Otantiklik Arayışı, Yiyecek Deneyimi ve Tavsiye Etme Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Alaçatı Ot Festivali Örneği

Abstract

Hızlı tüketim anlayışı ile birlikte kültürel değerler kaybolmaya başladığı için insanların yerel ve otantik olana ilgisi her geçen gün artmaktadır. Turistleri seyahate yönlendiren temel ögelerden biri de bireyin günlük yaşamda eksikliğini hissettiği bu otantiklik arayışıdır. Destinasyonlara özgü yiyecekleri tatmak, bu yiyeceklerin hazırlanma ve tüketim şekillerini öğrenmek ise özgünlük arayışında olan turistler için eşsiz bir deneyim sunmaktadır. Somut olmayan gastronomik mirasları olarak görülen bu yiyecekler, turistlerin otantik ve kültürel bir deneyim yaşayabilmeleri açısından önemli görülmektedir. Çünkü yöreye özgü yiyecekler turistlerin tüm duyularına hitap ettiği için deneyimlerini olumlu yönde etkilemektedir. Ziyaretçiler de yaşadığı bu benzersiz deneyimleri yakınlarına tavsiye etme niyeti göstermektedir. Bu araştırmada otantiklik arayışı, yiyecek deneyimi ve tavsiye etme niyeti arasındaki ilişkileri yapısal eşitlik modellemesi yoluyla ortaya koymak amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda Alaçatı Ot Festivali’ne katılan bireyler arasından kolayda örnekleme yöntemiyle 350 kişiye ulaşılmış ve çevrimiçi anket uygulanmıştır. Araştırma verileri 01.04.2021-01.05.2021 tarihleri arasında toplanmıştır. Analizler sonucunda otantiklik arayışının estetik ve eğitsel yiyecek deneyimini etkilediği tespit edilmiştir. Ayrıca estetik ve eğitsel yiyecek deneyiminin tavsiye etme niyeti üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu saptanmıştır.

Full text

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: 24, Sayı: 4, Aralık 2022, 1606-1620
Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences / Volume: 24, No: 4, December 2022, 1606-1620
1606
Otantiklik Arayışı, Yiyecek Deneyimi ve Tavsiye Etme Niyeti
Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Alaçatı Ot Festivali Örneği
Examination of the Relationships between Search for Authenticity, Food Experience,
and Intention of Recommendation: The Case of Alaçatı Herb Festival
Arş. Gör. Selda YORDAM
1
, Doç. Dr. Gülizar AKKUŞ
2
Öz
Hızlı tüketim anlayışının artmasıyla birlikte kültürel değerler kaybolmaya başlamıştır. Bu nedenle
insanların yerel ve otantik olana ilgisi her geçen gün artmaktadır. Turistleri seyahate yönlendiren temel
ögelerden biri de bireyin günlük yaşamda eksikliğini hissettiği bu otantiklik arayışıdır. Destinasyonlara
özgü yiyecekleri tatmak, bu yiyeceklerin hazırlanma ve tüketim şekillerini öğrenmek ise özgünlük
arayışında olan turistler için eşsiz bir deneyim sunmaktadır. Somut olmayan gastronomik mirasları olarak
görülen bu yiyecekler, turistlerin otantik ve kültürel bir deneyim yaşayabilmeleri açısından önemli
görülmektedir. Çünkü yöreye özgü yiyecekler turistlerin tüm duyularına hitap ettiği için deneyimlerini
olumlu yönde etkilemektedir. Ziyaretçiler de yaşadığı bu benzersiz deneyimleri yakınlarına tavsiye etme
niyeti göstermektedir. Bu araştırmada otantiklik arayışı, yiyecek deneyimi ve tavsiye etme niyeti
arasındaki ilişkileri yapısal eşitlik modellemesi yoluyla ortaya koymak amaçlanmaktadır. Bu amaç
doğrultusunda Alaçatı Ot Festivali‟ne katılan bireyler arasından kolayda örnekleme yöntemiyle 350 kişiye
ulaşılmış ve çevrimiçi anket uygulanmıştır. Araştırma verileri 01.04.2021-01.05.2021 tarihleri arasında
toplanmıştır. Analizler sonucunda otantiklik arayışının estetik ve eğitsel yiyecek deneyimini etkilediği
tespit edilmiştir. Ayrıca estetik ve eğitsel yiyecek deneyiminin tavsiye etme niyeti üzerinde anlamlı bir
etkisinin olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Otantiklik arayışı, yiyecek deneyimi, tavsiye etme niyeti, Alaçatı Ot Festivali
Makale Türü: Araştırma
Abstract
With the increase in the understanding of fast consumption, cultural values began to disappear. For this
reason, people‟s interest in the local and authentic is increasing day by day. One of the reasons behind
tourists‟ motivations for travels is search for authenticity which they feel its lack in their daily lives.
Tasting the foods indigenous to the destinations and learning how these foods are prepared and consumed
offers a unique experience for the tourists who seek authenticity. These foods, which are seen as
intangible gastronomic heritage, are considered important for tourists to have an authentic and cultural
experience. Since indigenous foods appeal to all senses of tourists, affect their experiences positively.
Visitors also intend to recommendation these unique experiences to their friends and relatives. In this
research it is aimed to reveal the relationships between the search for authenticity, food experience and
intention of recommend by structural equation modeling. In accordance with this purpose, 350 people
who participated the Alaçatı Herb Festival were reached via convenience sampling method and an online
survey was conducted. The research data were collected between the dates 01.04.2021 and 01.05.2021.
As a result of the analyses, it was determined that the search for authenticity affects the aesthetic and
educational food experience. Moreover it was determined that the aesthetic and educational food
experience has a significant effect on the intention of recommendation.
Keywords: Search for authenticity, food experience, intention of recommendation, Alaçatı Herb Festival
1
Kastamonu Üniversitesi, Turizm Fakültesi, syordam@kastamonu.edu.tr
2
Kastamonu Üniversitesi, Turizm Fakültesi, gakkus@kastamonu.edu.tr
Atıf için (to cite): Yordam, S. ve Akkuş, G. (2022). Otantiklik arayışı, yiyecek deneyimi ve tavsiye etme niyeti arasındaki ilişkilerin
incelenmesi: Alaçatı Ot Festivali örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(4), 1606-1620.
Yayın Geliş Tarihi (Submitted): Aralık/December-2021 | Yayın Kabul Tarihi (Accepted): Aralık/December-2022

Yordam ve Akkuş / Otantiklik Arayışı, Yiyecek Deneyimi ve Tavsiye Etme Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi:
Alaçatı Ot Festivali Örneği / Examination of the Relationships between Search for Authenticity, Food Experience,
and Intention of Recommendation: The Case of Alaçatı Herb Festival
1607
Paper Type: Research
Giriş
Özellikle kitle turizminin yıkıcı etkisi ile birlikte insanlar zaman içerisinde alternatif
turizm türlerine yönelmeye başlamıştır. Bu türler içerisinde önceden sadece temel bir
gereksinim olarak kabul edilen yiyecek-içecek ürünleri ise günümüzde turistleri destinasyonlara
yönlendiren temel motivasyonel faktörlerden biri halini almıştır. Hatta bu kapsamda
destinasyonlar etkinlik turizminin de önemli bileşenlerinden biri olan yöreye özgü ürünler ya da
tatlara ilişkin yüzlerce ulusal ve uluslararası festival (kahve, karpuz, domates, kiraz, kayısı,
portakal, sarımsak festivali gibi) düzenlemektedir. Bu festivaller birbirinden farklı özelliklere
sahip coğrafik alanların özgün ve otantik yapısını yansıtması sebebiyle ziyaretçilere
unutamayacakları bir deneyim yaşatmaktadır. Bu deneyimlerin en çarpıcı yanlarını tespit etmek,
özellikle ziyaretçilerin memnuniyetine ve gelecekteki niyetlerine etki eden deneyimsel
bileşenleri saptayabilmek etkili destinasyon pazarlama faaliyetleri açısından oldukça önemlidir
(Akkuş, 2021, s. 246).
Türkiye‟de geçmişten günümüze yiyecek-içecek temalı çeşitli festivaller düzenlenmekle
birlikte (Aslan, Akoğlu ve Şengül, 2021, s. 81) bu festivallerin sayısında özellikle yoğun
ziyaretçi ilgisi sebebiyle her geçen yıl önemli bir artış yaşanmaktadır. 2010 yılından itibaren her
yıl Nisan ayında gerçekleştirilen Alaçatı Ot Festivali de ulusal ve uluslararası alanda tanınan
önemli bir etkinliktir. Festivalde her yıl farklı bir ot, tema olarak belirlenmekte ve yemekler
ağırlıkla bu otla yapılmaktadır. Festival kapsamında otları tanıma ve toplama etkinlikleri, yemek
atölyeleri, en güzel ot yemeği yarışması ve otlar hakkında çeşitli seminerler düzenlenmektedir.
Yerli ve yabancı turistlerin yoğun ilgisi ile karşılaşan bu festival 2016'da “Shining Star Awards
En Başarılı Festival” ödülü ve 2017'de İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından “Onur
Ödülü” almıştır (Çeşme Belediyesi, 2018).
Son zamanlarda özellikle metropollerde yaşayan bireylerin günlük rutinlerinden
sıkılmaları onları otantiklik arayışına itmektedir. Destinasyonlara özgü yiyecek ve içeceklerin
tadımı, bu yiyeceklerin hazırlanma ve tüketim şekillerini öğrenme ise özgünlük ya da otantiklik
arayışında olan turistler için eşsiz bir gastronomi deneyimi sunmaktadır. Ayrıca bu
deneyimlerin yine gastronomik etkinliklerle bütünleştirilmesi deneyimin kalitesinin artmasına
da katkı sağlamaktadır (Nebioğlu, 2017). Bu deneyimler sayesinde turist memnuniyeti
sağlanarak tavsiye etme niyetleri tetiklenmektedir. Bu araştırmanın kapsamını yöresel olarak
bilinen ve Ege bölgesinde yetişen otların hepsinin bir arada bulunduğu Alaçatı Ot Festivali
oluşturmaktadır. Çalışmada festival bağlamında turistlerin otantiklik arayışı, yiyecek deneyimi
ve tavsiye etme niyeti ilişkisini ortaya koymak amaçlanmaktadır.
1. Literatür
1.1. Otantiklik Arayışı
Otantiklik, turistlerin deneyimi ne kadar gerçek algıladığı ve zevk aldığı ile ilgilidir
(Kolar ve Zabkar, 2010, s. 655). Kavramın orijinal, özgün, gerçek, hakiki, gelenek ve köken
gibi anlamlarla ilişkilendirildiği görülmektedir (Pratt, 2007, s. 293; Castéran ve Roederer, 2013,
s. 153; Antón, Camarero, Laguna ve Buhalis, 2019, s. 746). Nesnel, yapıcı ve varoluşsal
otantiklik olarak sınıflandırılmaktadır. Nesnel otantiklik, nesnelerin otantikliğini ifade
etmektedir. Yapıcı otantiklik, nesnel olarak ölçülebilirlikten ziyade bakış açıları, inançlar,
perspektifler veya güçler tarafından oluşan sosyal bir yapının sonucudur. Varoluşsal otantiklik
ise turistlerin turistik aktiviteler sürecinde ortaya çıkan duyguları ve hisleri olarak ifade
edilmektedir (Wang, 1999, s. 351).
Her geçen gün tüketim hızının artışıyla birlikte bir yandan kültürel değerler kaybolurken
diğer yandan yerel ve otantik olan şeylere ilgi artmaktadır. Turistleri seyahat etmeye
yönlendiren temel unsurlardan birisi de bireyin günlük hayatta yokluğunu hissettiği bu

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: 24, Sayı: 4, Aralık 2022, 1606-1620
Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences / Volume: 24, No: 4, December 2022, 1606-1620
1608
otantiklik arayışıdır (Polat ve Polat, 2016). Bu arayışa cevap verebilecek otantikliğe sahip
destinasyonlara yönelik talep gün geçtikçe fazlalaşmaktadır. Destinasyonları otantik kılan
unsurlar öncelikle kültür turizmi olabileceği gibi sağlık, spor ve gastronomi gibi turizm türlerini
de kapsamaktadır (Bulut ve Gülcan, 2018). Özellikle kırsal destinasyonlara ve yiyecek içecek
kültürüyle belirli bir imaja sahip olmuş destinasyonlara yönelik talepte otantiklik arayışının
baskın olduğu varsayılmaktadır (Işkın ve Genç, 2020).
İlgili alanyazın incelendiğinde; Domínguez-Quintero, González-Rodríguez ve Paddison
(2020) kültürel miras turizmi bağlamında otantikliğin memnuniyet üzerindeki etkisi ve deneyim
kalitesinin bu iki değişkene yönelik aracılık rolünü incelemiştir. Araştırma sonucunda,
otantikliğin memnuniyet üzerinde etkisinin olduğu, deneyim kalitesinin otantiklik ve
memnuniyete aracılık ettiği tespit edilmiştir. Bu araştırma dışında yapılan pek çok çalışmada
otantikliğin sıklıkla gastronomi açısından ele alındığı gözlenmiştir. Akdağ ve Üzülmez (2017)
sürdürülebilir gastronomi turizmi kapsamında değerlendirilen otantik yiyecekler üzerine yaptığı
araştırmada, otantiklik arayışında olan turistlerin otantik yiyecekler sayesinde eşsiz bir deneyim
yaşadıklarını ifade etmiştir. Antón vd., (2019) yerel yiyeceklerin otantikliği ve kültürel
zıtlıkların turistlerin gastronomi deneyimini ne ölçüde etkilediğini ortaya koymaya çalışmıştır.
Yiyecek deneyimindeki özgünlük algısı ve kültürel karşıtlığın unutulmaz, heyecan verici ve
ilginç bir deneyim algısı oluşturduğu tespit edilmiştir. Sıradaki çalışmalarda ise yavaş şehir ve
yavaş yemek açısından otantiklik kavramı ele alınmıştır. Chung, Kim, Lee ve Kim (2018) yavaş
yiyecek arayan turistler için otantikliğin rolünü belirlemeye çalışmıştır. Araştırma neticesinde,
yavaş yiyecek arama davranışının otantiklik üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu
belirlenmiştir. Ersavaş Kavanoz ve Budak (2020) ise yavaş kentleri otantiklik bağlamında
değerlendirdiği kavramsal çalışmasında, yavaş şehirlerin daha küçük gruplardan oluşan ve
ağırlıklı olarak gastronomiye ilgi duyan turistlere hitap ettiğini belirtmiştir. Bu turistlerin ise
otantiklik arayışı içinde olan turistlerden oluşması beklendiği ifade edilmiştir. Yapılan
çalışmalara bakıldığında otantiklik arayışının sıklıkla gastronomik açıdan ele alındığı
söylenebilir.
1.2. Yiyecek Deneyimi
Dünya ekonomisi ürün odaklı yaklaşımdan hizmet odaklı yaklaşıma daha sonra
deneyim odaklı yaklaşıma dönüşmüştür (Pine ve Gilmore, 1998). Deneyim, günümüzde
bireylerin en çok talep ettiği ve farklı olma arzusunu tamamlayan bir olgudur (Akkuş, 2021, s.
7). Deneyimler tüm turizm türlerine uyarlanabilmekte olup bireyin turizm faaliyetinin odağında
yer alma ya da almama durumu ile faaliyeti zihninde özümseme ya da tam anlamıyla onunla
sarmalanma durumuna göre gerçekleşmektedir. Pine ve Gilmore (1998) bunu deneyim alanları
adını verdiği bir şekil ile izah etmektedir. Buna göre deneyimler eğlence, kaçış, eğitim ve estetik
olmak üzere dört boyutta değerlendirilmektedir. Eğlence deneyimi, bireyin pasif katılımını
içeren ve en eski deneyim biçimini ifade etmektedir (Hosany ve Witham, 2010, s. 354). Kaçış
deneyimi, katılımcıların bir yere gitme ve bir şeyi yapma isteği ile ilgilidir (Chang, 2018, s. 84).
Eğitim deneyimi, aktif katılım ile gerçekleşen bilgi, beceri ve yetenekleri geliştirmek için
etkinliklere karşı katılım isteğini ifade etmektedir (Hwang ve Ryu, 2015, s. 249). Estetik
deneyim ise turistlerin bulundukları ortamı değiştirmeden pasif olarak katıldığı faaliyetlerdir
(Oh, Fiore ve Jeoung, 2007, s. 121).
Diğer kültürleri yemek yoluyla deneyimlemek olarak tanımlanan yiyecek turizmi
(Şahbaz, 2011, s. 16), aynı zamanda birincil ve ikincil gıda üreticileri, yemek festivalleri,
restoranlar ve özel yerlerin belli bir tipte ya da belirli bir bölgede üretilmiş bir yiyeceği tecrübe
etme arzusu ile ziyaret edilmesi olarak da ifade edilmektedir (Everett ve Aitchison, 2008, s.
151). Bu faaliyete katılan turistler seyahatlerinin bir parçası olarak yiyecek tüketen turistlerden
ayrılarak, özel niteliği olan bir yiyeceği, belli yöreye ait bir ürünü, belli bir aşçının hazırladığı
bir tabağı tatma arzusu ile yola çıkmaktadır (Hamlacıbaşı, 2008, s. 7). Bu farklı lezzetleri
deneyimlemek için yapılan ziyaretlerde son zamanlarda artış gözlenmektedir (Apak ve Gürbüz,
2018, s. 336; Sevim ve Güner, 2021, s.3093). Yiyecek deneyimi olarak ifade edilen deneyim

Yordam ve Akkuş / Otantiklik Arayışı, Yiyecek Deneyimi ve Tavsiye Etme Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi:
Alaçatı Ot Festivali Örneği / Examination of the Relationships between Search for Authenticity, Food Experience,
and Intention of Recommendation: The Case of Alaçatı Herb Festival
1609
türü ise günümüzde deneyimlerle desteklenen yiyecek turizmi faaliyetlerini ifade etmektedir. Bu
deneyim türü, turistlerin o yiyecekleri tatmak için o destinasyona gitmesi ile sınırlı değildir. O
destinasyona giden turistlerin, yöresel yiyecekler ile birlikte yöre halkının yaşam tarzını, mutfak
kültürünü, yemek yeme alışkanlıklarını da anlamasını sağlayan birtakım deneyimsel
faaliyetlerin turizm aktivitesine eklenmesi gerekir. Bu sebeple yörenin özgünlüğü ya da
otantikliğinin yiyecek deneyiminin vazgeçilmez unsurlarından biri olduğu söylenebilir.
Alanyazında da yiyecek deneyimi ile otantiklik arasındaki bu ilişkiyi ele alan çeşitli araştırmalar
bulunmaktadır.
Özdemir ve Seyitoğlu (2017, s. 5) yaptıkları kavramsal çalışmada, gastronomi deneyimi
ve otantiklik arayışı davranışı arasındaki ilişkiye dayanarak üç farklı turist tipi ileri sürmüştür.
Turistler, otantiklik arayanlar, ılımlılar ve rahatlık arayanlar olarak sınıflandırılmıştır. Otantiklik
arayanlar, öğrenme güdüsü deneyimlerinin merkezinde olduğu için yemek festivalleri, çiftlik
ziyaretleri, şarap rotaları ve müze ziyaretlerinin aktif katılımcıları olarak tanımlanmıştır.
Ilımlılar, destinasyonla ilgili gerekli bilgi için tur rehberleri ve seyahat acentalarını güvenilir
kaynak olarak görmektedir. Daha önceden seyahat ettikleri yerleri ziyaret etme eğilimleri
bulunmaktadır. Ayrıca ılımlılar için yiyecek deneyimine katılım aşamasında konum önemli bir
faktördür. Çünkü uzun mesafeler söz konusu olduğunda, yerel ve otantik yiyecekleri tüketme
istekleri azalmaktadır. Rahatlık arayanlar, seyahatlerinde yemeklerin ve çevrenin tanıdık ve
güvenli olması ile ilgilenmektedir. Turistler, tanıdık bir atmosferde aile üyeleriyle bildiği
yiyecekleri yemeyi tercih etmektedir. Bu nedenle restoran zincirlerini kendileri için avantajlı
görmektedirler.
Yiyecek deneyimi ve otantiklik kavramının iç içe geçtiği, birbirlerini nitelediğine dair
kanıtlar sunan çeşitli araştırmalar mevcuttur. Son ve Xu (2013, s. 252) Budist tapınağı
yemeklerinin mutfak deneyimi üzerindeki rolünü belirlemeyi amaçladıkları çalışmada, bu
yemeklerin seyahat deneyiminde çeşitli rolleri olduğunu tespit etmişlerdir. Bunlar; yenilik
arayışı, duyusal zevk, üst düzey turizm deneyimi, prestij sembolü, kültürel keşif ve otantiklik
sembolü olarak ifade edilmiştir. Sthapit (2017, s. 414) ise unutulmaz yiyecek deneyiminin
bileşenlerini, yerele özgü ürün (tat), yenilik, beraberlik ve sosyal etkileşim, misafirperverlik,
hizmet (hediyelik yiyecek dahil) ve otantiklik olarak belirtmiştir. Bu bağlamda turistlerin
yiyecekle ilgili deneyimlerinde otantikliğin önemli olduğu söylenebilir (Ellis, Park, Kim ve
Yeoman, 2018, s. 257). Benzer bir ifadeyle, yiyecek deneyiminde turistlerin tüm duyu organları
ile otantikliği algıladığı, bu sebeple yiyecek deneyiminde otantikliğin önemli olduğu
vurgulanmaktadır (Zhang, Chen ve Hu, 2019, s. 3).
Sims (2009) sürdürülebilir turizm deneyimleri ve otantik yiyecekler arasındaki ilişkiyi
incelediği çalışmasında, yöresel yemeklerin turistlerin otantiklik arzusuna hitap edebildiği için
önemli olduğu ve benzersiz bir tatil deneyimi sunduğunu ortaya koymuştur. Girish ve Chen
(2017) festival ziyaretçilerinin otantiklik, deneyim (zevk ve uyarılma), memnuniyet ve sadakat
ilişkisini araştırmış ve otantikliğin deneyimi pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşmıştır. Ab
Latif (2018) algılanan otantik yiyeceğin ziyaretçilerin deneyimi ve yer bağlığına etkisini
araştırmıştır. Katılımcıların otantik yemek algısının deneyim üzerinde önemli bir etkiye sahip
olduğu ve unutulmaz deneyimler yarattığını belirtmiştir. Bu araştırmalardan yola çıkılarak
aşağıdaki hipotez öne sürülmüştür.
H1: Otantiklik arayışının yiyecek deneyimi üzerinde etkisi vardır.
Estetik deneyim, deneyim ekonomisinin ilk kaynağı olarak görülmekte ve diğer üç
deneyim yapısının bir belirleyicisi olarak ifade edilmektedir (tom Dieck, Jung ve Rauschnabel,
2018; Lai vd., 2019). Yiyecek festivallerinde ziyaretçiler çeşitli yöresel ürünler ile bezenmiş
tezgahlar ya da yöreye özgü yemeklerin yapıldığı ve sunulduğu stantlar arasında tüm o ürünlerin
görüntüleri ile birlikte kokusunu da hissederek dolaşmaktadır. Estetik deneyimlerde kişilerin
duyular aracılığıyla bir etkinliğin içinde olması ancak pasif katılımlı gerçekleşmesi

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: 24, Sayı: 4, Aralık 2022, 1606-1620
Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences / Volume: 24, No: 4, December 2022, 1606-1620
1610
gerekmektedir. Bu sebeple özellikle festivallerde ziyaretçilere estetik deneyimler yaşatıldığı
varsayımından hareketle aşağıdaki alt hipotez araştırmaya dahil edilmiştir.
H1a: Otantiklik arayışının yiyecek deneyimi alanlarından estetik boyutu üzerinde etkisi
vardır.
Mak, Lumbers, Eves ve Chang (2017) çalışmasında çeşitlilik arayışının turistlerin
yiyecek tüketimindeki motivasyonel boyutları üzerindeki etkisini incelemiştir. Çalışma
neticesinde çeşitlilik arayışının kişilerarası ve kültür boyutu üzerinde etkisi olduğu sonucuna
ulaşılmıştır. Boyut içerisinde yemek deneyiminin yerel kültür hakkında bilgiyi artırdığı ve yerel
yemek gelenekleri ve kültürü hakkında bilgi sağladığı ifadeleri yer almaktadır. Kısacası
çeşitlilik arayışının turistlerin öğrenme ihtiyacını karşılayarak otantik ve keyifli bir yemek
deneyimi sağladığı belirtilmiştir.
Yiyecek deneyimlerine yönelik festivallerde ziyaretçilerin bireysel olarak katıldığı ya da
aileleri ve çocukları ile birlikte dahil olduğu çeşitli yemek atölyeleri, yemek yarışmaları ve
özellikle yiyeceklere ilişkin çeşitli bilgilendirici programlara yer verilmektedir. Eğitim
deneyimlerinde eğlence deneyimi aksine kişinin bu faaliyetlere aktif katılımı söz konusu olup
beceriyi arttırmaya yönelik faaliyetlerdir. Alaçatı Ot Festivalinde de yöresel otları tanıma ve
toplama etkinlikleri, otlara ilişkin çeşitli yemek atölyeleri, ot yemeği yarışması ve yine otlar
hakkında çeşitli seminerler düzenlenmektedir. Bu sebeple araştırmaya aşağıdaki alt hipotez
eklenmiştir.
H1b: Otantiklik arayışının yiyecek deneyimi alanlarından eğitim boyutu üzerinde etkisi
vardır.
1.3. Tavsiye Etme Niyeti
Tavsiye etme niyeti, turistlerin aynı yeri tekrar ziyaret etme veya akrabalarına ve
arkadaşlarına tavsiye etme olasılığına ilişkin yargıları ifade etmektedir (Chen ve Tsai, 2007).
Kavram, kişinin beğendiği şeyleri çevresinin de kullanmasına teşvik ettiği psikolojik bir
davranış olarak da tanımlanmaktadır (Prayag, Hosany, Muskat ve Del Chiappa, 2017).
Huang ve Hsu (2009) geçmiş deneyimlerin destinasyonu tekrar ziyaret etme niyetinde
etkili olduğunu tespit etmiştir. Girish ve Chen (2017) festival ziyaretçilerinin otantiklik,
deneyim (zevk ve uyarılma), memnuniyet ve sadakat ilişkisini araştırmış ve uyarılmanın
destinasyon sadakatini olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşmıştır. Akşit Aşık ve Kutsynska
(2019), Ukraynalı turistlerin unutulmaz turizm deneyimlerinin tavsiye etme ve tekrar ziyaret
niyetine etkisini araştırmıştır. Araştırma sonucunda, unutulmaz turizm deneyimi boyutlarından
yerel kültür, hedonizm ve anlamlılığın tavsiye etme davranışını, bu boyutlara ilaveten
yenilenme ve katılımın tekrar ziyaret niyetini önemli ölçüde etkileyen faktörler olduğu
belirlenmiştir. Benzer şekilde Keskin, Sezen ve Dağ (2020) Kapadokya‟yı ziyaret eden
turistlerin unutulmaz turizm deneyimi alt boyutlarından yenilenme, hedonizm, yenilik ve
anlamlılığın memnuniyeti etkilediği, memnuniyetinde tavsiye etme ve tekrar ziyaret etme
niyetini olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşmıştır. Culha (2020) Didim‟de düzenlenen
Zeytin Festivali‟nde festival kalitesi, festival deneyimi, yer bağlılığı, festival memnuniyeti ve
tavsiye etme niyeti arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Olumlu yönde yaşanan festival deneyiminin
tavsiye etme niyetini etkilediğini tespit etmiştir. Bu bağlamda, literatüre dayanarak aşağıdaki
hipotez öne sürülmüştür:
H2: Yiyecek deneyiminin tavsiye etme niyeti üzerinde etkisi vardır.
Brennan ve Kim (2019) Güney Kore‟de düzenlenen Cheongna Uluslararası Şarap
Festivali‟nde deneyim boyutlarını derinlemesine incelemiştir. Araştırma neticesinde eğlence,
kaçış, eğitim ve estetik boyutlarının tavsiye etme niyetini önemli ölçüde pozitif yönde etkilediği
tespit edilmiştir. Güzel (2014) Pamukkale‟yi ziyaret eden turistlerin tur deneyimi boyutları ile
duygusal uyarılma ve deneyim sonrası davranışları (tekrar ziyaret ve tavsiye etme) arasındaki

Yordam ve Akkuş / Otantiklik Arayışı, Yiyecek Deneyimi ve Tavsiye Etme Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi:
Alaçatı Ot Festivali Örneği / Examination of the Relationships between Search for Authenticity, Food Experience,
and Intention of Recommendation: The Case of Alaçatı Herb Festival
1611
ilişkiyi incelemiştir. Çalışmanın bulguları, estetiğin tur deneyiminin önemli bir bileşeni
olduğunu göstermektedir. Ayrıca deneyim boyutlarından kaçış, eğlence ve estetiğin duygusal
uyarılma üzerinde pozitif etkiye sahip olduğu, duygusal uyarılmanın da deneyim sonrası
davranışı olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir. Hosany ve Witham (2010) kruvaziyer
turistlerin deneyim, memnuniyet ve tavsiye etme niyeti arasındaki ilişkiyi incelemiştir.
Analizler sonucunda deneyim alanlarından biri olan estetik boyutunun memnuniyet ve tavsiye
etme niyetini tahmin etmede en yüksek varyansa sahip olduğu görülmüştür. Lai, Liu ve Lu
(2021) çalışmasında mutfak deneyimi, algılanan değer, memnuniyet, hafıza ve elektronik
ağızdan ağıza iletişim oluşturma niyeti arasındaki ilişkiyi araştırmıştır. Araştırmada eğitim ve
estetik boyutlarının elektronik ağızdan ağıza iletişim (e-Wom) üzerinde dolaylı etkiye sahip
olduğu görülmektedir. Benzer şekilde Semrad ve Rivera (2016) müzik festivaline katılan
turistlerin unutulmaz festival deneyiminin (eğitim, eğlence, kaçış, estetik ve ekonomik değer)
olumlu elektronik ağızdan ağıza iletişim yayma niyetini tetiklediğini tespit etmiştir.
Festivaller kapsamında yaşanan yiyecek deneyimlerinin özellikle estetik ve eğitim
deneyimi alanları ile ortaya çıktığı varsayılmıştır. Çeşitli araştırmalarda bu deneyim alanlarının
ziyaretçilerin gelecekteki davranışsal niyetlerinde önemli bir role sahip olduğu, özellikle
kişilerin katıldıkları faaliyeti başkalarına tavsiye etme niyetlerini etkilediği tespit edilmiştir. Bu
sebeple araştırmada aşağıdaki alt hipotezlere yer verilmiştir.
H2a: Yiyecek deneyimi alanlarından estetik boyutunun tavsiye etme niyeti üzerinde
etkisi vardır.
H2b: Yiyecek deneyimi alanlarından eğitim boyutunun tavsiye etme niyeti üzerinde
etkisi vardır.
2. Yöntem
Bu bölümde araştırmanın amacı, kapsamı ve sınırlılıkları, evreni ve örneklemi veri
toplama tekniği ve bulgular kısmı yer almaktadır.
2.1. Araştırmanın Amacı
Bireyler günlük rutininin dışına çıkıp farklı coğrafyaları, kültürleri tanımak
istemektedir. Farklı kültürler tanımak için ziyaret ettikleri destinasyonda ise özellikle o bölgeye
ait yerel yiyecek ve içecekleri deneyimlemektedir. Bu deneyimler sayesinde kişilerin seyahatleri
daha kalıcı hale gelmekte ve unutulmazlığı ya da benzersizliği artmaktadır. Buradan hareketle
çalışmada, festivale katılan bireylerin otantiklik arayışı, yiyecek deneyimi ve tavsiye etme
niyetlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırma amacı doğrultusunda geliştirilen model
Şekil 1‟ de sunulmuştur.
Şekil 1. Araştırma modeli
2.2. Araştırmanın Kapsam ve Sınırlılıkları
Çalışmanın kapsamını İzmir ilinin Çeşme ilçesinde gerçekleştirilen Alaçatı Ot Festivali
oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında festivalin seçilme nedeni yöresel olarak çok bilinir bir
festival olması yanı sıra bölgedeki otların mutfaklarda geniş bir kullanıma sahip olmasıdır.
Alaçatı Ot Festivali, Ege bölgesinde yetişen çok çeşitli otların hepsinin bir arada bulunduğu bir

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: 24, Sayı: 4, Aralık 2022, 1606-1620
Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences / Volume: 24, No: 4, December 2022, 1606-1620
1612
festivaldir. Festival ziyaretçileri için bu otlar otantikliği ifade etmekte olup ziyaretçilere
benzersiz bir deneyim yaşatılmaktadır. Festivalde otları tanıma, ot toplama gezileri, yemek
atölyeleri ve beslenme seminerleri gibi birçok etkinlik düzenlenmektedir (Çeşme Belediyesi,
2019). COVID-19 sebebiyle 2020 yılında festival düzenlenemediği için araştırmada, daha önce
festivale katılan bireylere çevrimiçi anket uygulanmıştır. Bu durum araştırmanın sınırlılığını
oluşturmaktadır.
2.3. Araştırmanın Evren ve Örneklemi
Araştırma evrenini Alaçatı Ot Festivali‟ne katılan bireyler oluşturmaktadır. Evrenin
tamamına ulaşmak zaman ve maliyet açısından mümkün olmadığı için örnekleme yoluna
gidilmiştir. Araştırmada tesadüfi olmayan örnekleme yöntemlerinden kolayda örnekleme
yöntemi tercih edilmiştir. Çalışmanın uygulanabilmesi için gerekli olan etik kurul izni alınmış
(Kastamonu Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma ve Yayın Etik Kurulu, Karar
Tarihi: 25.03.2021 Karar Sayısı: 76)
2.4. Veri Toplama Tekniği
Araştırmada nicel bir tasarım benimsenmiş ve anket tekniğinden faydalanılmıştır.
Ankete başlamadan önce katılımcılara „„Alaçatı Ot Festivali‟ne katıldınız mı?‟‟ sorusu
yönetilmiştir. Soruya evet cevabı verenler ankete devam etmiştir. Anket formu iki bölümden
oluşmaktadır. Birinci bölümde otantiklik arayışı için (Anton vd., 2019) üç ifade, yiyecek
deneyimi alanlarından estetik ve eğitim boyutlarını ölçmek için (Lai, Lu ve Liu, 2019) 11 ifade,
üçüncü bölümde tavsiye etme niyetini ölçmek amaçlı (Prayag vd., 2017) üç ifade yer
almaktadır. İfadeler için 5‟li Likert tipi ölçek (1=Kesinlikle katılmıyorum, 5=Kesinlikle
katılıyorum) kullanılmıştır. İkinci bölümde ise katılımcıların demografik özelliklerine ilişkin altı
soru ve daha önce festivali kaç kez ziyaret ettiklerine yönelik bir soru sorulmuştur. Araştırmaya
başlamadan önce pilot çalışma yapılmıştır. Anket formunda anlaşılmayan ifade tespit edilmediği
için ifadeler aynı şekilde kullanılmıştır. Anket formu Google form üzerinden oluşturulmuş ve
sosyal medya platformlarından (Facebook, Instagram, Whatsapp) paylaşılmıştır. Araştırma
verileri online olarak 01.04.2021-01.05.2021 tarihleri arasında toplanmıştır. Çalışmanın %95
güven aralığında ve 0,05 anlamlılık seviyesinde toplam 384 kişiye yapılması uygun görülmüştür
(Altunışık, Coşkun, Bayraktaroğlu ve Yıldırım 2012: 137). Çalışma için toplam 387 anket
formu elde edilmiş, 350 anket formu değerlendirmeye alınmıştır.
3. Bulgular
Katılımcıların tanımlayıcı bilgilerine yönelik frekans ve yüzde dağılımları Tablo 1‟de
verilmiştir. Katılımcıların çoğunluğunun %70,3 ile kadın olduğu görülmektedir. Bununlar
beraber %54,9‟unun evli olduğu tespit edilmiştir. Eğitim düzeyleri incelendiğinde, büyük
çoğunluğunun lisans ve üzeri (%74,9) eğitim düzeyine sahip olduğu görülmektedir. Yaş
gruplarına bakıldığında, %42,6‟sının 26-35 yaş arasında olduğu ve %40,3‟ünün asgari ücret
üzeri gelir düzeyine sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca katılımcıların yaklaşık yarısının bir defa
Alaçatı Ot Festivali‟ne katılım sağladığı görülmektedir. Bununla birlikte diğer katılımcıların
(%53,4) birden fazla kez aynı festivale gittiği anlaşılmaktadır. Bu durum, festivalin katılımcılara
iyi bir deneyim yaşattığını ve bu sebeple tekrar ziyaret sayısının da yüksek olduğunu
göstermektedir. Buradan çıkarımla araştırma kapsamı tercihinin yerinde olduğunu söylemek
mümkündür.

Yordam ve Akkuş / Otantiklik Arayışı, Yiyecek Deneyimi ve Tavsiye Etme Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi:
Alaçatı Ot Festivali Örneği / Examination of the Relationships between Search for Authenticity, Food Experience,
and Intention of Recommendation: The Case of Alaçatı Herb Festival
1613
Tablo 1. Katılımcılara ait tanımlayıcı bilgiler
3.1. Araştırma Modelinin Test Edilmesi
Hipotezlerin test edilmesinden önce modelin eldeki veri seti ile uyumunu ortaya
koymak amacıyla modele ilişkin uyum iyiliği istatistikleri değerlendirilmiştir. Tablo 1‟de
sunulan χ2/df = 2,430 değerine göre doğrulayıcı faktör analizinin istatistiksel olarak anlamlı
olduğu görülmektedir (Hair, Black, Babin, ve Anderson, 2009, s. 649). GFI, CFI ve AGFI
değerleri 0,90‟ın üzerindedir. RMSEA değeri 0,03 ile 0,08 arasındadır. Bunun yanı sıra RMR ve
NFI değerlerinin 0-1 arasında olduğu görülmektedir. Tüm bu indeksler incelendikten sonra,
yapısal modelin kabul edilebilir değerlere sahip olduğu saptanmıştır.
Tablo 2. Araştırma modeli uyum indeksleri
Birleşik güvenirlik (CR), faktördeki maddelerin standardize faktör yükleri ile hata
varyansları dikkate alınarak hesaplanır. DFA modelleri için CR değeri Cronbach‟s Alpha
değerine bir alternatif olarak ya da bir kontrol aracı olarak kullanılmaktadır. CR değerinin
0,70‟in üstünde olması, faktörün yapı güvenirliğine sahip olduğunu göstermektedir. AVE ise
faktörü temsil eden maddeler arasındaki benzeşim geçerliliğinin ölçütü olarak ifade
edilmektedir. AVE değeri, faktöre ilişkin ifadelerin yüklerinin karelerinin toplamının ifade
sayısına bölünmesiyle elde edilmektedir. CR değerlerinin AVE değerlerinden yüksek olması
gerekmektedir. AVE değerinin 0,50‟nin üzerinde olması, faktörün birleşim geçerliliğine sahip
olduğuna işaret etmektedir (Gürbüz 2019, s. 78). Çalışmaya ilişkin CR ve AVE değerlerine
Tablo 3‟te yer verilmiştir. Ölçeklerin tümünde CR değerinin 0,70‟in üzerinde, AVE değerlerinin
ise 0,50‟nin üzerinde olduğu görülmektedir. Dolayısıyla çalışmada kullanılan ölçeklerin yapı
güvenirliğine ve birleşim geçerliliğine sahip olduğu söylenebilir.
Katılımcıların otantiklik arayışı ölçeğine ilişkin genel ortalama değeri 4,43 olarak
ölçülmüştür. Genel ortalama değerin yüksek olmasının yanı sıra ziyaret edilen destinasyona
Frekans
Yüzde (%)
Frekans
Yüzde (%)
Cinsiyet
Medeni Durum
Kadın
246
70,3
Bekâr
158
45,1
Erkek
104
29,7
Evli Çocuklu
120
34,3
Yaş
Evli Çocuksuz
72
20,6
18-25
40
11,4
Gelir Düzeyi
26-35
149
42,6
0 TL
26
7,4
36-45
110
31,4
1-2324 TL
24
6,9
46 ve üzeri
51
14,6
2325-5000 TL
141
40,3
Eğitim Düzeyi
5001-10000 TL
112
32,0
Lise ve altı
33
9,5
10001 TL ve üzeri
47
13,4
Ön lisans
55
15,7
Alaçatı Ot Festivali‟ne Kaç Defa Katıldınız?
Lisans
198
56,6
1 defa
163
46,6
Lisansüstü
64
18,3
2 defa
86
24,6
3 defa
43
12,3
4 defa
19
5,4
5 ve üzeri
39
11,1
Toplam
350
100
Toplam
350
100
Uyum İyiliği İndeksleri
Kabul Edilebilir Uyum
Model
χ2
-
274,589
df
-
113
χ2/df
1-3
2,430
GFI
≥ 0,90
0,911
AGFI
≥ 0,85
0,880
CFI
≥ 0,90
0,963
RMSEA
0,03 ≤ RMSEA ≤ 0,08
0,064
RMR
0 ≤ RMR ≤ 1
0,034
NFI
0 ≤ NFI ≤ 1
0,940

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: 24, Sayı: 4, Aralık 2022, 1606-1620
Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences / Volume: 24, No: 4, December 2022, 1606-1620
1614
özgü ürünleri tanımak (4,52) ve yemek (4,50) bu arayışı nitelemektedir. Yiyecek deneyimi
ölçeğine bakıldığında genel ortalama değer 3,88 olarak belirlenmiştir. Ölçeğin alt boyutu olan
eğitimde en yüksek ortalama 3,93 ile yeni şeyler öğrenmeye fırsat tanımak iken, estetik alt
boyutunda 4,22 ile mutfağa ait ürünleri tatmak en yüksek ortalamaya sahip ifadedir. Tavsiye
etme niyeti ölçeğinde ise genel ortalama değer 4,07 olarak saptanmıştır. Bu değer festival
ziyaretçilerinin festivali çevresine tavsiye ettiğini ifade etmektedir. Ölçek içerisinde en yüksek
ortalama 4,14 ile festivali diğerlerine tavsiye etmek olmuştur.
Tablo 3. Ölçeklere ilişkin CR ve AVE değerleri
Ölçekler
İfadeler
Ort.
Faktör
Yükü
AVE
CR
Otantiklik
Arayışı
4,43
0,582
0,806
Seyahat ederken yerel yemekler yemeliyim. İşte
buna gerçek seyahat denir.
4,50
0,798
Genellikle ziyaret ettiğim yerin geleneklerini ve
orijinal ürünlerini tanımaya çalışırım.
4,52
0,768
Ziyaret ettiğim yerin hakiki/yerel ürünleri araştırır,
turiste yönelik ürünlerden kaçınırım.
4,26
0,721
Yiyecek
Deneyimi
3,88
0,604
0,943
Eğitim
3,76
Bu deneyimden çok şey öğrendim.
3,69
0,885
Bu deneyim son derece eğiticiydi.
3,59
0,845
Bu deneyim deneyimi gerçek bir öğrenme
deneyimiydi.
3,55
0,794
Bu deneyim Alaçatı hakkında daha fazla şey
öğrenmeme imkân tanıdı.
3,93
0,775
Alaçatı mutfağı deneyimi beni daha bilgili kıldı.
3,83
0,763
Bu deneyim, yeni şeyler öğrenme merakımı
uyandırdı.
3,94
0,694
Estetik
4,04
Alaçatı mutfağını “görme” deneyimi çekiciydi.
4,17
0,859
Alaçatı mutfağını “tatma” deneyimi ilgi çekiciydi.
4,22
0,793
Alaçatı mutfağını “koklama” deneyimi oldukça
hoştu.
4,01
0,731
Alaçatı mutfağında kullanılan malzemeler uyum
içindeydi.
4,03
0,727
Alaçatı mutfağında detaylara dikkat edildiği
hissediliyordu.
3,75
0,650
Tavsiye Etme
Niyeti
4,07
0,880
0,956
Alaçatı Ot Festivali hakkında diğer insanlara
olumlu şeyler söylerim.
4,05
0,949
Arkadaş ve akrabalarımı Alaçatı Ot Festivali‟ni
ziyaret etmeye teşvik ederim.
4,02
0,947
Alaçatı Ot Festivali‟ni diğer insanlara tavsiye
ederim.
4,14
0,919
Modelin herhangi bir iyileştirmeye gereksinimi olup olmadığını anlamak amacıyla
modifikasyon indeksi incelenmiş ve modelin bu haliyle kalması uygun bulunmuştur. Bu
aşamanın ardından modelde yer alan boyutlar arasındaki ilişkiler, sunulan hipotezler
çerçevesinde test edilmiştir. Önerilen modele ait path analizi Şekil 2‟de sunulmuştur.

Yordam ve Akkuş / Otantiklik Arayışı, Yiyecek Deneyimi ve Tavsiye Etme Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi:
Alaçatı Ot Festivali Örneği / Examination of the Relationships between Search for Authenticity, Food Experience,
and Intention of Recommendation: The Case of Alaçatı Herb Festival
1615
Şekil 2. Araştırma modeline ilişkin path analizi
Önerilen model için yol analizi tahminlerine ait değerlere Tablo 4‟te yer verilmiştir.
Path analizi sonucunda otantiklik arayışının yiyecek deneyimi alanlarından estetik boyutu
üzerinde etkisi anlamlı ve pozitif etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Bu doğrultuda, ziyaret edilen
destinasyondaki yerel ürünleri tatmak ve görmek ziyaretçilerin deneyimini olumlu yönde
etkilemektedir. Dolayısıyla, “Otantiklik arayışının yiyecek deneyimi alanlarından estetik boyutu
üzerinde etkisi vardır.‟‟ şeklinde kurulan H1a hipotezi kabul edilmiştir.
Otantiklik arayışının yiyecek deneyimi alanlarından eğitim boyutu üzerindeki etkisi
incelendiğinde, 0,001 önem seviyesinde anlamlı pozitif etkiye sahip olduğu belirlenmiştir.
Buradan çıkarımla festival ziyaretçilerinin farklı arayış içinde olmasının öğrenme deneyimini
olumlu etkilediği söylenebilir. Bu sonuçlara göre “Otantiklik arayışının yiyecek deneyimi
alanlarından eğitim boyutu üzerinde etkisi vardır.‟‟ şeklinde kurulan H1b hipotezi kabul
edilmiştir.
Tablo 4. Önerilen model için yol analizi tahminleri
H
Yapısal İlişki
Yön
Standart
Olmayan
Tahmin
Standart
Hata
t Değeri
Standart
Tahmin
P
Sonuç
H1a
Otantiklik arayışı
Estetik boyutu
Pozitif
0,54
0,94
5,813
0,36
***
Kabul
H1b
Otantiklik arayışı
Eğitim boyutu
Pozitif
0,44
0,93
4,784
0,30
***
Kabul
H2a
Estetik boyutu
Tavsiye etme niyeti
Pozitif
0,71
0,97
7,379
0,59
***
Kabul
H2b
Eğitim boyutu
Tavsiye etme niyeti
Pozitif
0,33
0,93
3,620
0,27
***
Kabul
*** p<0,001
Yiyecek deneyimi alanlarından estetik boyutunun tavsiye etme niyeti üzerindeki
etkisine bakıldığında, 0,001 önem seviyesinde desteklendiği belirlenmiştir. Katılımcıların
Alaçatı mutfağına ait yiyecekleri deneyimlemeleri ve ortamı tüm duyuları ile hissetmeleri,
festivali diğer kişilere de tavsiye etmesini sağlamıştır. Buna göre, „„Yiyecek deneyimi
alanlarından estetik boyutunun tavsiye etme üzerinde etkisi vardır.‟‟ kurulan H2a hipotezi kabul
edilmiştir.
Yiyecek deneyimi alanlarından eğitim boyutunun tavsiye etme niyeti üzerindeki
etkisine bakıldığında, 0,001 önem seviyesinde anlamlı pozitif etkiye sahip olduğu tespit
edilmiştir. Festivalde yeni bilgiler öğrenen katılımcıların çevresindeki bireylere de olumlu
şeyler söylediği ifade edilebilir. Bu sonuçlar doğrultusunda, „„Yiyecek deneyimi alanlarından
eğitim boyutunun tavsiye etme üzerinde etkisi vardır.‟‟ şeklinde kurulan H2b hipotezi kabul
edilmiştir.
Sonuç ve Öneriler
Özellikle günümüzde modern yaşam anlayışından sıkılan bireyler farklılık arayışı içinde
oldukları için otantik olana ilgi göstermektedir. Bu ilgi kültür turizmi, sağlık turizmi ya da

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: 24, Sayı: 4, Aralık 2022, 1606-1620
Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences / Volume: 24, No: 4, December 2022, 1606-1620
1616
gastronomi turizmi tarafından karşılanabilmektedir. Kültür farklılıkları içerisinde yemek kültürü
önemli bir yere sahiptir. Çünkü bireyler seyahat ettikleri destinasyonlarda o bölgeye özgü
yiyecekleri deneyimlemektedir. Bu yiyeceklerin destinasyonun somut olmayan gastronomik
mirasları olması ve turistlerin otantik ve kültürel bir deneyim yaşayabilmeleri açısından önemli
olduğu da bilinmektedir (Okumus, Okumus ve McKercher, 2007). Bu doğrultuda yapılan
çalışmada, festival kapsamında yiyecek deneyimi ve tavsiye etme niyetinde otantiklik arayışının
etkisi belirlenmeye çalışılmıştır.
Yöreye özgü yiyecekler turistlerin tüm duyularına hitap ettiği için deneyimlerini olumlu
yönde etkilemektedir. Nitekim Sims (2009), Girish ve Chen (2017) ve Ab Latif (2018)
çalışmalarında otantikliğin deneyimi etkilediği sonucuna ulaşmıştır. Bunun yanı sıra otantiklik
arayışının deneyim alanlarından eğitim boyutunu etkilediği tespit edilmiştir. Festival
ziyaretçilerinin otlar hakkındaki bilgilendirici seminerler ve çeşitli yemek atölyelerine aktif
olarak katılım sağlaması deneyimlerini hem eğitici hem de kalıcı hale getirmektedir. Yiyecek
deneyimleri “öğrenme/eğitim fırsatı” ve “yerel kültürü keşfetmek için” etkili bir yol olarak
görülmektedir (Chang, Kivela ve Ma, 2010, s. 1005). Nitekim otantiklik arayan bireylerin
deneyimlerinin merkezinde öğrenme güdüsü bulunmaktadır (Özdemir ve Seyitoğlu, 2017).
Otantiklik arayışının deneyim alanlarından estetik boyutunu da etkilediği tespit edilmiştir.
Festivalde ziyaretçiler bölgeye özgü yetişen çeşitli otları görmekle beraber bu otlardan yapılan
ürünleri tatma imkânı da bulmaktadır.
Araştırmada deneyim alanlarından eğitim boyutunun tavsiye etme niyetini etkilediği
tespit edilmiştir. Festivaldeki yiyeceklerin otantikliği ziyaretçilerde olumlu duygular
uyandırmaktadır. Brennan ve Kim (2019) ve Semrad ve Rivera‟nın (2016) bulguları çalışma
sonuçlarını destekler niteliktedir. Avcı (2021) da Alaçatı Ot Festivali‟ne katılan ziyaretçilerin
bilmedikleri ot çeşitlerini öğrendiklerini ve yeni lezzetler deneyimlediklerini ifade etmiştir.
Yaşadıkları bu öğrenme deneyimlerinin tekrar ziyaret niyetlerini olumlu yönde etkilediği
sonucuna ulaşmıştır. Tsai ve Lu (2012) otantik yiyecek deneyiminin estetik boyutunun tavsiye
etme niyetini etkilediğini belirtmiştir. Bunun sebebi ziyaretçilerin festivaldeki yöreye özgü
ürünleri keşfetmeleri, bu keşiflerini de çevrelerindeki kişilerle paylaşma isteğini ortaya
çıkarmaktadır. Hosany ve Witham (2010) estetiğin tavsiye etme niyetini pozitif yönlü yüksek
düzeyde etkilediğini ortaya koymuştur. Benzer şekilde Lai, Liu ve Lu (2021) eğitim ve estetik
boyutlarının elektronik ağızdan ağıza iletişim (e-Wom) niyetini etkilediğini tespit etmiştir.
Otantiklik ve deneyim ilişkisi genellikle gastronomi turizmi ve etnik restoranlar, yavaş
turizm ya da kültür turizmi açısından ele alınmıştır. Yiyecek festivali bağlamında bu
kavramların ele alındığı çalışmalar ise oldukça kısıtlıdır. Ancak festivaller yöreye özgü
ürünlerin bir arada sunulduğu gastronomik etkinliklerin başında gelmektedir. Bu nedenle bu
araştırmanın ilgili alanyazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu araştırma İzmir‟de
düzenlenen Alaçatı Ot Festivali ile sınırlandırılmıştır. Bu nedenle gelecek araştırmalarda farklı
illerde düzenlenen yiyecek temalı festivaller araştırma kapsamına alınarak, oluşturulan model
uygulanabilir ve karşılaştırma yapılabilir. Bu sayede hangi destinasyonun daha rekabetçi
olduğuna dair bir çıkarımda yapılabilir. Ayrıca Alaçatı Ot Festivali‟ne özgü nitelikleri ortaya
koymak açısından nitel bir çalışma yapılması da önerilebilir.
Kaynakça
Ab Latif, Z. (2018). The effect of perceived authenticity of food towards experience and place
attachment at the state fair. Doctor of Philosophy, Iowa State University, Iowa.
Akdağ, G. ve Üzülmez, M. (2017). Sürdürülebilir gastronomi turizmi kapsamında otantik
yiyeceklere yönelik bir inceleme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5/Special
Issue 2, 301-309. doi: 10.21325/jotags.2017.132
Akkuş, G. (2021). Deneyimsel turizm. Ankara: Nobel Yayıncılık.

Yordam ve Akkuş / Otantiklik Arayışı, Yiyecek Deneyimi ve Tavsiye Etme Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi:
Alaçatı Ot Festivali Örneği / Examination of the Relationships between Search for Authenticity, Food Experience,
and Intention of Recommendation: The Case of Alaçatı Herb Festival
1617
Akşit Aşık, N. ve Kutsynska, M.V. (2019). Unutulmaz turizm deneyimlerinin tekrar ziyaret
niyeti ve tavsiye etme davranışına etkisi: Ukraynalı turistler üzerinde bir araştırma.
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (68), 1008-1117. doi: 10.17719/jisr.2019.3887
Altunışık, R., Çoşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal bilimlerde araştırma
yöntemleri spss uygulamalı. Geliştirilmiş 7. Baskı, Sakarya Yayıncılık.
Antón, C., Camarero, C., Laguna, M. ve Buhalis, D. (2019). Impacts of authenticity, degree of
adaptation and cultural contrast on travellers‟ memorable gastronomy experiences. Journal
of Hospitality Marketing & Management, 28(7), 743-764.
doi:10.1080/19368623.2019.1564106
Apak, Ö. C. ve Gürbüz, A. (2018). Turistlerin yöresel gıda ürünlerine ilgi düzeyleri. Journal of
Tourism and Gastronomy Studies, 6(2), 334-349. doi: 10.21325/jotags.2018.217
Aslan, E., Akoğlu, A. ve Şengül, S. (2021). Gastronomi festivali tercihinde ziyaretçilerin
memnuniyet ve bağlılık düzeylerini etkileyen faktörler: Ege bölgesi örneği. Manisa Celal
Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (1), 77-94. doi: 10.18026/cbayarsos.592416
Avcı, E. (2021). Özgün festival deneyimine etki eden unsurların belirlenmesi: Alaçatı Ot
festivali. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9(3), 1722-1740.
doi:10.21325/jotags.2021.864
Brennan, B. S. ve Kim, C. (2019). Examining the 1st Cheongna international wine festival: an
experience economy approach. The Journal of Internet Electronic Commerce Research, 19
(5), 93-111. doi: 10.37272/JIECR.2019.10.19.5.93
Bulut, Y. ve Gülcan, B. (2018). Kültürel yabancılaşmaya bağlı otantiklik arayışına türk dünyası
turizmi cephesinden bakış. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (4), 688-702.
Castéran, H. ve Roederer, C. (2013). Does authenticity really affect behavior? the case of the
Strasbourg Christmas market. Tourism Management, 36, 153-163. doi:
10.1016/j.tourman.2012.11.012
Chang, S. (2018). Experience economy in the hospitality and tourism context. Tourism
Management Perspectives, 27, 83-90. doi: 10.1016/j.tmp.2018.05.001
Chen, C.-F. and Tsai, D. (2007). How destination image and evaluative factors affect behavioral
intentions? Tourism Managament, 28, 1115–1122. doi:10.1016/j.tourman.2006.07.007
Chung, J.Y., Kim, J.S., Lee, C-K. ve Kim, M.J. (2018). Slow-food-seeking behaviour, authentic
experience, and perceived slow value of a slow-life festival. Current Issues in Tourism, 21
(2), 123-127. doi: 10.1080/13683500.2017.1326470
Culha, O. (2020). The effect of food festival quality on place attachment and destination
recommendation intention through festival experience and festival satisfaction: the case of
the Didim international olive festival. Journal of Convention & Event Tourism, 21(5), 387-
416. doi: 10.1080/15470148.2020.1775743
Çeşme Belediyesi. (2018). 9. Alaçatı Ot Festivali Hazırlıkları Başladı.
https://www.cesme.bel.tr/haberler/9-alacati-ot-festivali-hazirliklari-basladi (Erişim tarihi:
02.03.2021).
Çeşme Belediyesi. (2019). https://www.cesme.bel.tr/haberler/turkiyenin-gozbebegi-alacati-ot-
festivali-sona-erdi (Erişim Tarihi: 15.05.2022).
Domínguez-Quintero, A.M., González-Rodríguez, M.R. ve Paddison, B. (2020). The mediating
role of experience quality on authenticity and satisfaction in the context of cultural-heritage
tourism. Current Issues in Tourism, 23(2), 248-260. doi:10.1080/13683500.2018.1502261

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: 24, Sayı: 4, Aralık 2022, 1606-1620
Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences / Volume: 24, No: 4, December 2022, 1606-1620
1618
Ellis, A., Park, E., Kim, S. ve Yeoman, I. (2018). What is food tourism? Tourism Management,
68, 250-263. doi: 10.1016/j.tourman.2018.03.025
Ersavaş Kavanoz, S. ve Budak, S. (2020). Yavaş Kent‟in otantiklik/özgünlük bağlamında kent
pazarlama stratejisi olarak okunması. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi Dergisi, 38(3), 487-509. doi: 10.17065/huniibf.646022
Everett, S. ve Aitchison, C. (2008). The role of food tourism in sustaining regional ıdentity: a
case study of Cornwall, South West England. Journal of Sustainable Tourism, 16(2), 150-
167. doi: 10.2167/jost696.0
Girish, V.G. ve Chen, C-F. (2017). Authenticity, experience, and loyalty in the festival context:
evidence from the San Fermin Festival, Spain. Current Issues in Tourism, 20(15), 1551-
1556. doi: 10.1080/13683500.2017.1296821
Gürbüz, S. (2019). Amos ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Güzel, F. Ö. (2014). The dimensions of tour experience, emotional arousal, and post-experience
behaviors: a research on Pamukkale in Turkey. Procedia - Social and Behavioral Sciences,
150, 521-530. doi: 10.1016/j.sbspro.2014.09.069
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2009). Multivariate data analysis (7th
Edition). USA: Prentice Hall.
Hamlacıbaşı, F.Ü. (2008). Yiyecek turizmi ve yiyecek turizmi açısından Bozcaada’nın
kaynakları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi,
Çanakkale.
Hosany, S. ve Witham, M. (2010). Dimensions of cruisers‟ experiences, satisfaction, and
intention to recommend. Journal of Travel Research, 49(3), 315-346. doi:
10.1177/0047287509346859
Huang, S. ve Hsu, C. H. C. (2009). Effects of travel motivation, past experience, perceived
constraint, and attitude on revisit intention. Journal of Travel Research, 48(1), 29-44. doi:
10.1177/0047287508328793
Hwang, J. ve Ryu, S.O. (2015). The antecedents and consequences of well-being perception: an
application of the experience economy to golf tournament tourists. Journal of Destination
Marketing & Management, 4 (4), 248-257. doi: 10.1016/j.jdmm.2015.09.002
Işkın, M. ve Genç, K. (2020). Gastronomi turizmi açısından geleneksel ürün adı tescilinin
önemi: Çakallı menemeni. Konya Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, 267-281.
Keskin, E., Sezen, N. ve Dağ, T. (2020). Unutulmaz turizm deneyimi, müşteri memnuniyeti,
tekrar ziyaret ve tavsiye etme niyeti arasındaki ilişkiler: Kapadokya bölgesini ziyaret eden
turistlere yönelik araştırma. Journal of Recreation and Tourism Research, 7(2), 239-264.
doi: 10.31771/jrtr.2020.63
Kolar, T. ve Zabkar, V. (2010). A Consumer-based model of authenticity: an oxymoron or the
foundation of cultural heritage marketing? Tourism Management, 31(5), 652–664. doi:
10.1016/j.tourman.2009.07.010
Lai, I. K. W., Liu, Y. ve Lu, D. (2021). The effects of tourists‟ destination culinary experience
on electronic word-of-mouth generation intention: the experience economy theory. Asia
Pacific Journal of Tourism Research, 26 (3), 231-244. doi: 10.1080/10941665.2020.1851273
Lai, I. K. W., Lu, D. ve Liu, Y. (2019). Experience economy in ethnic cuisine: A case of
Chengdu cuisine. British Food Journal, 122 (6), 1801-187. doi: 10.1108/BFJ-08-2018-0517

Yordam ve Akkuş / Otantiklik Arayışı, Yiyecek Deneyimi ve Tavsiye Etme Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi:
Alaçatı Ot Festivali Örneği / Examination of the Relationships between Search for Authenticity, Food Experience,
and Intention of Recommendation: The Case of Alaçatı Herb Festival
1619
Mak, A. H. N., Lumbers, M., Eves, A. ve Chang, R. C. Y. (2017). The effects of food-related
personality traits on tourist food consumption motivations. Asia Pacific Journal of Tourism
Research, 22 (1), 1-20. doi: 10.1080/10941665.2016.1175488
Nebioğlu, O. (2017). Gastronomi turizmi ve otantizim: yerel bir restoran üzerinde örnek olay
çalışması. D. Bozok, C. Avcıkurt, M. Doğdubay, M. Sarıoğlan ve G. K. Girgin (Ed.)
Gastronomi Üzerine Araştırmalar içinde (ss. 97-111). Ankara: Detay Yayıncılık.
Oh, H., Fiore, A.M. ve Jeoung, M. (2007). Measuring Experience Economy Concepts: Tourism
Applications. Journal of Travel Research, 46, 119-132.
Okumus, B., Okumus, F. ve McKercher, B. (2007). Incorporating local and ınternational
cuisines in the marketing of tourism destinations: the cases of Hong Kong and Turkey.
Tourism Management, 28(1), 253-261. doi: 10.1016/j.tourman.2005.12.020
Özdemir, B. ve Seyitoğlu, F. (2017). A conceptual study of gastronomical quests of tourists:
authenticity or safety and comfort? Tourism Management Perspectives, 23, 1-7. doi:
10.1016/j.tmp.2017.03.010
Pine, B.J. ve Gilmore, J.H. (1998). Welcome to the experience economy. Harvard Business
Review, 76(4), 96-105.
Polat, S. A. ve Polat, S. (2016). Turizm perspektifinden yabancılaşmanın sosyo-psikolojik
analizi: günlük yaşamdan turistik yaşama yabancılaşma döngüsü. Sosyoekonomi, 24(28),
235-253. doi: 10.17233/se.29769
Pratt, J. (2007). Food values: The local and authentic. Critique of Anthropology, 27(3), 285-300.
doi: 10.1016/S0190-1281(08)28003-0
Prayag, G., Hosany, S., Muskat, B. ve Del Chiappa, G. (2017). Understanding the relationships
between tourists‟ emotional experiences, perceived overall image, satisfaction, and intention
to recommend. Journal of Travel Research, 56, 41–54. doi: 10.1177/0047287515620567
Semrad, K. J. ve Rivera, M. (2016). Advancing the 5E's in festival experience for the gen y
framework in the context of eWOM. Journal of Destination Marketing & Management, 7,
58-67. doi: 10.1016/j.jdmm.2016.08.003
Sevim, B. ve Güner, D. (2021). Tescil platformlarındaki gastronomik ürünler ve gastronomi
festivallerindeki yeri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9(4), 3092-3112. doi:
10.21325/jotags.2021.936
Sims, R. (2009). Food, place and authenticity: local food and the sustainable tourism
experience. Journal of Sustainable Tourism, 17(3), 321-336. doi:
10.1080/09669580802359293
Son, A. ve Xu, H. (2013). Religious food as a tourism attraction: the roles of buddhist temple
food in Western tourist experience. Journal of Heritage Tourism, 8(2-3), 248-258. doi:
10.1080/1743873X.2013.767815
Sthapit, E. (2017). Exploring tourists‟ memorable food experiences: A study of visitors to
Santa‟s official hometown. Anatolia, 28 (3), 404-421. doi: 10.1080/13032917.2017.1328607
Şahbaz, E. (2011). Yiyecek turizmi ve yiyecek turizmi ürünleri (Yayımlanmamış yüksek lisans
tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara.
tom Dieck, M. C., Jung, T. H. ve Rauschnabel, P. A. (2018). Determining visitor engagement
through augmented reality at science festivals: an experience economy perspective.
Computers in Human Behavior, 82, 44-53. doi: 10.1016/j.chb.2017.12.043

Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: 24, Sayı: 4, Aralık 2022, 1606-1620
Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences / Volume: 24, No: 4, December 2022, 1606-1620
1620
Tsai, C. T. S. ve Lu, P. H. (2012). Authentic dining experiences in ethnic theme restaurants.
International Journal of Hospitality Management, 31(1), 304-306. doi:
10.1016/j.ijhm.2011.04.010
Ünal, A. ve Bayar, S. B. (2020). Destinasyonlara ilişkin hatırlanabilir deneyimlerin turistlerin
tekrar seyahat niyetlerine etkileri: Side örneği. Uluslararası Türk Dünyası Turizm
Araştırmaları Dergisi, 5 (1), 1-13. doi: 10.37847/tdtad.715848
Wang, N. (1999). Rethinking authenticity in tourism experience. Annals of Tourism Research,
26 (2), 349-370. doi: 10.1016/S0160-7383(98)00103-0
Zhang, T., Chen, J. ve Hu, B. (2019). Authenticity, quality, and loyalty: local food and
sustainable tourism experience. Sustainability, 11(12), 3437. doi: 10.3390/su11123437
ETİK ve BİLİMSEL İLKELER SORUMLULUK BEYANI
Bu çalışmanın tüm hazırlanma süreçlerinde etik kurallara ve bilimsel atıf gösterme
ilkelerine riayet edildiğini yazar(lar) beyan eder. Aksi bir durumun tespiti halinde Afyon
Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi‟nin hiçbir sorumluluğu olmayıp, tüm sorumluluk
makale yazarlarına aittir. Yazarlar etik kurul izni gerektiren çalışmalarda, izinle ilgili bilgileri
(kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde ve ayrıca burada belirtmişlerdir.
Kurul adı: Kastamonu Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma ve Yayın Etik
Kurulu
Tarih: 25.03.2021
No: 76
ARAŞTIRMACILARIN MAKALEYE KATKI ORANI BEYANI
1. yazar katkı oranı : %50
2. yazar katkı oranı : %50