardı edilmiştir. Bu bağlamda çalışma
literatürdeki bu boşluğun doldurulmasına katkı sağlayacaktır. Hastane çalışanları özelinde yapılan çalışmada;
marka farkındalığı, marka tatmini ve işten ayrılma niyeti değişkenleri arasındaki ilişkinin ortaya konması
amaçlanmaktadır. Ayrıca marka tatminin marka farkındalığı ve işten ayrılma niyeti ilişkisindeki düzenleyici
rolü incelenmektedir.
2. Kavramsal Çerçeve
Kavramsal çerçeve başlığı altında marka farkındalığı, marka tatmini ve işten ayrılma niyeti değişkenleri
açıklanmıştır.
2.1. Marka Farkındalığı
Marka, bir müşterinin bir şirketle olan duygusal ve psikolojik ilişkisidir (Chandran vd., 2020). Marka
farkındalığı, tüketicilerin sahip olmayı istedikleri ürünle markayı nasıl ilişkilendirdiği ile ilgilidir (Sasmita ve
Suki, 2015). Macdonald ve Sharp'a (2003) göre marka farkındalığı, tüketicinin hafızasında bir markaya ilişkin
çağrışımların geliştirilmesindeki ilk adımdır. Foroudi’ye (2019) göre marka farkındalığı, müşterinin bir
markayı farklı bağlamlarda ayırt etme ve tanıma yeteneğidir.
Marka farkındalığı, markanın tanınması ve hatırlanmasından oluşmaktadır. Markanın tanınması, markanın
diğer markalardan farklılaşması ya da ayırt edilmesini (daha yüzeysel) ifade ederken, markanın hatırlanması
tüketicilerin hafızasında markayı doğru şekilde oluşturmasını (daha derin farkındalık) ifade etmektedir
(Keller, 1993). Aaker (1996) marka farkındalık seviyelerini altı aşamada gerçekleştiğini belirtmiştir. Bunları
marka tanınırlığı, markanın hatırlanması, akla gelen ilk marka olma, markanın hakimiyeti, marka bilgisi ve
marka görüşü olarak belirtmiştir (Sağlam ve Avcı, 2019). Marka ile ilgili en iyi farkındalık, tüketicinin
markanın ürünlerini kullanması ile ortaya çıkmaktadır (Abbas vd., 2021). Tüketiciler internet, gazete, radyo
ve televizyon gibi etkili pazarlama araçlarıyla marka farkındalığı kazanmaktadır (Zia vd., 2021; Abbas vd.,
2021). Yüksek düzeyde bir marka farkındalığı, öğrenme avantajı, düşünme avantajı ve seçim avantajı gibi
müşterinin satın alma karar verme sürecinde çeşitli avantajlara sahiptir (Sürücü vd., 2019).
Çalışanların marka farkındalığı ise, çekici bir işveren imajına sahip olan kuruluşlarda çalışmayı tercih
etmesidir (Figurska ve Matuska, 2013). Hogg ve Abrams (1988); sosyal kimlik teorisinde, bireylerin
kimliklerini sosyal gruplarla veya kategoriler ilişkilendirerek oluşturduklarını belirtmektedirler. Bireylerin
kimliklerini oluşturmadaki rolü dikkate alındığında marka farkındalığı çalışanın aidiyet ve motivasyon
duygusunun gelişmesinde önem arz etmektedir. Edwards’a (2005) göre; işletmelerin marka uygulamaları
rakiplerinden ayırt edilmesine yardımcı olurken çalışanların tatmin ve sadakat duygularının gelişmesini
sağlamaktadır. Farklı sektörlere yönelik yapılan çalışmalara göre işveren markası, çalışanların örgütlerine

A. Sökmen – A. Sökmen – S. Yordam Dağıstan 15/4 (2023) 2952-2963
İşletme Araştırmaları Dergisi Journal of Business Research-Turk
2954
karşı olumlu duygusal tutum geliştirmelerini ve kendilerini bir sosyal sınıfa ait görmelerini sağlamaktadır.
(Dijkstra ve Henseler, 2015; Hair vd., 2011). Bu duygusal tutum, örgütsel açıdan bakıldığında çalışanların
davranışlarını olumlu etkileyebilecektir. Çalışanların örgütlerini diğer örgütlerle karşılaştırabilmesi için
işveren markası hakkında yeterli bilgi sahibi olması gerekmektedir. King ve Grace (2008); çalışanların, işveren
markaları hakkında güçlü bilye sahip olmalarının, işveren markasının olumlu yönlerini bulma olasılıklarının
artıracağını belirtmişlerdir.
Marka bilgisi, işveren markasına yönelik tutumu etkileyebilmekte ve markaya duygusal bağlılığı
sağlayabilmektedir (Schlager vd., 2011; Piehler vd., 2016). Güçlü işverenler çalışanların fikirlerini dinleyerek,
adil çalışma şartları sunarak, iş güvencesi sağlayarak ve kendini geliştirmesine imkân tanıyarak çalışanların
hem kurum bağlılıklarını hem de memnuniyetlerini artırabilir (Özgen ve Akbayır, 2011: 83-85). Loher vd.,
(1985); işin ve örgütün niteliklerini belirleyici unsur olan güçlü bir işveren markasının aynı zamanda iş
tatminini artırabileceğini belirtmişlerdir.
2.2. Marka Tatmini
Bireyler bir ürünü satın almadan önce birtakım beklentilere sahiptir. Ürünü kullanmasıyla birlikte
beklentilerinin karşılanması yahut karşılanmaması şeklinde bir sonuca varacaktır. Bireylerin beklentilerindeki
farklılıklar yaşanması durumunda ulaştıkları sonuçlarda da farklılıklar meydana gelecektir (Torlak ve
Altunışık, 2018). Literatür incelendiğince marka tatmini kavramına ilişkin tanımlamalarda özellikle
tüketicilerin beklentilerine vurgu yapıldığı görülmektedir. Zarfandi ve Budiarti (2022) marka tatminini,
tüketicilerin markayı satın almadan ya da kullanmadan önceki beklentileri ile markayı kullandıktan sonra
hissettikleri gerçeklik olarak tanımlamaktadır. Benzer bir şekilde Bloemer ve Kasper (1995) marka tatmini
tanımında beklentiler ile marka performansı arasında bir karşılaştırma yapılmasının öne çıktığını
belirtmektedir. Gülmez ve Dörtyol (2013) marka tatminini bir markaya ait belirli bir ürün veya hizmetin satın
alım işlemi akabinde beklenti ve performans karşılaştırmasıyla oluşan olumlu tepki olarak ifade etmektedir.
Başka bir tanımda marka tatmininin, tüketicilerin gerçek ürün deneyimi ile beklentileri arasındaki
karşılaştırmaları kapsadığı belirtilmiştir (Chen vd., 2020).
Markaların müşteri tatminini sağlamasında en önemli etkenlerden biri de iç müşteriler olarak da ifade edilen
çalışanlardır. Dış müşterilerinde tatmin edilmesi öncelikle iç müşterilerin tatmin edilmesinden geçmektedir
(Varinli ve Çatı, 2010). Tatminin sağlanmasında önemli bir etkende iç müşterilerin çalıştıkları işletmeye
yönelik marka farkındalıklarının olmasıdır (Sökmen ve Kenek, 2022). Markalar çalışanlarının tatmin
duygularının ortaya çıkmasını sağlamasının yanı sıra rakip markaların çalışanlarına oranla eksiklerini giderici
ve geliştirici programlara önem vermelidir. Böylelikle çalışanların performansları yükselecek ve işten ayrılma
niyetleri azalacaktır. Müşterilerin bir ürün veya hizmetten sağladığı tatmin sadece ürün veya hizmetin
özelliklerine bağlı olmamakla birlikte marka imajı, işletme personellerinin tutumları, işlem hızı tüketicinin
kişiliği gibi etmenlerden de etkilenmektedir (Altunışık vd., 2020; Sökmen ve Sezgin, 2017). Tatminin
sağlanmasında önemli bir etmende müşterilerin satın alma işleminin sonucunda ödedikleri maliyet ile elde
ettikleri ödüller arasında yaptıkları karşılaştırmadan kazançlı çıkmalarıdır (Jamshidi ve Rousta, 2021).
2.3. İşten Ayrılma Niyeti
İşten ayrılma niyeti işgörenin geleceğine dair bir karar verme sürecini içinde barındırır (Sökmen ve Sezgin,
2017) ve örgütünü bilinçli ve amaçlı olarak belirli bir zaman dilimi içinde terk etme fikrini ifade eder (Sökmen
ve Aydıntan, 2016). İşten ayrılma niyeti psikolojik bir süreçle ortaya çıkabilir. İlk aşamada, çalışan iş tatmini
seviyesinde düşüş hissetmektedir. Kısa bir süre sonra düşük iş tatmini, stresin ortaya çıkması, fiziksel hastalık,
çalışma tembelliği, iş kalitesinin düşmesi, kişisel iletişimin azalması ve iş görevlerine karşı ilgisizlik
motivasyonu azaltmaktadır. Çalışan alternatif bir iş bulma konusunda düşünmeye başlamakta, alternatif işi
mevcut işi ile karşılaştırarak kurumda kalma veya ayrılma kararı vermektedir (Mangkuprawira, 2007’den
aktaran Maharani ve Mashuri, 2019). Çalışan iş tatminsizliği yaşıyorsa bu durum ayrılma niyeti ve istifa ile
sonuçlanmaktadır (Effendi vd., 2021). Bir diğer ifadeyle işten ayrılma niyeti temel olarak çalışanın örgütten
ayrılma isteği ile ilgilidir (Erdoğdu ve Sökmen, 2019).
İşten ayrılma niyeti çalışanın duygularıyla ilgilidir. Çalışanların işten ayrılmalarının, yeni işe alım,
oryantasyon, yetenek yönetimi gibi çeşitli İKY süreçlerinin tekrarının yanı sıra hizmet kalitesi ve performans
düşüşü ile sonuçlanan pek çok maddi yansımaları olduğu bilinmektedir. Bu sebeple bir örgütte çalışanların

A. Sökmen – A. Sökmen – S. Yordam Dağıstan 15/4 (2023) 2952-2963
İşletme Araştırmaları Dergisi Journal of Business Research-Turk
2955
devamlılığını sağlamada çalışan davranışını anlamak kritik önem taşımaktadır. Aynı zamanda yeni çalışanları
örgüte kazandırma konusunda da katkı sağlayacak benzer unsurlar barındırmaktadır.
İşten ayrılma niyetinde hem demografik hem de örgütsel faktörler etkili olmaktadır. Örgütte meydana gelen
belirsizlik ve kaygı, iş tatminsizliği, kuruma olan güvenin ve bağlılığın azalması kurumdan ayrılma niyetini
artırmaktadır (Schweiger ve Denisi, 1991). Benzer şekilde iş tatmini, iş stresi (psikolojik), iş yaşam kalitesi
(ekonomik), görev süresi, medeni durum ve yaş işten ayrılmayı etkileyen faktörler arasında yer almaktadır
(Kaur ve Mohindru, 2013). Bir diğer çalışmada ise işten ayrılma niyeti kişisel, örgütsel ve çevresel olmak üzere
üç kategoride ele alınmıştır (Aslan ve Etyemez, 2015). Farklı sektörlere yönelik yapılan araştırmalara göre işten
ayrılma niyeti çalışanların davranışlarını anlama açısından önemli bir değişkendir (Jung ve Kim, 2012) ve
örgüt değerlerini benimseyen çalışanların iş tatminleri ile işten ayrılma niyetleri arasında negatif bir ilişki
bulunmaktadır (Tak ve Çiftçioğlu, 2007; Kenek ve Sökmen, 2018; Mete, Sökmen ve Sökmen, 2021).
3. Metodoloji
Bu araştırma temelinde, marka farkındalığının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinin negatif yönlü olacağı,
ayrıca çalışanın marka tatmin derecesinin söz konusu etki sürecini düzenleme gücüne sahip olabileceği
varsayılmıştır. Bir başka deyişle marka tatmininin yüksek olması, marka farkındalığının sağlık çalışanlarının
işten ayrılma niyetini etkileme yoğunluğunu artırıcı bir kuvvet olma özelliği taşıyacaktır. Yukarıdaki bilgiler
ışığında bu çalışmanın ana amacı; marka farkındalığı, marka tatmini ve işten ayrılma niyeti değişkenleri
arasındaki ilişkiyi incelemek ve marka tatmininin, marka farkındalığı ile işten ayrılma niyeti arasında
düzenleyici rolünü tespit etmektir. Buna uygun olarak geliştirilen hipotezler aşağıdaki gibidir.
H1: Marka farkındalığının işten ayrılma niyeti üzerinde anlamlı bir etkisi vardır.
H2: Algılanan marka tatmininin işten ayrılma niyeti üzerinde anlamlı bir etkisi vardır.
H3: Algılanan marka tatmini, marka farkındalığı ile işten ayrılma niyeti arasında düzenleyicilik etkisine
sahiptir.
Araştırma kapsamında oluşturulan model aşağıda Şekil 1’de yer almaktadır. Modele göre işten ayrılma niyeti
bağımlı değişken, marka farkındalığı bağımsız değişken ve marka tatmini ise hem bağımsız hem de
düzenleyici değişkendir.
Şekil 1. Araştırmanın Modeli
3.1. Evren ve Örneklem
Bu kapsamda Ankara’da faaliyet gösteren biri kamu, diğeri de özel olmak üzere iki sağlık işletmesinin 597
çalışanına (büro çalışanı, yönetici ve teknisyenler) 2022 yılı Ağustos-Eylül aylarında yüz yüze ve çevrimiçi
anket uygulanmış ve kolayda örnekleme yöntemi ile ulaşılan çalışanların 437’sinden bu çalışmaya temel
oluşturacak araştırma verileri toplanmıştır. Buna göre örneklem, araştırma evreninin yaklaşık % 73’ünü temsil
etmektedir.
3.2. Veri Toplama Aracı
Araştırmada katılımcıların marka farkındalıklarına ilişkin algılarını saptamak için Seo ve Park’ın (2018)
geliştirdiği 3 ifadelik marka farkındalığı ölçeğinden, marka tatminini belirleyebilmek için Lau ve Lee’nin
(1999) geliştirdiği 3 ifadelik marka tatmini ölçeğinden, işten ayrılma niyetini tespit edebilmek için Bluedorn’un
Marka Tatmini
(MT)
Marka Farkındalığı
(MF) İşten Ayrılma Niyeti
(İAN)

A. Sökmen – A. Sökmen – S. Yordam Dağıstan 15/4 (2023) 2952-2963
İşletme Araştırmaları Dergisi Journal of Business Research-Turk
2956
(1982) geliştirdiği 3 ifadelik işten ayrılma niyeti ölçeğinden yararlanılmıştır. Görüldüğü üzere soru formu,
demografik sorular hariç toplamda 9 ifadeden oluşmaktadır. Araştırma kapsamında uygulanan anketin
birinci bölümünde katılımcıların demografik niteliklerine (Cinsiyet, medeni durum, yaş, eğitim durumu ve
çalışılan kurumdaki çalışma süreleri) ilişkin sorulara yer verilmiştir. Anket formunda yer alan ifadeler 5’li
Likert tipi (“1. Kesinlikle Katılmıyorum” ve “5. Kesinlikle Katılıyorum”) ile ölçülmüştür. Çalışmanın
uygulanabilmesi için gerekli olan etik kurul izni alınmıştır (Kastamonu Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler
Araştırma ve Yayın Etik Kurulu, Karar Tarihi: 17.05.2022 Karar Sayısı: 12).
4. Araştırmanın Bulguları
Çalışma kapsamında soruları cevaplayan katılımcıların yaklaşık % 68’i erkek, % 32’si ise kadınlardan
oluşmaktadır. Elde edilen bu bulgu incelenen sağlık işletmelerinde faaliyette bulunan beyaz yakalı
çalışanlarda erkek istihdamının daha fazla olduğunu ortaya koymuştur. Cevaplayıcıların büyük bir
bölümünü ( % 46) 29-36 yaş grubundaki çalışanlar oluşturmaktadır. Örneklemin yaklaşık % 69’u evli, % 31’i
ise bekârdır. Çalışanların eğitim durumları değerlendirildiğinde en yüksek grup % 60’lık oranla lisans
mezunlarından oluşmakta, onları % 21 ile yüksek lisans mezunları takip etmektedir.
Korelasyon ve Güvenilirlik Analizi
Araştırma kapsamında kullanılan değişkenlere ilişkin ilişki düzeyleri ve güvenilirlik katsayıları Tablo 1’de
yer almaktadır. Korelasyon analizi neticesinde ortaya çıkan korelasyon katsayıları 0,30’dan küçük ise
değişkenler arasında zayıf; 0,30 ile 0,50 arasında ise orta, 0,50’den büyük ise değişkenler arasında kuvvetli bir
ilişki bulunmaktadır (Cohen, 2013).
Aşağıda Tablo 1’de görülebileceği üzere marka farkındalığı ile işten ayrılma niyeti arasında negatif yönlü
güçlü bir ilişki, algılanan marka tatmini ile işten ayrılma niyeti arasında negatif yönde güçlü bir ilişki ve marka
farkındalığı ile algılanan marka tatmini arasında ise pozitif yönlü kuvvetli bir ilişki bulunmaktadır. Elde
edilen güvenilirlik katsayılarına göre; marka farkındalığı ölçeği 0.968, algılanan marka tatmini ölçeği 0.922 ve
işten ayrılma niyeti ölçeği 0.867’dir. Araştırma kapsamında kullanılan ölçeklerin oldukça güvenilir olduğu
ifade edilebilir. Pearson korelasyon analizinden elde edilen sonuçlara göre; marka farkındalığı ile algılanan
marka tatmini arasında (r=0.581, p>0.01) pozitif yönlü anlamlı bir ilişki belirlenmiştir. Marka farkındalığı ile
işten ayrılma niyeti arasında (r=-0,598, p>0.01) ve marka tatmini ile işten ayrılma niyeti arasında (r=-0,499,
p>0.01) negatif yönlü anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır.
Tablo 1. Değişkenlere İlişkin Güvenilirlik ve Korelasyon Katsayıları
Değişkenler
1
2
3
Marka Farkındalığı
(0,968)
Marka Tatmini
,581*
(0,922)
İşten Ayrılma Niyeti
-,598*
-,499*
(0,867)
p<0,01 Parantez içerinde belirtilen katsayılar Cronbach Alfa değerleridir.
Regresyon Analizi
İlgili literatür doğrultusunda oluşturulmuş olan marka farkındalığı ve marka tatmininin işten ayrılma niyeti
üzerindeki etkisini değerlendirebilmek amacıyla basit doğrusal regresyon analizi yapılmış ve sonuçlar Tablo
2’de gösterilmiştir. Bu kapsamda marka farkındalığının işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi incelenmiştir.
Diğer taraftan buna ek olarak algılanan marka tatmininin de işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisi
incelenmiştir. Yapılan basit doğrusal regresyon analizi sonuçları (p<0.05) istatiksel olarak anlamlıdır. H1’e göre
değişkenler arasındaki basit doğrusal ilişkiye ait regresyon denklemi “işten ayrılma niyeti = 4,423 + -,595*
(marka farkındalığı)” şeklindedir. R2 değeri 0,385’dir. İşten ayrılma niyetindeki % 39’luk değişimin marka
farkındalığı ile açıklandığı söylenebilir. Ayrıca marka tatminin işten ayrılma niyetini etkilediği belirlenmiş
(p<0.05) ve R2 değerin 0,272 olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre işten ayrılma niyetindeki %

A. Sökmen – A. Sökmen – S. Yordam Dağıstan 15/4 (2023) 2952-2963
İşletme Araştırmaları Dergisi Journal of Business Research-Turk
2957
27’lik değişimin marka tatmini ile açıklanabileceği ifade edilebilir. Bu doğrultuda H1 ve H2 hipotezleri kabul
edilmiştir.
Tablo 2. Regresyon Analizine İlişkin Sonuçlar
Bağımsız
Değişken
Bağımlı Değişken
B
β
F
R2
Adjusted
R2
p
Marka
Farkındalığı
İşten Ayrılma Niyeti
-,595
-,593
171,93
,387
,385
,000
Marka
Tatmini
İşten Ayrılma Niyeti
-,602
-,499
101,755
,275
,272
,000
Marka Farkındalığının İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinde Algılanan Marka Tatmininin
Düzenleyici Etkisine Yönelik Hiyerarşik Regresyon Analizi Bulguları
Preacher vd. (2007), iki farklı değişken arasındaki ilişkinin şiddeti üçüncü bir değişkene bağlı olursa
düzenleyiciliğin olduğunu belirtmişlerdir. Baron ve Kenny (1986) de, düzenleyici değişkenin, bağımsız
değişkenin bağımlı değişken üzerindeki etkisinin hem şiddetini hem de yönünü etkileme özelliğine sahip
olduğunu ifade etmişlerdir. Bu kapsamda düzenleyici etkiden söz edebilmek için ilk olarak bağımsız
değişkenin bağımlı değişkeni etkilemesi gerekmektedir. Sonrasında ise bağımsız ve düzenleyici değişkenden
oluşan etkileşimin bağımlı değişken üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkiye sahip olması gerekmektedir
(Aiken ve West 1991). Düzenleyici etki modelinde hiyerarşik regresyon analizi üç aşamadan oluşmaktadır. İlk
olarak bağımlı ve bağımsız değişkenlerin programda yer alan ilgili alanlara eklenmesi gerekir. İkinci
basamakta ise, bunlara düzenleyici değişken de ilave edilir. Üçüncü ve son aşamada ise hem bağımsız hem
de düzenleyici değişkenlerin çarpımından oluşan etkileşim değeri ilgili sahaya eklenir ve sonrasında analiz
gerçekleştirilir. Kuşkusuz, elde edilen analiz neticesinde her adımın istatistiksel olarak anlamlı olması da
beklenmektedir (p<0.05). Kurulan düzenleyicilik modelinin anlamlı olması durumunda her aşamada R2
değerinin uğradığı değişimler incelenmek zorundadır.
Bağımlı ve bağımsız değişken arasında istatiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunması ön koşulunun sağlandığı,
bu çalışma çerçevesinde yapılan korelasyon analizinin sonuçları ile tespit edilmiştir. Bahsi geçen etkileşim
değerine ulaşılabilmesi için ilk olarak bağımsız değişken (marka farkındalığı) ve düzenleyici değişken (marka
tatmini) standardize edilir. Standardize edilmiş değişkenlerin birbirleriyle çarpılması ile etkileşim değeri
(marka farkındalığı*marka tatmini) elde edilmiş olunur. Etkileşim değerinin tespit edilmesi ile yukarıda
bahsedildiği şekildeki adımlar izlenir.

A. Sökmen – A. Sökmen – S. Yordam Dağıstan 15/4 (2023) 2952-2963
İşletme Araştırmaları Dergisi Journal of Business Research-Turk
2958
Tablo 3. Hiyerarşik Regresyon Analizi Sonuçları
Model
B
S.H.
Stadardize β
t
p
1)
(Sabit)
2,060
,048
44,408
,000
Marka Farkındalığı
-,624
0,48
-,596
-11,939
,000
2)
(Sabit)
2,060
,047
43,490
,000
Marka Farkındalığı
-,488
,058
-,456
-8,655
,000
Algılanan Marka Tatmini
-,236
,58
-,225
-4,097
,000
3)
(Sabit)
1,995
,053
39,907
,000
Marka Farkındalığı
-,466
,058
-,445
-8,359
,000
Algılanan Marka Tatmini
-,215
0,58
-,206
-3,693
,000
Etkileşim (MF x MT)
,081
,042
,094
1,934
0,44
Bağımlı Değişken: İşten Ayrılma Niyeti
1)
R=591
R2=,386
F=167,939
p=,000
2)
R=619
R2=,421
F= 96,705
p=,010
3)
R=634
R2=,453
F= 66,298
p=,044
Araştırma kapsamında yer alan hiyerarşik regresyon analizine dair sonuçlara Tablo 3’te yer verilmiştir.
Araştırmada öncelikle kurulan modellerin istatiksel olarak anlamlı olup olmadığı incelenir. Tablo
incelendiğinde elde edilen anlamlılık değerlerinin 0,05 seviyesinden küçük olduğu belirlenmiştir. Tabloda yer
alan analiz adımları değerlendirildiğinde ilk aşamada modele ait R2 değerinin 0,386 olarak hesaplandığı; ikinci
aşamada algılanan marka tatmininin dahil edilmesiyle birlikte R2’nin 0,421 değerine yükseldiği ve son
aşamada etkileşim değerinin (marka farkındalığı*marka tatmini) analize dâhil edilmesiyle R2’nin 0,453’e
yükseldiği tespit edilmiştir. Elde edilen değerlere göre; ilk adımda, marka farkındalığının işten ayrılma niyeti
üzerinde meydana gelen değişimin % 38’ini açıklayabildiğini, ikinci ve son adımda algılanan marka tatmini
ve etkileşim değerinin analize eklenmesiyle beraber işten ayrılma niyeti üzerinde % 45’lik bir değişimin
meydana geldiği saptanmıştır.
Gerçekleştirilen regresyon analizinin daha iyi yorumlanabilmesi ve meydana gelen değişimlerin daha somut
bir şekilde gözlemlenebilmesi için aşağıda sunulan grafik oluşturulmuştur. Grafiğin oluşturulması için Hayes
(2017) tarafından geliştirilen ve SPSS programına eklenebilen süreç ek modülünden yararlanılmıştır. Diğer
taraftan bu modül aracılığıyla da düzenleyicilik modeli test edilebilmektedir ve aşağıdaki grafiğin elde
edilebilmesi için bu program ile önce düzenleyicilik modeli test edilmiştir. Elde edilen sonuçlar yapılan
hiyerarşik regresyon analizinin sonuçları ile tutarlılık göstermiştir.

A. Sökmen – A. Sökmen – S. Yordam Dağıstan 15/4 (2023) 2952-2963
İşletme Araştırmaları Dergisi Journal of Business Research-Turk
2959
İşten Ayrılma Niyeti
5,00
4,00
3,00
2,00
1,00
Marka
Tatmini
Düşük
Orta
Yüksek
1,00 2,00 3,00 4,00 5,00
Marka Farkındalığı
Şekil 2. Marka Tatmininin, Marka Farkındalığı ile İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki Düzenleyici Etkisi
Yukarıda yer alan Şekil 2’den de anlaşılacağı üzere marka tatmininin, marka farkındalığı ile işten ayrılma
niyeti arasındaki ilişkide düzenleyicilik etkisinin görsel olarak gözlemlenebildiği anlaşılmaktadır. Şekil 2’den
de görüldüğü üzere marka tatmininin en düşük buna karşın marka farkındalığının en yüksek olduğu
durumdaki işten ayrılma niyeti, marka tatmininin ve marka farkındalığının en yüksek olduğu durumdaki
işten ayrılma niyetinden daha yüksek seviyededir. Bu doğrultuda geliştirilmiş olan “H3: hipotezi kabul
edilmiştir.
5. Sonuç ve Tartışma
Bu çalışmada hastane çalışanları özelinde marka farkındalığı ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide marka
tatmininin düzenleyicilik etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. İlgili alan yazın incelendiğinde, bu
değişkenlerin müşteri bakış açısıyla ele alındığı görülmüştür. Bu araştırmada çalışan bakış açısıyla marka
farkındalığı, işten ayrılma niyeti ve marka tatmini arasındaki ilişki ele alınmış ve literatürdeki bu boşluk
doldurulmaya çalışılmıştır.
Marka uygulamalarının işten ayrılma niyeti üzerinde önemli etkileri bulunmaktadır. Çalışmada marka
farkındalığının işten ayrılma niyeti üzerinde negatif yönlü ilişkinin olduğu ortaya konmuştur. Nitekim
İçirgen’in (2016) çalışmasında işveren markasının işten ayrılma niyeti üzerinde negatif yönlü etkisinin olduğu
tespit edilmiştir. Benzer şekilde Karakayaoğlu (2018) işveren markası uygulamalarının işten ayrılma niyeti
üzerinde anlamlı etkisinin olduğunu saptamıştır. İçirgen (2016) ve Karakayaoğlu’nun (2018) bulguları
araştırma sonuçlarını destekler niteliktedir.
Çalışmada marka tatmini ile işten ayrılma niyeti arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişkinin olduğu
bulgulanmıştır. İlgili literatürde bu çalışmaya en yakın olarak, Aypar vd. (2018) iş tatmini ile işten ayrılma
niyeti ilişkisinde örgütsel özdeşlemenin aracılık etkisini incelemiş ve iş tatmini ile işten ayrılma niyeti arasında
negatif ve anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymuşlardır. Benzer şekilde iş tatmini ile işten ayrılma niyeti
arasında negatif yönlü bir ilişki olduğunu ortaya koyan çalışmalar da mevcuttur (Alnıaçık vd., 2020;
Çekmecelioğlu, 2006; Yazicioğlu, 2009).
Çalışmanın diğer sonucu marka farkındalığı ve işten ayrılma niyeti ilişkisinde marka tatminin düzenleyici
rolünün tespit edilmesidir. Konuya ilişkin en yakın çalışma Filipinler'deki kamu sektörü çalışanları üzerine

A. Sökmen – A. Sökmen – S. Yordam Dağıstan 15/4 (2023) 2952-2963
İşletme Araştırmaları Dergisi Journal of Business Research-Turk
2960
gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya göre çalışan tatmininin işveren markası ile işten ayrılma niyeti üzerindeki
aracılık ilişkisi incelenmiş ve çalışan tatmini arttıkça işten ayrılma niyetinin azaldığı ortaya çıkmıştır (Chiu
vd., 2020). Literatür incelendiğinde marka tatminin marka farkındalığı ile işten ayrılma niyeti arasındaki
düzenleyici rolüne ilişkin çalışmaya rastlanılmamıştır. Dolayısıyla çalışmanın bu yönüyle literatüre katkı
sağlayacağı düşünülmektedir.
Son yıllarda pazarlama çalışmalarının odağı müşteri kazanmaktır (Altunışık vd., 2020). İşletmeler kendi
içerisinde barındırdığı çalışanlarına yani iç müşterilerine önem vermesiyle hem marka farkındalıklarını
arttıracak hem de tatmin duygularını besleyecektir. Bu durum çalışanların işten ayrılma niyetlerini
azaltacaktır. Bu iki değişken arasında iş tatmininin rolü önem arz etmektedir.
Markanın güvenirliği alınan hizmet kalitesi ile de ilişkilidir. Özellikle müşteriler ile birebir temas
durumundaki sınır birim çalışanlarının davranışları müşterilerin ilgili işletmeyi tekrar tercih ve tavsiye
etmelerinde rol oynamaktadır (Sökmen ve Sezgin, 2017). Bir başka ifadeyle hizmetlerin soyut nitelik taşımaları
nedeniyle birebir hizmet noktasında dış ve iç müşteri teması marka değerini etkileyecek kritik unsurlardandır.
Aldığı hizmetten memnuniyet duyan müşteri açısından, hizmet aldığı işgörenin işten ayrılması imaj kaybına
neden olabilir. Sınır birim işgörenlerin işten ayrılmalarının bilinen maddi yüklere ek olarak markanın imaj
kaybına da neden olabileceği dikkate alındığında hizmet sektörüne yönelik yapılacak marka çalışmalarında
işten ayrılmaların müşteri açısından etkileri araştırılabilir.
Markanın örgütün niteliğini ifade etme özelliğinin yanı sıra çalışanların örgüte karşı davranışlarını etkileme
gücü de vardır. Bu nedenle örgütler, çalışanlarının tutum ve davranışlarında markanın yön verici etkisinin
olabileceğini dikkate almalıdırlar. İşveren markasına yönelik olumlu duygular içinde olan çalışan markaya
bağlılık geliştirirken aynı zamanda örgütüne de bağlılığı artabilecektir. Örgütsel bağlılığın en bilinen
sonuçlarından biri işten ayrılma niyeti ile aralarında negatif bir ilişki olmasıdır. Bu nedenle, örgütler çalışanları
açısından marka farkındalığını artıracak ve değer yaratacak araçlar geliştirmelidirler.
Bu çalışmada marka farkındalığı, marka tatmini ve işten ayrılma niyeti değişkenleri arasındaki ilişki
incelenmiştir. Gelecekteki çalışmalar marka farkındalığı, marka güveni, işe bağlılık gibi değişkenleri
kullanabilir. Marka farkındalığı marka güvenini arttır. Marka güveni arttıkça işten ayrılma niyeti azalır. Buna
ek olarak işe bağlılık değişkeni de kullanılabilir. Ayrıca çalışma farklı sektörlerde çalışanlara uygulanarak
karşılaştırmalar yapılabilir.
Kaynakça
Aaker, D. A. (1996). Measuring brand equity across products and markets, California Management Review, 38(3),
102- 120.
Abbas, U., Islam, K. A., Hussain, S., Baqir, M., and Muhammad, N. (2021). Impact of brand image on customer
loyalty with the mediating role of customer satisfaction and brand awareness, International Journal of
Marketing Research Innovation, 5(1), 1-15.
Abou-Shouk, M., and Soliman, M. (2021). The impact of gamification adoption intention on brand awareness
and loyalty in tourism: The mediating effect of customer engagement, Journal of Destination Marketing &
Management, 20, 100559.
Aiken, L. S. and West, S. G., (1991). Multiple regression: Testing and interpreting interactions, Sage Publications.
Alnıaçık, E., Pamuk, M., ve Alnıaçık, Ü. (2020). Kurumsal imajın bağlılık, iş tatmini ve işten ayrılma niyeti
üzerindeki etkileri: Sağlık çalışanları üzerinde bir araştırma, Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi,
6(4), 43-55.
Aslan, Z., ve Etyemez, S. (2015). İşgörenlerin tükenmişlik düzeylerinin işten ayrılma niyeti üzerine etkisi:
Hatay’daki otel işletmelerinde bir araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(3), 482-507.
Altunışık, R., Özdemir, Ş., ve Torlak, Ö. (2020). Pazarlama ilkeleri ve yönetimi. Beta.
Aypar, S., Sökmen, A., ve Ekmekçioğlu, E. B. (2018). İş tatmini ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: örgütsel
özdeşleşmenin aracılık rolü, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(13), 116-124.
Baron, R. M., and Kenny, D. A. (1986). The moderator–mediator variable distinction in social psychological
research: Conceptual, strategic, and statistical considerations, Journal of Personality and Social
Psychology, 51(6), 1173.

A. Sökmen – A. Sökmen – S. Yordam Dağıstan 15/4 (2023) 2952-2963
İşletme Araştırmaları Dergisi Journal of Business Research-Turk
2961
Başarır, Ö. (2020). Marka farkındalığı ile satın alma niyeti arasındaki ilişki bağlamında televizyon dizilerinde
ürün yerleştirme, IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 383-403.
Bloemer, J.M. and Kasper, H.D.P. (1995). The complex relationship between consumer satisfaction and brand
loyalty, Journal of Economic Psychology, 16, 311–329.
Bluedorn, A. C. (1982). A unified model of turnover from organizations, Human Relations (35), 135-153.
Chandran, S. R., Rangarai, H. and Parayitam, S. (2020). The effect of brand awareness and use, product
awareness and use on brand and product satisfaction: A study of Ayurveda sroducts from India, Asia-
Pacific Journal of Management Research and Innovation, 16(2) 103–121.
Chen, N., Wang, Y., Li, J., Wei, Y., and Yuan, Q. (2020). Examining structural relationships among night
tourism experience, lovemarks, brand satisfaction, and brand loyalty on “cultural heritage night” in
South Korea, Sustainability, 12(17), 6723.
Chiu, J. L., Fajardo, J. J., Lopez, P. N., and Miranda, J. L. F. (2020). The effect of employer branding on turnover
intention and employee satisfaction of the utility indeustry in the Philippines, Management Review: An
International Journal, 15(2), 53-76.
Cohen, J. (2013). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Academic Press.
Çağliyan, V., Şahin, E., ve Selek, N. (2018). Öğrencilerin marka farkındalığının, marka imajı ve marka güvenine
etkisi: Selçuk Üniversitesi, İİBF örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 40, 186-198.
Çekmecelioğlu, H. (2006). İş tatmini ve örgütsel bağlılık tutumlarının işten ayrılma niyeti ve verimlilik
üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi: Bir araştırma, ISGUC The Journal of Industrial Relations and
Human Resources, 8(2), 153-168.
Dijkstra, T. K. and Henseler, J. (2015). Consistent partial least squares path modeling, MIS Quarterly, 39(2),
297–316.
Dülek, B., ve Saydan, R. (2019). The impact of social media advertisement awareness on brand awareness,
brand image, brand attitude and brand loyalty: A research on university students, International Journal
of Contemporary Economics and Administrative Sciences, 9(2), 470-494.
Edwards, M. R. (2005). Employer and employee branding: HR or PR, Managing Human Resources: Personnel
Management in Transition, 4, 266-286.
Effendi, M., Nimran, U., Utami, H. N., and Afrianty, T. W. (2021). Effects of psychological capital and gratitude
on employees intention to leave: The role of job satisfaction. The Journal of Asian Finance, Economics and
Business, 8(2), 1125-1134.
Erdoğdu, F. B. ve Sökmen, A. (2019). Örgütsel bağlılık ile iş tatmini ve işten ayrılma niyeti ilişkisinde örgütsel
vatandaşlık davranışının aracılık rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7 (1), 244-264.
Febriyantoro, M. T. (2020). Exploring YouTube Marketing Communication: Brand awareness, brand image
and purchase intention in the millennial generation. Cogent Business & Management, 7(1), 1787733.
Figurska, I., and Matuska, E. (2013). Employer branding as a human resources management strategy, Human
Resources Management & Ergonomics, 7(2), 35-51.
Foroudi, P. (2019). Influence of brand signature, brand awareness, brand attitude, brand reputation on hotel
industry’s brand performance, International Journal of Hospitality Management, 76, 271–285.
Gaddam, S. (2008). Modeling Employer Branding Communication: The Softer Aspect of HR Marketing
Management, ICFAI Journal of Soft Skills, 2(1), 45-55.
Gülmez, M. ve Dörtyol, İ. T. (2013). Açıklamalı Pazarlama Sözlüğü. Detay Yayıncılık.
Hair, J. F., Ringle, C. M., and Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: Indeed a silver bullet, Journal of Marketing Theory
and Practice, 19(2), 139–152.
Hayes, A. F. (2017). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based
approach. Guilford publications.
Hogg, M.A. and Abrams, D. (1988). Social identifications: A social psychology of intergroup relations and group
processes. Routledge, London
İçirgen, H. (2016). İşveren markası ve insan kaynakları yönetimi uygulamalarının işten ayrılma niyetine
etkileri: Turizm sektörü üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi.

A. Sökmen – A. Sökmen – S. Yordam Dağıstan 15/4 (2023) 2952-2963
İşletme Araştırmaları Dergisi Journal of Business Research-Turk
2962
Jamshidi, D., and Rousta, A. (2021). Brand commitment role in the relationship between brand loyalty and
brand satisfaction: Phone industry in Malaysia. Journal of Promotion Management, 27(1), 151-176.
Jung, J., and Kim, Y. (2012). Causes of newspaper firm employee burnout in Korea and its ımpact on
organizational commitment and turnover ıntention. The International Journal of Human Resource
Management, 23(17), 3636-3651.
Karakayaoğlu, S. (2018). İşveren Marka Uygulamalarının Çalışan Memnuniyeti ve İşten Ayrılma Niyeti
Üzerindeki Etkisi. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kazan, M., Akoğlu, H. E., ve Polat, E. (2020). Spor tüketicilerinin marka tatmini ve marka sadakati ilişkisi:
Marka güveni, marka duygusu ve marka imajının aracılık etkisi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları
Dergisi, 21(47), 156-172.
Kaur, B. and Mohindru, P. (2013). Antecedents of turnover intentions: A literature review. Global Journal of
Management and Business Studies, 3(10), 1219-1230.
Keller, K. L. (1993). Conceptualizing, measuring and managing customer-based brand equity, Journal of
Marketing, 57(1), 1-22.
Kenek, G. ve Sökmen, A. (2018). The impact of job characteristics on intention to leave: the mediating role of
career satisfaction. İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 622-639.
King, C., and Grace, D. (2008). Internal branding: Exploring the employee’s perspective. Journal of Brand
Management, 15(5), 358–372.
Kodaş, B. (2021). Destinasyon marka farkındalığı, destinasyon marka imajı ve algılanan kalitenin destinasyon
marka sadakatine etkisi: Mardin odaklı bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1162-1176.
Kumar, P., Pandit, A., and Saxena, C. (2020). Impact of Demographic Factors on Service Marketing Triangle
Activities. Journal of Critical Reviews, 7(16), 1-9.
Lau, G., and S. Lee. (1999). Consumer’s trust in a brand and link to brand loyalty. Journal of Market Focused
Management, 4 (4), 341-370.
Loher, B. T., Noe, R. A., Moeller, N. L., and Fitzgerald, M. P. (1985). A meta-analysis of the relation of job
characteristics to job satisfaction. Journal of Applied Psychology, 70(2), 280–289.
Macdonald, E. and Sharp, B. (2003). Management perception of the importance of brand awareness as an
indication of advertising effectiveness, Marketing Bulletin, 14(2),1-11.
Maharani, D. P. A., and Mashuri, N. A. (2019). The relationship of staff job satisfaction and ıntention to leave
at a hospital. Jurnal Administrasi Kesehatan Indonesia, 7(1), 81-88.
Meidina, R., Ishak, R. M., and Astuti, M. (2022). the effect of brand experience, brand satisfaction, brand trust
and brand loyalty users of Janji Jiwa Coffee application (Jiwa+). International Journal of Business,
Technology and Organizational Behavior (IJBTOB), 2(6), 719-731.
Mete, E. S., Sökmen, A. ve Sökmen, A. (2021). The relationship between perceived supervisory support and
turnover intention: the moderator effect of career satisfaction. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi,
56(2), 850-874.
Özgen, E. ve Akbayır, Z. (2011). İletişim yaklaşımlarıyla bir değer önermesi: İşveren markalaması. Erciyes
İletişim Dergisi, 2 (1), 76-86.
Piehler, R., King, C., Burmann, C., and Xiong, L. (2016). The importance of employee brand understanding,
brand identification, and brand commitment in realizing brand citizenship behaviour. European Journal
of Marketing, 50(9/10), 1575–1601.
Preacher, K. J., Rucker, D. D., and Hayes, A. F. (2007). Addressing moderated mediation hypotheses: Theory,
methods, and prescriptions, Multivariate Behavioral Research, 42(1), 185-227.
Sağlam, M., ve Avcı, I. (2019). Ürün yerleştirmeye yönelik tutumun marka farkındalığı üzerindeki etkisinde
marka deneyiminin aracı rolünün incelenmesi: Fi dizisi örneği. Connectist: Istanbul University Journal of
Communication Sciences, 57, 125-154.
Sasmita, J. nd Suki, N. M. (2015). Young consumers’ insights on brand equity effects of brand association,
brand loyalty, brand awareness, and brand image, International Journal of Retail & Distribution
Management, 43(3), 276-292.

A. Sökmen – A. Sökmen – S. Yordam Dağıstan 15/4 (2023) 2952-2963
İşletme Araştırmaları Dergisi Journal of Business Research-Turk
2963
Sasser, W. E., and Arbeit, S. P. (1976). Selling jobs in the service sector. Business Horizons, 19(3), 61-65.
Schlager, T., Bodderas, M., Maas, P., and Luc Cachelin, J. (2011). The influence of the employer brand on
employee attitudes relevant for service branding: An empirical investigation, Journal of Services
Marketing, 25(7), 497–508.
Schweiger, D. M., and Denisi, A. S. (1991). Communication with employees following a merger: A longitudinal
field experiment, Academy of management journal, 34(1), 110-135.
Seo, E. J. and J. W. Park. (2018). A study on the effects of social medai marketing activities on brand equity and
customer response in the airline industry. Journal of Air Transport Management, 66, 36-41.
Sökmen, A., ve Aydıntan, B. (2016). Kariyer geleceği algısının iş tatmini ve işten ayrılma niyetine etkisi: Bir
kamu kurumunda araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(3), 251-263.
Sökmen, A., ve Kenek, G. (2022). Marka farkındalığının, marka tatmini ve marka sadakatine etkisinde marka
deneyiminin aracı rolü: Sağlık sektöründe bir araştırma, 3. Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 57(2), 1281-
1292.
Sökmen, A., Kenek, G., ve Eren, A. (2022). Marka deneyimi, marka tatmini, marka farkındalığı ve marka
sadakati ilişkisi: Ilgaz Dağı Milli Parkı ziyaretçileri üzerine bir araştırma, Journal of Tourism &
Gastronomy Studies, 10(4), 3554-3572.
Sökmen, A., ve Sezgin, A. C. (2017). İş tatmini ve işten ayrılma niyetinin değerlendirilmesi: otel işletmeleri
sınır birim çalışanları üzerine bir araştırma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(2), 237-250.
Sürücü, Ö., Öztürk, Y., Okumus, F., and Bilgihan, A. (2019). Brand awareness, image, physical quality and
employee behavior as building blocks of customer-based brand equity: Consequences in the hotel
context. Journal of Hospitality and Tourism Management, 40, 114-124.
Tak, B. ve Çiftçioğlu, B. A. (2007). Mesleki bağlılık ve çalışanları örgütte kalma niyeti arasındaki ilişkiyi
incelemeye yönelik görgül bir çalışma, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 63(4), 155-
1748.
Tan, M. F., ve Çolakoğlu, E. (2021). Marka tatmini, güveni ve sadakati arasındaki ilişkinin sosyal medya
iletişimi kapsamında incelenmesi, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(2), 574-590.
Tanwar, K., and Prasad, A. (2016). The effect of employer brand dimensions on job satisfaction: Gender as a
moderator, Management Decision, 54(4), 854-886.
Torlak, Ö. ve Altunışık, R. (2018). Pazarlama Stratejileri Yönetsel Bir Yaklaşım. Beta Yayınları.
Varinli, İ. ve Çatı, K. (2010). Güncel Pazarlama Yaklaşımlarından Seçmeler. Detay Yayıncılık.
Zarfandi, A. P., and Budiarti, A. P. (2022). Brand equity, brand loyalty, and customer satisfaction: Case study
on Nike. Marketing Management Studies, 2(4), 357-368.
Zia, A., Younus, S., and Mirza, F. (2021). Investigating the impact of brand image and brand loyalty on brand
equity: the mediating role of brand awareness. International Journal of Innovation, Creativity and Change,
15(2), 1091-1106.
Yazicioğlu, İ. (2009). Konaklama işletmelerinde işgörenlerin örgütsel güven duyguları ile iş tatmini ve işten
ayrilma niyetleri üzerine bir alan araştırması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(30), 235-249.