Evidence-based policy-making and the role of statistics and information

Abstract

Achieving the ultimate goals of policy-making will not be possible by using methods such as surveys. Evidence-based policy-making is a new approach in the public policy which has increased in many countries. Evidence-based policy-making is based on the assumption that decisions should be based on available evidence and rational analysis in addition to the judgments and opinions. One of the important evidences is statistics. Accurate statistics can promote the accuracy, quality and capacity of policy. According to the importance of the statistics for the evidence-based policy-making, this paper is seeking to examine the importance of the statistics for evidence-based policy-making and trying to show that the correct and efficient use of statistics leads to better policy. This paper uses mixed method for this purpose. Mixed method approach used in this paper is the sequential exploratory design that qualitative data followed by the quantitative data is collected and analysed. First, the comprehensive process framework for evidence-based policy-making is developed in the qualitative part by using meta-synthesis. Second, in the quantitative part, binomial test is used to validation of the developed framework. Data collection tool is a questionnaire and has been completed by 15 experts in the field of policy-making. Finally, the paper examines the role of information and statistics in the steps of proposed framework. © 2016, Iranian Research Institute for Scientific Information and Documentation. All rights reserved.

Full text


i
Evidence-based Policy-making
and the Role of Statistics
and Information
Leila Namdarian
PhD of Science and Technology Policy-making; Assistant
Professor; Iranian Research Institute for Information Science
and Technology (IRANDOC) namdarian@irandoc.ac.ir
Received: 25, Oct. 2015 Accepted: 23, Dec. 2015
Abstract: Achieving the ultimate goals of policy-making will not be
possible by using methods such as surveys. Evidence-based policy-
making is a new approach in the public policy which has increased in
many countries. Evidence-based policy-making is based on the
assumption that decisions should be based on available evidence and
rational analysis in addition to the judgments and opinions. One of the
important evidences is statistics. Accurate statistics can promote the
accuracy, quality and capacity of policy. According to the importance of
the statistics for the evidence-based policy-making, this paper is
seeking to examine the importance of the statistics for evidence-based
policy-making and trying to show that the correct and efficient use of
statistics leads to better policy. This paper uses mixed method for this
purpose. Mixed method approach used in this paper is the sequential
exploratory design that qualitative data followed by the quantitative
data is collected and analysed. First, the comprehensive process
framework for evidence-based policy-making is developed in the
qualitative part by using meta-synthesis. Second, in the quantitative
part, binomial test is used to validation of the developed framework.
Data collection tool is a questionnaire and has been completed by 15
experts in the field of policy-making. Finally, the paper examines the
role of information and statistics in the steps of proposed framework.
Keywords: Statistics, Evidence-based Policy-making, Meta-synthesis,
Policy-making
oihoihohoihoihoihoihoihoihoihoihoihoihoi
Iranian Research Institute
for Science and Technology
ISSN 2251-8223
eISSN 2251-8231
Indexed in SCOPUS, ISC, & LISTA
Vol. 31 | No. 3 | pp: 601-629
Spring 2016


601
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ
نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و
نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ ﻼﻴﻟ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺮﺘﻛد ؛يروﺎﻨﻓ و ﻢﻠﻋ يراﺬﮔ
رﺎﻳدﺎﺘﺳا؛ ناﺮﻳا تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ و مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ
(كاﺪﻧاﺮﻳا)
namdarian@irandoc.ac.ir
ﺎﻳرد :ﺖﻓ03/08/1394 :شﺮﻳﺬﭘ02/10/1394
ياﺮﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ تﺪﻣ ﻪﺑ حﻼﺻا2 دﺰﻧ زور روآﺪﻳﺪﭘ .ﺖﺳا هدﻮﺑ
:هﺪﻴﻜﭼ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻳﺎﻬﻧ فاﺪﻫا ﻖﻘﺤﺗ ﻮـﺗﺮﭘ رد يراﺬﮔ هﻮﻴـﺷ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻲﻳﺎـﻫ ﻲﺠﻨﺳﺮﻈﻧ نﻮﭼ نﺎﻜﻣا ﺖﺳﺎﻴﺳ .دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﺮﻳﺬﭘ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺪﻫاﻮﺷﺮﺑ ﻪﺑ ناﻮـﻨﻋ يدﺮﻜﻳور ﺪﻳﺪﺟ ﻪﺑ ﺔﺧﺮﭼ ﺖـﺳﺎﻴﺳ رد ﻲﻣﻮـﻤﻋ يراﺬـﮔ يرﺎﻴـﺴﺑ زا ﺎﻫرﻮـﺸﻛ
ﻦﻳا ﺮﺑ و ﻪﺘﻓﺎﻳ جاور ضﺮﻓ راﻮﺘﺳا ﺖﺳا ﻪﻛ ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺎـﻫ ﻲـﺳﺎﻴﺳ رﺎـﻨﻛ رد ﺪـﻳﺎﺑ توﺎﻀﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺠﻨﺳﺮﻈﻧ و ﺎﻫ ﺪﻫاﻮﺷ ﺎﺑ ﺎﻫ رد سﺮﺘﺳد و ﺮﺑ ﺔﻳﺎﭘ ﻚﻳ ﻪﻳﺰﺠﺗ
و ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻲﻘﻄﻨﻣ ذﺎﺨﺗا .ﺪﻧﻮﺷ ﻲـﻜﻳ زا ﻢـﻬﻣ ﺪﻫاﻮـﺷ رد ﻦـﻳا دﺮـﻜﻳور و رﺎـﻣآ
.ﺖﺳا تﺎﻋﻼﻃا ﺮﺑ ﻦﻳا ،سﺎﺳا رﺎـﻣآ ﻲـﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ رد ترﻮـﺻ ﺖـﻗد و ،ﺖﺤـﺻ
ﺖﻴﻔﻴﻛ و ﺖﻴﻓﺮﻇ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲـﻠﻣ يراﺬـﮔ ار ءﺎـﻘﺗرا ﺮـﺿﺎﺣ ﻖـﻴﻘﺤﺗ فﺪـﻫ .ﺪـﻫد مﺎﮔ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ ﺢﻳﺮﺸﺗ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ نﺎـﺸﻧ و يراﺬـﮔ نداد ﺖﺳﺎﻴﺳ ذﺎﺨﺗا رد رﺎﻣآ زا ﺪﻣآرﺎﻛ و ﺖﺳرد ةدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻴﻤﻫا ﻬﺑ يﺎﻫ ﺖـﻴﻔﻴﻛﺎﺑ و ﺮـﺘ ﻪﺑ .ﺖﺳا ﻲـﺒﻴﺗﺮﺗ ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا حﺮﻃ دﺮﻜﻳور ﺎﺑ ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ شور ،فﺪﻫ ﻦﻳا ﻖﻘﺤﺗ رﻮﻈﻨﻣ
هداد اﺪﺘﺑا حﺮﻃ ﻦﻳا رد .ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻪـﺑ و ﻲـﻔﻴﻛ يﺎﻫ نآ لﺎـﺒﻧد هداد ﻲﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ و يروآدﺮﮔ ﻲﻤﻛ يﺎﻫ اﺪـﺘﺑا ،ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻦـﻳا ﻪـﺑ .ﺪﻧﻮـﺷ رد
ور زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻲﻔﻴﻛ ﺶﺨﺑ ﺐـﻴﻛﺮﺗاﺮﻓ ش
1
ﻲﻌﻣﺎـﺟ يﺪـﻨﻳاﺮﻓ بﻮﭼرﺎـﭼ ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﻲـﻤﻛ ﺶـﺨﺑ رد ،ﻪﻣادا رد و هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ هداد يروآدﺮﮔ ياﺮﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ،ﺎﻫ ﻂﺳﻮﺗ و ﻲﺣاﺮﻃ يا15 ةزﻮـﺣ نﺎﮔﺮﺒﺧ زا ﺮﻔﻧ ﺖﺳﺎﻴﺳ بﻮﭼرﺎـﭼ ﻲﺠﻨـﺳرﺎﺒﺘﻋا ياﺮﺑ ،ﺲﭙﺳ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻴﻤﻜﺗ رﻮﺸﻛ يراﺬﮔ
نﻮـﻣزآ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﻪـﻠﻤﺟود ﺞﻳﺎـﺘﻧ .ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺮﮔ راﺮـﻗ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ يا هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ نﺎﺸﻧ ﻲﻤﻛ يﺎﻫ رﺎﺒﺘﻋا ةﺪﻨﻫد بﻮﭼرﺎﭼ ﻖـﻴﻘﺤﺗ ىدﺎﻬﻨـﺸﻴﭘ ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺶـﻘﻧ ﻪـﺑ ﺮـﺿﺎﺣ ﺔﻟﺎﻘﻣ ﻲﻳﺎﻬﺘﻧا ﺶﺨﺑ .ﺖﺳا ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺔـﺋارا و تﺎـﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ مﺎـﮔ رد رﺎـﻣآ دﺮﺑرﺎـﻛ زا ﻲﻳﺎـﻫ بﻮﭼرﺎـﭼ يﺎـﻫ
يﺪﻨﻳاﺮﻓﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺑ يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﻲﻣ ﺪﻫاﻮﺷﺮﺑ .دزادﺮﭘ

1. Meta synthesis
ﻣﺎﻨﻠﺼﻓﻪ | ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ
ناﺮﻳا تﺎﻋﻼﻃا يروﺎّﻨﻓ و مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ
ﺎﭘﺎﺷ (ﻲﭘﺎﭼ)8223-2251
ﺎﭘﺎﺷ (ﻲﻜﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا)8231-2251
رد ﻪﻳﺎﻤﻧLISTA ،ISC و ،SCOPUS
jipm.irandoc.ac.ir
ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3 | ص ص601-629
رﺎﻬﺑ1395


رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
602
هژاوﺪﻴﻠﻛ :ﺎﻫ ﺖﺳﺎﻴﺳ ،تﺎﻋﻼﻃا ،رﺎﻣآ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺖﺳﺎﻴﺳ ،ﺐﻴﻛﺮﺗاﺮﻓ ،ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ يراﺬﮔ
1 .ﻪﻣﺪﻘﻣ
حﻼﻄــﺻا»ﻲــﻨﺘﺒﻣ ﺮــﺑ ﺪﻫاﻮــﺷ«
1
زﻮــﺣ رد ﺮﺘــﺸﻴﺑ ﻪــﻛة ﻪــﺑ ﻲﻜــﺷﺰﭘ ﻲــﻣ رﺎــﻛ دور، درﻮــﻣ رد
ﺖﺳﺎﻴﺳ .دراد دﺮﺑرﺎﻛ ﺰﻴﻧ يراﺬﮔﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲـﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺪﻫاﻮـﺷ ﺮـﺑ
2
ﻪـﺑ ﺪـﻳﺪﺟ يدﺮـﻜﻳور ناﻮـﻨﻋ رد
ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ًاﺮﻴﺧا ،يراﺬﮔ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﺎﻫرﻮﺸﻛ درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻗ ﻪﺘﻓﺮﮔ ةژاو .ﺖـﺳا ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ
ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ ياﺮﺑ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ رﺎـﺑ ﺖـﻟود رد» ﻲﻧﻮـﺗ ﺮـﻠﺑ«
3
رد لﺎـﺳ 1997 رد نﺎﺘـﺴﻠﮕﻧا ـﻄﻣحﺮ . ﺪـﺷ
ﺖﺳﺎﻴﺳ هزوﺮﻣا ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺪﻫاﻮﺷﺮﺑ ﻪﺑ ترﻮﺻ هدﺮﺘﺴﮔ يا ﻞﻓﺎﺤﻣ رد ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ، نﺎﻣزﺎﺳ ﺎـﻫي
ﻲﺘﻟود و ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻪﺑ رﺎﻛﻲﻣ .دور ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ ﻲـﻨﺘﺒﻣ ﺮـﺑ ﺪﻫاﻮـﺷ راﺮـﻗ ﺎـﺑ و ﺪﻫاﻮـﺷ ﻦﻳﺮـﺘﻬﺑ نداد
رد دﻮﺟﻮﻣ كراﺪﻣﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺟا و ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺐﻟﺎﻗ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ رد درﻮﻣ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺎﻫ، ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻫ و هژوﺮﭘ ﺎﻫ) دﻮﺷ ﺬﺧاDavies 2004ﻪﺑ .( ناﻮﻨﻋ ﻲـﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻚﻳ ناﻮـﺗ ﺖـﻔﮔ ﻪـﻛ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺮﺑ ﻨﻳا ﻲﻨﻌﻳ ﺪﻫاﻮﺷﻪﺑﺮﺠﺗ رﺎﻨﻛ رد ﻪﻜ ﺺـﺼﺨﺗ ،ﺎﻫ و ﺎـﻫ توﺎـﻀﻗ و يدﺮـﻓ يﺎـﻫ
ﻤﺟمﺎﻈﻧ ﺶﻫوﮋﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺪﻫاﻮﺷ زا ،ﻲﻌ ياﺮﺑ ﺰﻴﻧ ﺪﻨﻣﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ دﻮﺷ هدﺎﻔﺘﺳا د دﺮـﻜﻳور ﻦﻳا . ر
ﻞﺑﺎﻘﻣﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﻲﻣ راﺮﻗ ﺪﻳﺎﻘﻋ و تاﺮﻈﻧ ﺮﺑ ﻪﻛ دﺮﻴﮔ ِﺐﻠﻏا ﻦﻳا تاﺮﻈﻧ و ﺪـﻳﺎﻘﻋ ﻲـﺷﺎﻧ زا
هﺎﮔﺪﻳد ﺎﻫي نﻮﻣزآ داﺮﻓا ةﺪﺸﻧ ﺎﻳ هوﺮﮔ ﺖﺳﺎﻫ، ﺎﻳ ﻦـﻜﻤﻣ ﺖـﺳا مﺎـﻬﻟا ﻪـﺘﻓﺮﮔ زا ،ﻚﻳژﻮﻟﻮﺋﺪـﻳا هﺎـﮕﻧ
تﺎﺒﺼﻌﺗ ﺎﻳ سﺪﺣ و نﺎﻤﮔ .ﺪﺷﺎﺑﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ،ﺪﻫاﻮﺷ ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ رد ﻲﺻﺎﺧ ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ ﺎﻫ
رد ةزﻮﺣ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻪﺑ دﻮﺟو ﻪﻛ هدروآ ﻪﺑ ﻚﻤﻛ ،نآ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يﺎﻫ ﺮﺑ ﺮﻈﻧ و هﺪـﻴﻘﻋ يﺎـﺟ
دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻳﺎﻫ هداد هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻫاﻮﺷ زا و ﺖﻴﻔﻴﻛﺎﺑ رد ﺪﻨﻳاﺮﻓي ﻖﻴﻗد ﻦﻳوﺪـﺗ ﻲـﻣ ﺪﻧﻮـﺷ
)Muir Gray 1997(.
ﻢﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ ﺪﻫاﻮﺷ ﻦﻳﺮﺗﺮﺑ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ و رﺎـﻣآ ،ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﺶـﺨﺑ رد لﺪـﻣ ﺎـﻫ ي
يرﺎﻣآ) ﺖﺳا دﻮﺟﻮﻣDavies 2004تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ .( هدﺎﺘﺳ ﻖﻴﻗد ﻪﺑ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ مﺎـﮔ رد هﮋﻳو يﺎـﻫ
ﻲﻳاﺪﺘﺑاﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﺖﺤﺗ ارﺮﻴﺛﺄﺗ راﺮﻗﻲﻣ .ﺪﻨﻫد ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ يﺪﻫاﻮﺷ تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺎـﻫ
ﻲﻣ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﺎﻬﻧآ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ و ﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ و ﺪﻧﻮﺷ ﺪﻫف ﻲـﻣ ﻚـﻤﻛ يراﺬـﮔ رﺎـﻣآ نوﺪـﺑ .ﺪـﻨﻳﺎﻤﻧ
بﻮﺧ؛ﺖﺳﺎﻨﻴﺑﺎﻧ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺳﺎﻴﺳ ناراﺬﮔ ﻲـﻤﻧ دﺎـﻳ دﻮـﺧ تﺎﻫﺎﺒﺘـﺷا زا ﺪـﻨﻧاﻮﺗ ﺖـﻟود و ﺪـﻧﺮﻴﮕﺑ
ﻲﻤﻧ ﺦﺳﺎﭘ ﻊﻗﻮﺗ ﺎﻬﻧآ زا ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻳﻮﮔ) ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷادWorld Bank 2000 .(
رد يرﺎﻴﺴﺑ زا يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد لﺎﺣ ،ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺶﻘﻧ و ﺖﻴﻤﻫا رﺎﻣآ و ﺶﻫوﮋـﭘ رد ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ
ﻲﻠﻣ ﻪﺑ ﻲﺘﺳرد ﻦﻴﻴﺒﺗ هﺪﺸﻧ .ﺖﺳا رد ﻦﻳا ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺖﺳﺎﻴﺳ ،ناراﺬﮔ رﺎﻣآ ار ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻢﻬﻣ يﺮﺼﻨﻋ ياﺮﺑ
 
1. evidence-based 2. evidence-based policy-making 3. Tony Blair

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
603
،ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺶﺨﺑ ﻲﻣﻮﻤﻋ و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺶـﺨﺑ ﻲـﺻﻮﺼﺧ ناﺪـﻨﭼ درﻮـﻣ ﻪـﺟﻮﺗ راﺮـﻗ
ﻤﻧﻲ ﺪﻨﻫد .نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫي رﺎﻣآي ﻧﻴﺰ رد ﻐﺗﻴﻴﺮ ا ـﻳﻦ ﻌـﺿوﻴ،ﺖ تﺎﻣاﺪـﻗا ﮕﻤـﺸﭼﻴﺮي مﺎـﺠﻧا داﺪـﻧه ﺪـﻧا .زا
ﻓﺮﻃﻲ، ﺑﻲ ﻬﺟﻮﺗﻲ ﻳﺎ مﺪﻋ ﻪﺟﻮﺗ حﻮﻄﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ اﻳﻦ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﺑ ﻤﻫاﻴﺖ ،رﺎـﻣآ ﺮـﺠﻨﻣ
ﻪﺑ ﻢﻛ ﺘﻗدﻲ رد ﻟﻮﺗﻴﺪ رﺎﻣآ هﺪﺷ ﺖﺳا. اﻳﻦ ﻢﻛ ﺘﻗدﻲ ﻪﺑ ﺑﻮﻧﺔ دﻮﺧ ﺚﻋﺎﺑ ﻟﻮﺗﻴﺪ هداد ﺎﻫي ﻌﺿﻴﻒ و ﻪﺑ ﻊﺒﺗ
،نآ ﺚﻋﺎﺑ ﺎﭘﻴﻳﻦ نﺪﻣآ ﺎﺿﺎﻘﺗ اﺮﺑي ،رﺎﻣآ ﻢﻛ ﻤﻫاﻴﺘﻲ ﻪﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا رﺎﻣآ و ﻌﻀﺗﻴﻒ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫي رﺎﻣآي
هﺪﺷ ﺖﺳا و اﻳﻦ ﺮﻣا ﺮﺠﻨﻣﻪﺑ ﺣاﺮﻃﻲ ﺳﻴﺖﺳﺎ ﺎﻫي ﻌﺿﻴ،ﻒ ذﺎﺨﺗا ﻤﺼﺗﻴﻢ ﺎﻫي ،ﻪـﻧﺎﻫﺎﮔآﺎﻧ اﻮﺗﺎـﻧﻲﻧ رد
ترﺎﻈﻧ ﺮﺑ اﺮﺟاي ﺳﻴﺖﺳﺎ ﺎﻫ و ﻲﻧاﻮﺗﺎﻧ رد زراﻳﺑﺎﻲ ﻘﻓﻮﻣﻴﺖ ﻳﺎ مﺪﻋ ﻘﻓﻮﻣ ـﻴﺖ ﺳﻴ ﺖـﺳﺎ ﺎـﻫي ـﻠﻣﻲ هﺪـﺷ
ﺖﺳا )ﺎﻧادﻲﻳ دﺮﻓ و نارﺎﻜﻤﻫ 1392.( رد رﻮﺸﻛ ﺎﻣ ﻦﻳا ﻮﮕﻟا زا ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻚﻳ يﻮﮕﻟا ﻮﻧ ًﻼﻣﺎﻛ و
ﺪﻳﺪﺟ
ﺖﺳا ﻪﻛ ﻢﻫ زا ظﺎﺤﻟ يﺮﻈﻧ و ﻢﻫ زا ظﺎـﺤﻟ و ﻲـﺑﺮﺠﺗ ﻲـﻠﻤﻋ ﺮـﺘﻤﻛ درﻮـﻣ ﻪـﺟﻮﺗ هدﻮـﺑ . ﺖـﺳا
ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑﺪﻫاﻮﺷ رد ﺮﺘﻤﻛ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد حﺮﻄﻣ ناﺮﻳا هﺪﺷ ﺖﺳا و ﺎـﺑ نﺎـﻨﻴﻤﻃا ﻲـﻣ ناﻮـﺗ
ﺖﻔﮔ ﻪﻛ ،تﻻﺎﻘﻣ ﺐﺘﻛ، تﺎﻳﺮﺸﻧ و دوﺪﻌﻣ و ﺖﺸﮕﻧا يرﺎﻤﺷ ﻦﻳا دﺮﻜﻳور ﺪﻳﺪﺟ ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ ار
درﻮﻣ ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻞﻴﻠﺤﺗ راﺮﻗ هداد ﺪﻧا و زا ،يﺮﻈﻧ ﺚﻴﺣ ﻸﺧ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﻈﺣﻼﻣ يا هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲـﻣ دﻮـﺷ. زا ﺚـﻴﺣ
ﻲﻠﻤﻋ ﻲﺑﺮﺠﺗ و، هدﺎﻔﺘﺳا زا ﺪﻫاﻮﺷ رد ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ و ﻢﻴﻤﺼﺗ رد يﺮﻴﮔ يﺎﻫ نﻼﻛ رﻮﺸﻛ ﺶﻘﻧ ﻞﺑﺎﻗ
ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻪﺘﺷاﺪﻧ .ﺖﺳا ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻤﻫاﻴﺖ اﻳﻦ ،عﻮﺿﻮﻣ ـﻌﻟﺎﻄﻣﺔ ﺮـﺿﺎﺣ رد شﻼـﺗ ﺖـﺳا ﻪـﻛ ورﻳ دﺮـﻜ
ﺪﺟﻳﺪ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻨﺘﺒﻣﻲ ﺮﺑ ﺪﻫاﻮﺷ ار ﺰﺠﺗﻳﻪ و ﻠﺤﺗﻴﻞ هدﺮﻛ و ﻪﺑ ﻤﻫاﻴﺖ رﺎـﻣآ رد ﻤـﺼﺗﻴﻢ ﮔ ـﻴﺮي
دزادﺮﭙﺑﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ .ةﺪﻳا زا يراﺪﻓﺮﻃ ﺎﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﻴﻘﺤﺗ ، رد رﺎﻣآ زا هدﺎﻔﺘﺳاﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻪﺑ لﺎـﺒﻧد
راﻢﻴﻤﺼﺗ رد رﺎﻣآ ندادراﺮﻗ و ﻪﻌﻣﺎﺟ رد يرﺎﻣآ ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻘﺗ يﺮﻴﮔ يﺎﻫ نﺎـﺸﻧ ،ﻲﺘﻟود نآ ﺖـﻴﻤﻫا نداد
،ﺖﻟود ﻪﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﺖﺳد ﺮﮕﻳد و ناراﺬﮔ نارﺎﻛرﺪﻧا ﻊـﻗاو رد .ﺖـﺳا ترﺪـﻗ، ﻖـﻴﻘﺤﺗ فاﺪـﻫا زا ﻲـﻜﻳ،
ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺞﻳوﺮﺗ ﻪﺑ ﻚﻤﻛﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺮﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺞﻴﺴﺑ و ﺪﻫاﻮﺷﻦﻴﺑ و ﻲﻠﻣ ﺔﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا
ﺖـﺳا يرﺎﻣآ، اﺮـﭼ ﻪـﻛ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﺶـﻧاد ﺪـﻳﺎﺑ يراﺬـﮔ رﻮـﺤﻣ ﻦﻴـﻋ رد و هدﻮـﺑ هداد ﻚـﻴﻜﻔﺗ ،لﺎـﺣ ،
ﻪﺑ نآ رد دﺮﺧ و ﺶﻧاد ،تﺎﻋﻼﻃا زا و مﺎـﺠﻧا ﻲﺑﻮﺧ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺐـﺳﺎﻨﻣ ﻲـﻠﻴﻠﺤﺗ يﺎـﻫراﺰﺑا . دﻮـﺷ رﺎـﻣآ
ﺪﻫﺎﺷي يﻮﻗ ﺖﺳا ﻪﻛ ﺮﮔا ﻪﺑ ﻲﺘﺳرد ﻪﻴﻬﺗ هﺪﺷ ،ﺪﺷﺎﺑﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺖﺤـﺻ و ﺖـﻗد ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻲـﻠﻣ يﺎـﻫ ار
.ﺪﻫد ﺎﻘﺗرا ﺎﺘﺳار ﻦﻳا رد، مود ﺶﺨﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ـﺸﻴﭘ و ﻲﻧﺎـﺒﻣ حﺮﺷ ﻪﺑﺔﻨﻴ ﻪـﺑ مﻮـﺳ ﺶـﺨﺑ و ﻖـﻴﻘﺤﺗ
مﺎﮔ جاﺮﺨﺘﺳا و شور يﺎﻫﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺮﺑﻲﻣ ﺪﻫاﻮﺷ و ﻲﺳرﺮﺑ .دزادﺮﭘ و رﺎـﻣآ ﺶـﻘﻧ ﺮﻴﺴﻔﺗ
ﺮﻫ رد تﺎﻋﻼﻃامﺎﮔ زا ماﺪﻛ ياﺮﺑ يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ يﺎﻫﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺮﺑ ﺪﻫاﻮﺷ و مرﺎﻬﭼ ﺶﺨﺑ رد
ﻪﺠﻴﺘﻧ ،ﺖﻳﺎﻬﻧ رد .ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻢﺠﻨﭘ ﺶﺨﺑ رد يﺮﻴﮔ
2ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ . ﻖﻴﻘﺤﺗ
ﺑ ﻪﺑ اﺪﺘﺑا ﺶﺨﺑ ﻦﻳا رديﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ و ﻪﺘﺷﺬﮔ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﺳرﺮ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲـﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺮـﺑ ﺪﻫاﻮـﺷ

رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
604
ﻪﺘﺧادﺮﭘﻲﻣ دﻮﺷ ﺲﭙﺳ و، زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻨﭼلﺪﻣ حﺮﻄﻣ يﺎﻫ ياﺮﺑﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺪﻫاﻮـﺷ ﺮﺑ درﻮـﻣ
ﺑﻲﻣ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮ دﺮﻴﮔ
.
2-1ﺖﺳﺎﻴﺳ . يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ ﺪﻫاﻮﺷ
حﻼﻄﺻا»ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ ﺪﻫاﻮﺷ « ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛزﻮﺣ ردة ﻪﺑ ﻲﻜﺷﺰﭘ رﺎﻛﻲﻣ دور، درﻮﻣ ردﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ
زﻮﺣ رد .دراد دﺮﺑرﺎﻛ ﺰﻴﻧة ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﺰﻴﻧﻲﻣ ﺮﺑ ناﻮﺗعﻮﻧ ود ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲـﻨﺘﺒﻣ ﺮـﺑ و هﺪـﻴﻘﻋ
و ﺮﻈﻧﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ ﺪﻫاﻮﺷ هرﺎﺷا) دﺮﻛGray 1997.(
ﺮﻴﻴﻐﺗ زا شور ﻲﻤﻳﺪﻗ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﺎﺑ ﺄﺸﻨﻣ ) ﻚﻳژﻮﻟﻮﺋﺪﻳاﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮـﺑ و هﺪـﻴﻘﻋ
ﺮﻈﻧ( ﻪﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺮﺑﺪﻫاﻮﺷ رد ﺮﺛا ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ رﺎﻴﺴﺑ يﺎﻫ ﻢﻬﻣ ﻪﺑ هﺪﻣآ دﻮﺟو . ﺖـﺳا ﻲـﻜﻳ زا
ﻦﻳا ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ،ﺎﻫ ﺪﺷر ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻞﻴﺼﺤﺗ هدﺮﻛ و ﺖﺳا ﻲﻫﺎﮔآ ﻪﻛ ﻪﺑ ترﻮﺻ لﺎﻌﻓ رد ﻲﭘ لاﺆﺳ زا ﺮﻴﺛﺄـﺗ
تﺎﻣاﺪﻗا يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻟود ) ﺪﻨﺘﺴﻫNutley et al. 2000 ﻪـﺑ ؛( ﻪـﻜﻨﻳا هﮋـﻳو ﺪـﺷر ﻪـﻨﻳﺰﻫ يﺎـﻫ
ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ ﻪﻛ تﺎﻴﻟﺎﻣ نﺎﮔﺪﻨﻫد رد درﻮﻣ تﻼﻜﺸﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و نﺎﺷﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮﺑ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يﺎـﻫ
ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺪﻨﻨﻛ )Sanderson 2002 ﺶﻴﭘ .( ﻲﻨﺘﺒﻣ ضﺮﻓ ﺮﺑ ـﺘﺑ ﺮـﮔا ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻦﻳا ﺪﻫاﻮﺷ رد ناﻮ
ﻊـﻤﺟ ﻲﺘﻔﻴﻛ ﺎﺑ و هدﺮﺘﺴﮔ تﺎﻋﻼﻃا ،ﻪﻠﺌﺴﻣ و عﻮﺿﻮﻣ درﻮﻣ روآ هدﺮـﻛ ي رادﺎـﻨﻌﻣ ﺶـﻧاد ﻪـﺑ ار نآ و
ﻮﻤﻧ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻦﻴﺑ رد و دﻊﻔﻨﻳذ داﺮﻓا ﺮـﻛ ﺮـﺸﺘﻨﻣ ،ﺪـﻧراد ﻞـﻤﻋ ترﺪـﻗ ﻪﻛ ،د ﻲـﻣ ناﻮـﺗ ـﺴﻣ درﻮـﻣ رد ﻞﺋﺎ
ذﺎﺨﺗا يﺮﺘﻬﺑ تﺎﻤﻴﻤﺼﺗ ﻲﻣﻮﻤﻋ دﻮﻤﻧ)Clarence 2002.(
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺮﺑ ﺎـﻴﻧﺎﺘﻳﺮﺑ رد ﻪـﻠﻤﺟ زا ﻪﺘﻓﺮـﺸﻴﭘ رﻮﺸﻛ ﻦﻳﺪﻨﭼ رد ﺶﻴﭘ ﻪﻫد ﻚﻳ ﺪﻫاﻮﺷ
)Bulmer et al. 2007) هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا و (Jewell and Bero 2008حﺮﻄﻣ ( ﺪﺷ .ﺶﻳاﺮﮔ ﻲﻬﺑﺎـﺸﻣ يﺎﻫ
ﻪﻠﻤﺟ زا ﺮﮕﻳد يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﺰﻴﻧ ﺔـﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮـﺸﻛ و ﺎﻴﻟاﺮﺘﺳا رد ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﻞﻜـﺷ يوﺎﻨﻳﺪﻧﺎﻜـﺳا
)AO 2009يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد .( لﺎﺣ رد ﻧ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﻪـﺑ ﺰـﻴ نﻮـﭼ ﻲـﻠﻳﻻد ﺖﻤـﺳ ﻪـﺑ ﺎﻫرﻮـﺸﻛ ﻦـﻳا ﺖـﻛﺮﺣ
يﮋﺗاﺮﺘﺳا ،ﺮﻘﻓ ﺶﻫﺎﻛ يﺎﻫ ﻧﻪﺑ و دﺎﻤﺘﻋا ﻞﺑﺎﻗ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ زﺎﻴ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ ياﺮﺑ ﻊﻗﻮﻣ ﻪـﺑ ﺦـﺳﺎﭘ و ﺎـﻫ
ﺖﻟود ﺮﺑ ﻪﻛ تﺎﻃﺎﺒﺗرا و تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ بﻼﻘﻧا ،ﺖﺳا هدروآ رﺎﺸﻓ تﺎﻋﻼﻃا ﺔﺋارا ياﺮﺑ ﺎﻫ هدﺎﻔﺘـﺳا
زاﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺮﺑﺮﺿ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ يروﻲﻣ ) ﺪﺳرScott 2005.( ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ ﺐﺣﺎـﺻ ، ناﺮـﻈﻧ
ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ ماﺪﻗا ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ و ﻲﺳرﺮﺑ دﺮﻜﻳور ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮـﺑ ﺪﻫاﻮـﺷ رد هزﻮـﺣ يﺎـﻫ ﻒـﻠﺘﺨﻣ
هدﺮﻛ ﺪﻧا ﻪﻛ رد ﻪﻣادا ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﺻﻼﺧ ﻲﺧﺮﺑ زا ﺎﻬﻧآ ﻪﺘﺧادﺮﭘﻲﻣ دﻮﺷ:
»ﻧﻴﻲﻠﺗﻮ و نارﺎﻜﻤﻫ« رد ﻖﻴﻘﺤﺗ دﻮﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮـﺷ ﺮـﺑ و ﺖﻣﺪـﺧ ةﻮـﺤﻧ ﺰـﻛﺮﻣ ﻲﻧﺎـﺳر
ﻢﻴﻤـﺼﺗ ﻪﺑ نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا ﺪﻫاﻮﺷ و كراﺪﻣ و ناﺮـﻴﮔ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ناراﺬـﮔ ار رﻮـﺸﻛ درﻮـﻣ ﻲـﺳرﺮﺑ داد راﺮـﻗ
)Nutley et al. 2002 .(
»نﻮﺴﻛﺎﺷ« رد ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ دﻮﺧﻪﺑ ﻞﻴﻟد ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﻴﻤﻫا دﻮﺟو ﺪﻫاﻮﺷ رد ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ ﻪـﺘﺧادﺮﭘ

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
605
ﺖﺳا. ﻦﻳا ﻖﻴﻘﺤﺗ نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد ﻪﻛ يﺪﻫاﻮﺷ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ درﻮﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا راﺮـﻗ ﻲـﻣ ﺪـﻧﺮﻴﮔ،
ﻲﻣ ياراد ﺖﺴﻳﺎﺑ ﻲﮔﮋﻳو ﺎﻫ ﺮﻴﻈﻧ ﻲﻳشﻮﺧ يﺮﻜﻓ و ،يﺪﻨﻣوﺮﻴﻧ ﻢﻴﻤﻌﺗ ،رﺎﺒﺘﻋا ،يﺮﻳﺬﭘ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ،نﺎـﻨﻴﻤﻃا
،ﺖﻴﻨﻴﻋ ﻪـﺸﻳر ﺎـﻳ ﺖﻟﺎـﺻا ) ﺪﻨـﺷﺎﺑShaxson 2005 .(» ﻞـِﺒﻴﻛ« ﺰـﻴﻧ ﺪﻫاﻮـﺷ و ﺶـﻘﻧ نآ ار رد ﺖـﺳﺎﻴﺳ
نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا درﻮﻣ ﻲﺳرﺮﺑ راﺮﻗ و هداد ﻪﺑ ﻦﻳا تﻻاﺆﺳ ﺦﺳﺎﭘ ﻲﻣ ﺪﻫد ﻪﻛ ﺎﻳآ ﺪﻫاﻮﺷ رد ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ
ﺖﻴﻤﻫا ﺪﻧراد؟ و ﻪﭼ ﻲﻳﺎـﻫﺰﻴﭼ ناﻮـﺗ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ناراﺬـﮔ ار رد هدﺎﻔﺘـﺳا زا ﺪﻫاﻮـﺷ دوﺪـﺤﻣ ﻲـﻣ ؟ﺪـﻨﻛ
)Cable 2004.(
ﻪﺘﺳد ﺪﻫاﻮﺷ عاﻮﻧا ياﺮﺑ يﺪﻨﺑ ﺐﺣﺎﺻ و دراد دﻮﺟو ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺖـﻟود و ناﺮﻈﻧ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
عاﻮﻧاﻲﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ياﺮﺑ ار ﺪﻫاﻮﺷ زا ﺖـﺳﺎﻴﺳ . ﺪﻨﺘـﺴﻫ رﻮـﺼﺘﻣ يراﺬـﮔ» ﺔـﻨﻴﺑﺎﻛ ةرادا ﺎـﻴﻧﺎﺘﻳﺮﺑ« لﺎـﺳ رد
1999 ار ﺪﻫاﻮﺷ عاﻮﻧا ﺮﺸﺘﻨﻣ تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ ،نﺎـﮔﺮﺒﺧ ﺶﻧاد ﻞﻣﺎﺷ ،هﺪـﺷ
ﻣ ،دﻮـﺟﻮﻣ تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ زا هروﺎـﺸ
ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻲﺑﺎﻳزرا ،نﺎﻌﻔﻨﻳذ ،ﺖـﻧﺮﺘﻨﻳا ،ﻲـﻠﺒﻗ يﺎـﻫ هروﺎـﺸﻣ زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ،ﺎـﻫ يﺎﻫﺪـﻣﺎﻴﭘ لﺪـﻣ يﺎـﻫ
ﻲﻓﺮﻌﻣ يرﺎﻣآ و يدﺎﺼﺘﻗاﻲﻣ ) ﺪﻨﻛCabinet Office 1999 .(»نﻮﺘﺳرﺎﻣ ﺲـﺗاو و« ﺪـﻧﺪﻘﺘﻌﻣ عاﻮـﻧا ﻪـﻛ
ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺪﻫاﻮﺷﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ترﺎﺒﻋ هﺪﻧوﺮﭘ زا ﺪﻧا ،يرادا يﺎﻫ ﻞﻳﺎﻓ ﻪﻣﺎﻧزور يﺎﻫ ،ﺎﻫ ﺲﻜﻋ ،ﺎـﻫ
،ﻲﺑدا نﻮﺘﻣ لﺎﺣ حﺮﺷ تاﺮﻃﺎـﺧ و ﺎﻫ، مﻮـﻗ تاﺪﻫﺎـﺸﻣ ﻪـﻧارﺎﮕﻧ
1
تاﺪﻫﺎـﺸﻣ و ) هﮋـﻳوMareston and
Watts 2003
ﻪﺑ .( ﻲﻣ ،ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺑ ﺪﻫاﻮﺷ ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﻪﺑ ﺐﻠﻏا ،يراﺬﮔ راﺰﺑا ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ
و ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻪﺑ ﻲﻨﻫذ ﻲﻣ هدﺮﺑ رﺎﻛ ﻪﭼ ﻪﻜﻨﻳا .دﻮﺷ ﻪـﺑ يﺰـﻴﭼ ةژاو و دﻮـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد ﺪﻫاﻮـﺷ ناﻮـﻨﻋ
ﺪﻫاﻮﺷ ﻪﭼ ﺮﺑ ﻲﻣ ﺖﻟﻻد يﺰﻴﭼ ﺪﻨﻛ ﺎـﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻚﻳ ، ﺖـﻴﻤﻫا ةژاو زا ﻪـﻛ ﺖـﺳا نآ ﺪـﻨﻣزﺎﻴﻧ و هدﻮـﺑ
ﻢﻬﺒﻣمﺎﻬﺑا ﺪﻫاﻮﺷ ﻲﻳادزﻪﻠﺴﻠﺳ ،ﺪﻫاﻮﺷ عاﻮﻧا ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ .دﻮﺷ ةﺮﻴﺠﻧز و ﺐﺗاﺮﻣ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ياﺮـﺑ ،ﺪﻫاﻮﺷ
ياﺮﺑ يﺪﻫاﻮﺷ ﻪﭼ ﻪﻜﻨﻳاﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖـﺳا ﺪـﻴﻔﻣ ،ﺪﻨﺘـﺴﻫ. » ﺲﻳﻮـﻳد« ﻲـﻜﻳ ﻢـﻬﻣزا ﻦﻳﺮـﺗ
ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛﺄﺗراﺬﮔ ﺮﺑﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ار ﻲﻣﻮﻤﻋرﺎﻣآ و يﺎﻫﻮﮕﻟا دﻮـﺟﻮﻣ يرﺎـﻣآ ﻲـﻣ ﺪـﻧاد )Davies
2004
.(
ﻣﻪﻧﻮﻤﻧ و دراﻮ ﺤﺗ و ﻪـﻳﺰﺠﺗ رد رﺎـﻣآ زا هدﺎﻔﺘـﺳا صﻮﺼﺧ رد ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻖﻓﻮﻣ يﺎﻫ ﻲـﺣاﺮﻃ و ﻞـﻴﻠ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺎﻫ ﺎـﻫ رﺎﻴـﺴﺑ ﻪـﻣادا رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا، هرﺎـﺷا ﺎـﻬﻧآ زا ﻲـﺧﺮﺑ ﻪـﺑ
ﻲﻣ دﻮﺷ:
ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﻫ نﺎﺸﻧﻲﻣ رﻮﺸﻛ رد ﺮﻘﻓ ﻪﻛ ﺪﻫد »ﺎﻨﻏ« زا52 لﺎـﺳ رد ﺪـﺻرد1991 ﻪـﺑ40 رد ﺪـﺻرد
لﺎــﺳ1999 ﺶﻫﺎــﻛ ﻄﻨﻣ ﻦــﻳا رد ﺮــﻘﻓ ﺶﻳاﺰــﻓا .ﺖــﺳا ﻪــﺘﻓﺎﻳ ﻪــﺟﻮﺗ درﻮــﻣ عﻮــﺿﻮﻣ هراﻮــﻤﻫ ﻪــﻘ
ﺖﺳﺎﻴﺳ رﺎﻣآ زا ﻢﻴﺗ ﻚﻳ .ﺖﺳا هدﻮﺑ ناراﺬﮔ،نﺎﻧاد تﺎﻣﺎﻘﻣ، نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ و ﻦﻳا هﺎﮔرﺎﻛ يداﺪﻌﺗ رﻮﺸﻛ
ﺸﻛ ﺮﺳاﺮﺳ رد ﻲﺷزﻮﻣآ ﺚـﺤﺑ ﻦـﻳا ﻲـﭘ رد .ﺪـﻧدﺮﻛ راﺰـﮔﺮﺑ رﻮ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻞـﻴﻠﺤﺗ و ﻪـﻳﺰﺠﺗ زا ﺪـﻌﺑ و ﺎـﻫ
 
1. Ethnographic observations

رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
606
يرﺎﻤﺷﺮﺳ، ﺪﺗ ﺮﻘﻓ ﺶﻫﺎﻛ فاﺪﻫاﺔﻣﺎﻧﺮﺑ رد و ﺪﺷ ﻦﻳو لﺎﺳ ﺮﻘﻓ ﺶﻫﺎﻛ2000 ﺎﺗ2005 .ﺪﺷ هﺪﻧﺎﺠﻨﮔ
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﻳاﻞﻣﺎﺷ ، ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺔﻌﺳﻮﺗ و يزروﺎﺸﻛ ﺞﻳوﺮﺗ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻫ ﻪﻛ هدﻮﺑ ﻲﻳﺎﺘﺳورﻪﺑ رﻮـﻈﻨﻣ
ﺎﻨﻏ رﻮﺸﻛ يﺎﻫراﻮﻧﺎﺧ ﻂﻳاﺮﺷ دﻮﺒﻬﺑ، زروﺎﺸﻛ ﺎﻬﻧآ ﺮﺜﻛا ﻪﻛ ) ﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد ،ﺪﻧدﻮﺑCoulombe
and McKay 2003
.(
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ، رد ﺔﻫد ﻞﻳاوا 1990 رد»اﺪﻧﺎﮔوا« دﺎﻘﺘﻋا ﺖـﻠﻋ ﻪﻛ دﻮﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ ،رﻮـﺸﻛ رد ﺮـﻘﻓ ﻲﻠـﺻا
ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ﻪﺟدﻮﺑ صﺎﺼﺘﺧا رد ﺖﻟود ﺖﺴﻜﺷ ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ .ﺖـﺳا سراﺪﻣ و ﺖﻣﻼﺳ يﺎﻫ ﻲﻧﺎـﻬﺟ ﻚـﻧﺎﺑ ،
ﻟﺎﻄﻣ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﻪﻌ»ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻲﺑﺎﻳدر ﻲﺳرﺮﺑ ﺳ رد ﻲﻣﻮﻤﻋ يﺎﻫ لﺎ1996 « ﻲـﺳرﺮﺑ ﻦـﻳا .داد مﺎـﺠﻧا
ﻪﺑ ﺑ ﺎﻳآ ﻪﻛ دﻮﺑ ﻦﻳا لﺎﺒﻧدﻪﺟدﻮ ﺖﺷاﺪﻬﺑ و شزﻮﻣآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ هدﺎﻔﺘـﺳا دﻮﺧ يﺎﺟ رد ﻲـﻣ دﻮـﺷ ﺎـﻳ
درﻮﻣ ﻦﻳا رد .ﺮﻴﺧهداد لﺎﺳ زا يرﺎﻣآ يﺎﻫ1991 ﺎﺗ1995 ﻊﻤﺟ ﻧ ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻦـﻳا ﺞﻳﺎـﺘﻧ .ﺪﺷ يروآ نﺎـﺸ
ﻂﻘﻓ ﻪﻛ داد13 ﻪﻨﻳﺰﻫ زا ﺪﺻرد ﺔﻴﻘﺑ و هﺪﺷ هداد ﺺﻴﺼﺨﺗ ﺎﻫ ﻲﻗﺎﺑ نآ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻳ و هﺪﺷ ﺪﻳﺪﭘﺎﻧ ﺎﻳ هﺪﻧﺎﻣ
فاﺪﻫا ياﺮﺑ تﺎﻣﺎﻘﻣ ﻪﺘﻓﺎﻳ .ﺖﺳا هﺪﺷ فﺮﺻ يﺮﮕﻳد ﻦﻳا يﺎﻫ ﻪﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ هدﺮﺘﺴﮔ رﻮﻃ و ﺪـﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ يا
لﺎﺳ ﺔﺟدﻮﺑ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﺪﻧﺪﺷ ﻒﻇﺆﻣ تﺎﻣﺎﻘﻣ ﺲﭘ نآ زا ﻪـﺑ ار دﻮـﺧ ﻞﺒﻗ يﺎﻫ ﻪـﺋارا ﻞﻴـﺼﻔﺗ
ِنﺎـﻳﺮﺟ ﻦﻳا .ﺪﻨﻨﻛ ﻞﻜـﺷ ﺚـﻋﺎﺑ ﻲﻣﻮـﻤﻋ تﺎـﻋﻼﻃا ﺶﻳاﺰـﻓا ﺮـﺑ ﻲﻧﺪـﻣ ترﺎـﻈﻧ ﻢﺘـﺴﻴﺳ ﻚـﻳ يﺮـﻴﮔ
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺖﻟود يﺎﻫﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻛ زا يرﺎﻴﺴﺑ .ﺪﺷ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ءﻮﺳ و دﺎﺴﻓ ﺶﻫﺎﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺰﻴﻧ ﺮﮕﻳد يﺎﻫرﻮﺸ
ﻬﺑﺎﺸﻣﻲ مﺎﺠﻧا ﻲﻣﻮﻤﻋ تﺎﻣﺪﺧ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ ارهداد ) ﺪﻧاScott 2005 .(
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫﺔﻫد لﻮﻃ رد ، 1990 رﻮﺸﻛ رد»ﺪﻨﻠﻳﺎﺗ«لﺪﻣ ﺶﺷ دوﺪﺣ ، ﻪﻴﺒﺷ يزﺎﺳ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ زا هﺪﺷ
ا و ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺶﻴـﭘ .ﺖـﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا زﺪﻳا لﺎﻘﺘﻧ ﻲـﻨﻴﺑ ﻦـﻳا ﻖـﻳﺮﻃ زا ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﻫ لﺪـﻣ ﻲـﻣ ﻪـﺋارا ﺎـﻫ ﺪـﺷ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺖﺤﺗ ار ﺖﻟود ﻲﻣﻮﻤﻋ يﺎﻫﺮﻴﺛﺄﺗ ﻗ ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ ياﺮـﺑ ار ﻲﻳﺎـﻨﺒﻣ و داد راﺮ ﺖـﺷاﺪﻬﺑ ترازو يﺰـﻳر
رﻮﺸﻛ»ﺪﻨﻠﻳﺎﺗ« ﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫرﺎﻣآ ﺰﻴﻧ ﻲﻳﺎﻘﻳﺮﻓآ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد .دﻮﻤﻧ ﻢﻫاﺮﻓ زﺪـﻳا عﻮﻴـﺷ ناﺰـﻴﻣ زا ﻞـﻠﻣ ن
ﻪﺑ رﻮﻃي ﺖﺳﺎﻴﺳ رد هدﺮﺘﺴﮔ يراﺬﮔ راﺮـﻗ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ ﺎﻫرﻮـﺸﻛ ﺖﻣﻼـﺳ ةزﻮـﺣ رد ﻲﻣﻮـﻤﻋ يﺎﻫ
ﻲﻣ ) دﺮﻴﮔScott 2005 .(
ﺶﺨﺑ ﻦﻳا رد ﺑﺔﻨﻴﻣز رد ﻦﻴﺸﻴﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻲﺧﺮﺑ ﻪ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ و ﺪﺷ هرﺎﺷا
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ، ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا سﺎﺳا ﺮﺑﻲﻣ ناﻮـﺗ دﻮـﻤﻧ نﺎـﻴﺑ ﻪـﻛ ﺪﻫاﻮـﺷ زا رﻮـﻈﻨﻣ ﻲـﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ ﺮـﻴﻈﻧ يدراﻮـﻣ
ﻲﻤﺳر يﺎﻫرﺎﻣآ يرﺎﻤﺷﺮﺳ) ،ﺎﻫ يﺮﻴﮔرﺎﻣآ ﻪـﻧﻮﻤﻧ يﺎـﻫ ،(ﻲـﺘﺒﺛ يﺎـﻫرﺎﻣآ و يا ﻴﻏ يﺎـﻫرﺎﻣآ ﻲﻤـﺳرﺮ ،
ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻤﻠﻋ يﺎﻫ ،ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ تاﺮﻈﻧ ﻲﺠﻨﺳﺮﻈﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ شﺮـﮕﻧ ،ﺎـﻫ شزرا و ﺎـﻫ ﺎـﻫ
ﺖﻴﻨﻫذ) ﺶﻳﺎﭘ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ و (ﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﺑﺎﻳزرا و ﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻫ .رد ﺐﻠﻏا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻴﺸﻴﭘ ﺮﺑ ﺶﻘﻧ رﺎﻣآ
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻲﻜﻳ زا ﻢﻬﻣ ﻦﻳﺮﺗ ﺪﻫاﻮﺷ رد ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﺎﻫ و ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ ﺎﻫ ﺄﺗ ﺪـﻴﻛ هﺪـﺷ ﺖـﺳا ﻪـﻛ رد
ﻦﻳا ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ﻲﺧﺮﺑ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ ﻖﻓﻮﻣ دﺮﺑرﺎﻛ رﺎﻣآ رد ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰﻳر و ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﺎﻫرﻮﺸﻛ هرﺎـﺷا
.ﺪﺷ

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
607
2-2لﺪﻣ . يﺎﻫﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ ﺪﻫاﻮﺷ
لﺪﻣ زا ﻲﺧﺮﺑ ﻪﺑ ﻪﻣادا رد يﺎﻫﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ :ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا
2-2-1ﻪﺳ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ لﺪﻣ . ﻧﺎﮔ ﻪ»ماﺪﮕﻨﻴﻛ«
1
ﻪﺳ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ لﺪﻣ بﻮﭼرﺎﭼ زا ﻲﻜﻳ ،ﻪﻧﺎﮔ رﻮﻬﺸﻣ يﺮﻈﻧ يﺎﻫ هﺪﻨﻳآ طﺎﺒﺗرا درﻮﻣ رد يرﺎـﮕﻧ
2
ﺎـﺑ
ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻞﻜﺷ) 1 ،لﺪﻣ ﻦﻳا .(ﺪﻨﻳاﺮﻓ يﺎﻫ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ار يراﺬـﮔ ﻪـﺑ ناﻮـﻨﻋ ﻚـﻳ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ
ﺮﻴﻏﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻲﻄﺧ .ﺪﻨﻛ »ماﺪﮕﻨﻴﻛ«
ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ارﻪﺑ ترﻮﺻ ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ يﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺤﺗ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﻪﺳ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮﻳز ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ ﺔﻧﺎﮔ دراد راﺮﻗ )Kingdom 1996:(
 ﺌﺴﻣ نﺎﻳﺮﺟﻪﻠ
3
: صﺎﺧ ﻞﺋﺎﺴﻣ، ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣﺖﺳﺎﻴﺳ ناراﺬﮔ راﺮﻗﻲﻣ دﺮﻴﮔ.
 ﻞﺣ هار نﺎﻳﺮﺟ
4
هﺪﻳا : ﻲﻣ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ صﺎﺧ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ﺮﻴﮔ.د
 ﻲﺳﺎﻴﺳ تﺎﻣاﺪﻗا نﺎﻳﺮﺟ
5
ﻢﻴﻤﺼﺗ : ﻪﻨﻳﺰﮔ درﻮﻣ رد نﺎﮔﺪﻧﺮﻴﮔ ﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫﻲﻣ ﺚﺤﺑ ﻪﺑ ﻲ .ﺪﻧزادﺮﭘ
ﻲﻣ دﻮﺒﻬﺑ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ ماﺪﻗا ﻚﻳ ﻲﻧﺎﻣز ﻪﺳ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ ﻪﻛ ﺪﺑﺎﻳ ﻦـﻳا و ﺪﻧﻮـﺷ اﺮـﮕﻤﻫ ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﺎـﺑ ﻪـﻧﺎﮔ
ﻪﻛ ﺖﺳا يﺰﻴﭼ نﺎﻤﻫ» ماﺪـﮕﻨﻴﻛ«ار نآ ةﺮـﺠﻨﭘ ﻲـﻣ ﺖـﺻﺮﻓ ةﺮـﺠﻨﭘ .ﺪـﻣﺎﻧ دﺎـﺠﻳا ﻲﻧﺎـﻣز ﺖـﺻﺮﻓ
ﻲــﻣ دﻮــﺷ ﻊﻳﺎــﻗو ﻪــﻛ ﻪﻠﺌــﺴﻣ ﻂﻳاﺮــﺷ ﺐــﺟﻮﻣ ﻪــﻛ ﻲﻳﺎﻫداﺪــﻳور و ازﻲــﻣ داﺪــﻳور ﻚــﻳ ﺎــﺑ ،ﺪﻧﻮــﺷ
دﻮﺒﻬﺑ ةﺪﻨﻫد ماﺪﻗاﺖﺳﺎﻴﺳ ناراﺬﮔ نﺎﻣﺰﻤﻫﻲﻣ دﻮﺷ .
ﺔﻄﻘﻧ ﻚﻳ ﻳا تﻮﻗ ﻪـﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا لﺪﻣ ﻦ ﻪـﻛ دراد ﺖـﻴﻣﻮﻤﻋ يرﺪـﻗ ﻲـﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ يﺎﻫﺮﺘـﺴﺑ ياﺮـﺑ
ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺮـﻗ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮﻣ يدﺪﻌﺘﻣ يراﺬﮔ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ياﺮـﺑ .دﺮـﻴﮔ، ﻢﺘـﺴﻴﺳ ود ﺮـﻫ رد لﺪـﻣ ﻦـﻳا
ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ ﻦﻴﻳﺎﭘ زا ﻪﺑ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻪﺑ ﻻﺎﺑ زا ﺎﻳ ﻻﺎﺑ ﻪﺑ رﻮﻃﻲﻣ دﺮﺑرﺎﻛ ﻞﺑﺎﻗ نﺎﺴﻜﻳ ﻲﻜﻳ لﺪﻣ ﻦﻳا .ﺪﺷﺎﺑ
ﻢﻬﻣ زا لﺪﻣ ﻦﻳﺮﺗ يﺎﻫﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮـﺷ ﺮـﺑ داﺪـﻤﻠﻗ ﻲـﻣ طﺎـﺒﺗرا لﺪـﻣ ﻦـﻳا رد .دﻮـﺷ
هﺪﻨﻳآ ﺎﺑ يرﺎﮕﻧ ﺖـﺳﺎﻴﺳ هﺪـﻨﻳآ ﻞﺋﺎـﺴﻣ ﻲﮕﻧﻮـﮕﭼ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻞﻣﺎـﺷ يراﺬـﮔ رﻮـﺤﻣ ﺖـﺳا و هدﺎﺘـﺳ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ هﺪﻨﻳآ يﺎﻫ يرﺎﮕﻧﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻲﺘـﺳﺎﻴﺳ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ رد ﻲﻧاﺮﺤﺑ ﻞﺋﺎﺴﻣ هداد ﺺﻴﺨـﺸﺗ ﻲـﻣ . دﻮـﺷ
ةﻮﻴﺷ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ترﻮـﺻ ﻦﻳا ﻪﺑ لﺪﻣ ﻦﻳا رد ﻞﻤﻋ فﻼﺘـﺋا زا ﻲﻳﺎـﻫ ﻧﺎـﻴﻣﺎﺣﻲ ﺮـﻴﻈﻧ نﺎﻣزﺎـﺳ يﺎـﻫ
ﻪﻧﺎﺳر ،ﻲﻘﻴﻘﺤﺗ و ﻲﺳﺎﻴﺳ ،ﻲﻤﻠﻋ ﻊﻣاﻮﺟ ،نﺎﻣزﺎﺳ ) ﻲﺘﻟودﺮﻴﻏ يﺎﻫNGO تﺎـﻃﺎﺒﺗرا ﺎـﺑ يداﺮـﻓا و (
ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻲﻣ ﻧاﻮﺗﻨ صﺎﺧ عﻮﺿﻮﻣ ﻚﻳ يور و ﺪﻧﻮﺷ ﺞﻴﺴﺑ ﺪﺰﻛﺮﻤﺗ ﺪﻨﻨﻛ ـﺑ ﻪﻛ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ يﺮﻴﮔدﺎﻳ . ﻪ
ﻣ ﺰﻴﻧ ﺶﻧاد ﺬﺧا ﻲـﻣ قﺎﻔﺗا تﺎﻗوا ﺐﻠﻏا رد ﺖﺳا فوﺮﻌ ﺪـﺘﻓا ﻪـﺑ ﻲـﻨﻓ و ﻲـﻤﻠﻋ ﻖﻳﺎـﻘﺣ ﻞﻳﺪـﺒﺗ و
ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻖﻳﺎﻘﺣهدﺮﺘﺴﮔ كرد دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﺣﻼـﺻا زا ﺖﻳﺎﻤﺣ و ﺮﺗ ياراد ﻲﺘـﺳﺎﻴﺳ تﺎ
ﻲﻣ ناواﺮﻓ ﺖﻴﻤﻫا .ﺪﺷﺎﺑ لﺪﻣ ﻦﻳا ردهﺮﻳاد ﺎﺑ ﺖﻴﻓﺮﻇ دﺎﺠﻳا ، ﻪﻳﻻ ﺔﻤﻫ لﻮﺣ يا هﺪـﺷ هداد نﺎـﺸﻧ ﺎﻫ
رد ﻲﻤﻬﻣ رﺎﻴﺴﺑ ﺮﺼﻨﻋ وﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺮﻓ ،ﺖﻴﻓﺮﻇ دﺎﺠﻳا .ﺖﺳا ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ ﺮﻴﻴﻐﺗﻢﻫا ياﺮـﺑ ﻲﻳﺎﻫراﺰﺑا ندروآ
 
1. Kingdom 2. foresight 3. problems
4. solutions 5. politics

رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
608
ـﺳ يﺎﻛﺮﺷ ةدﺎﻔﺘـﺳا ،ﻲـﺳﺎﻴﺳ طﺎـﺒﺗرا ﺖـﻬﺟ ﻲـﻠﻣ ﺢﻄ زا ارﺎـﻛهداد ﺎـﻫ ار تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ ﺞﻳﺎـﺘﻧ و رد
ﻲﻣ ﻞﻴﻬﺴﺗ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ دﻮﺒﻬﺑ و ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺪﻳﺎﻤﻧ)Ashford et al. 2006.(
ﻞﻜﺷ1. ﻪﺳ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ لﺪﻣ ﻪﻧﺎﮔ»ماﺪﮕﻨﻴﻛ «ﻲﺑﻮﭼرﺎﭼ ﻚﻳرﻮﺌﺗ ياﺮﺑ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﺶﻧاد ﻪﺑ ﻲﺳﺎﻴﺳ تﺎﻣاﺪﻗا
)
et al. 2006 Ashford(
2-2-2ﺔﺧﺮﭼ . ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ
1
ﻪﺧﺮﭼ ﻦﻳا راﺮـﻗ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ ﺎﻜﻧﻼﻳﺮـﺳ رﻮـﺸﻛ رد ﺖﻣﻼﺳ و ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻳوﺪﺗ ياﺮﺑ
ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔﻪﺑ ترﻮﺻ هرﺎﻤﺷ ﻞﻜﺷ رد ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ 2 ﻦـﻳا .ﺖـﺳا هﺪـﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﺮـﻈﻧ زا ﻪـﭼﺮﮔا
هدﺎﺳ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻪﭽﻧآ فﻼﺧ ﺮﺑ ﻲﻟو ،ﺖﺳا ﻲـﻤﻧ ﻢﻴﻘﺘـﺴﻣ و هدﺎـﺳ ﺪﺳر ﻪـﺑ ﺮـﻳز رد .ﺪـﺷﺎﺑ
ﻫﺪﻣﺎﻴﭘ و ﺞﻳﺎﺘﻧ زا ﻲﺧﺮﺑ ﻦﻳا يﺎ ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا ماﺮﮔﺎﻳد)Hornby and Perera 2002(:
 دﻮﺟودﺮﻜﻠﻤﻋ ﻞﻣﺎﻛ تﺎﻋﻼﻃا زا ﻲﻤﺘﺴﻴﺳ؛
 ﻴﻠﺑﺎﻗ دﻮﺟوتﺎﻋﻼﻃا ﺮﻴﺴﻔﺗ و ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ﺖ؛
 
1. evidence based policy-making cycle
تﺎﻣاﺪﻗاﻲﺳﺎﻴﺳ
ﻞﺋﺎﺴﻣ
ﻞﺣ هار ﺎﻫ
يﺮﻴﮔدﺎﻳ
ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ
دﺎﺠﻳا
فﻼﺘﺋا
ﻢﻴﻄﻨﺗ
رﺎﻛ رﻮﺘﺳد

هﺮﺠﻨﭘ

ﺖﺻﺮﻓ
ﺖﻴﻓﺮﻇ دﺎﺠﻳا
ﺖﻴﻓﺮﻇ دﺎﺠﻳا

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
609
 ﻢﺴﻴﻧﺎﻜﻣ دﻮﺟو روﺎﺸﻣ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻫ؛
 ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ دﻮﺟو ﺎﻫ؛
 ﺖﺳﺎﻴﺳ بﺎﺨﺘﻧا ﻢﺸﭼ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﺎﻫ ﻲﻘﻄﻨﻣ و ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ يﺎﻫزاﺪﻧا.
ﻞﻜﺷ2. ﺮﭼ ﺔﺧ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ رد ﺎﻜﻧﻼﻳﺮﺳ )& Perera 2002 Hornby(
2-2-3. ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﻌﺳﻮﺗ بﻮﭼرﺎﭼ
ﺔﻤﻫ ﻞﻣﺎﺷ بﻮﭼرﺎﭼ ﻦﻳا و ﺖﺳا بﻮﺧ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻚﻳ ﺮﺻﺎﻨﻋﻲﻣ هدﺎﺘـﺳ ﻖـﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ يﺎـﻫ
ﻞﻜﺷ) ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻨﻤﺷزرا رﺎﻴﺴﺑ بﻮﻠﻄﻣ3.(
دﻮـﺷ حﻼـﺻا ﻲﻠـﺻا ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﺮـﮔا ﻪـﻛ ﺪـﻧروﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ ﻲﺧﺮﺑ ﺖﻘﻴﻘﺣ رد مﺎـﮔ ﺔـﻤﻫ ، ﻦـﻳا يﺎـﻫ
.ددﺮﮔ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ﺪﻳﺎﺑ بﻮﭼرﺎﭼ ﺶﻴﭘ ﻦﻳا ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا ﻴﻘﺤﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ضﺮﻓﻪﺘﻓﺎﻳ و ﻖ نآ يﺎـﻫ
ﺔﻤﻫ رد ﺪﻳﺎﺑ يﺎﻫزﺎﻓﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺳﺎﻴﺳ دﺮﻴﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يراﺬﮔ ﻲﻳﺎـﻳﻮﭘ ﻪـﺑ ﻦﻳا و ﺔﻌـﺳﻮﺗ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ
ﺺﻗر ،ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ ﻦﻳا ﻪﻛ دراد هرﺎﺷا ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺖﺳﺎﻴﺳ
1
هﺪﻴﻣﺎﻧﻲﻣ دﻮﺷ)Edwards 2005(.
 
1. policy dance
ﺖﺳﺎﻴﺳ
ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ لاﺆﺳ
ﻊﻤﺟﻢﻴﻤﺼﺗ ياﺮﺑ ﺪﻫاﻮﺷ يرو
آ
:يﺮﻴ
ﮔ
- ﻪﻣادا ﺖﺳﺎﻴﺳ نداد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
- ﺖﺳﺎﻴﺳ حﻼﺻا دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
- ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ
ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ:ﺖﺳﺎﻴﺳ
- هدﺎﻴﭘ ﺖﺳﺎﻴﺳ يزﺎﺳ
- ﺮﻴﺛﺄﺗ دﺮﻜﻠﻤﻋ يور ﺖﺳﺎﻴﺳ
- هدﺎﺘﺳ يور ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﺛا ﺎﻫ

رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
610
ﻞﻜﺷ3. بﻮﭼرﺎﭼ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﺖﺳﺎﻴﺳ)Edwards 2005(
2-2-4ﺔﺧﺮﭼ . ﺖﺳﺎﻴﺳ
ﻦﻳاﻪﺧﺮﭼ ﻞﻜـﺷ) 4 لواﺪـﺘﻣ ( ـﻌﻟﺎﻄﻣ ياﺮـﺑ دﺮـﻜﻳور ﻦﻳﺮـﺗﺔ ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﺖـﺳا و ﺪـﻨﻳاﺮﻓ
ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﺗ ﻪﺑ ارﻲﻣ ﻚﻴﻜﻔﺗ يدﺮﻛرﺎﻛ ياﺰﺟا زا يداﺪﻌ ﺔﺧﺮﭼ ﻦﻳا .ﺪﻨﻛ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﻜﺷ رد ﻪﻛ
هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﺮﻳزﺮﺑ ، نﺎﺸﻧ لﺪﻣ ﺮﻫﺎﻇ ﻪﻛ ﻪﭽﻧآ فﻼﺧﻲﻣ ﺮﻴﻏ و ﻲـﻄﺧﺮﻴﻏ ﺮﺑ ،ﺪﻫد ﻪـﺧﺮﭼ اي ندﻮـﺑ
ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻪﺑ و دراد ﺪﻴﻛﺄﺗ يراﺬﮔ يدﺮﻛرﺎـﻛ ﺮﺻﺎﻨﻋ سﺎﺳا ﺮﺑ يراﺬﮔ ﻪـﺟﻮﺗ شا
دراد) and Quinn 2002 Young(.
ﻞﻜﺷ4 ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺔﺧﺮﭼ .)and Quinn 2002 Young(
ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺺﻴﺨﺸﺗ و
:ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ
ﻊﻤﺟ) ،تﺎﻋﻼﻃا و هداد يروآ
ﺔﻌﺳﻮﺗ و يﺪﻴﻠﻛ ﻞﻳﺎﺴﻣ ﻞﺣ
ﻪﻨﻳﺰ
ﮔ
(تادﺎﻬﻨﺸﻴﭘو ﺎﻫ
هروﺎﺸﻣ مﺎﺠﻧا
ﻲﺑﺎﻳزراهدﺎﻴﭘ يزﺎﺳﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ
1. رﺎﻛ رﻮﺘﺳد ﻢﻴﻈﻨﺗ /ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ

2ﻪــﻨﻳﺰﮔ دﺎــﺠﻳا .ﻦﻳوﺪــﺗ /ﻲﺘــﺳﺎﻴﺳ يﺎــﻫ
ﺖﺳﺎﻴﺳ
3بﺎﺨﺘﻧا .هارﻞﺣﻪﻨﻳﺰﮔ بﺎﺨﺘﻧا /ﺎﻫيﺎﻫ
ﺟﺮﻣﺢ
4 ﻲﺣاﺮﻃ .ﺖﺳﺎﻴﺳ
5هدﺎﻴﭘ .ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺶﻳﺎﭘ و يزﺎﺳ
6 ﻲﺑﺎﻳزرا .

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
611
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ، مﺎﮔ قﻮﻓ ﻞﻜﺷ سﺎﺳا ﺮﺑ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺑ يراﺬﮔ حﺮﺷﺮﻳز :ﺖﺳا
ﻞﻣﺎﺷ مﺎﮔ ﻦﻳا :ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ رﺎﻛ رﻮﺘﺳد ﻢﻴﻈﻨﺗ و ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺖـﻳﻮﻟوا رد و ﻪﻠﺌـﺴﻣ زا ﻲﻫﺎﮔآ راﺮـﻗ نداد
نآﺖﺳا.
ﻗا ود ﻞﻣﺎﺷ مﺎﮔ ﻦﻳا :ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻳوﺪﺗﻪﻨﻳﺰﮔ ﻦﻴﻴﻌﺗ (ﻒﻟا :ﺖﺳا يﺪﻴﻠﻛ ماﺪ ،ﻲﺘـﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ بﺎـﺨﺘﻧا (ب
ﺔﻨﻳﺰﮔ .ﺢﺟﺮﻣ
هدﺎﻴﭘ ﻲﻌﻗاو يﺎﻴﻧد رد ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺟا ﻞﻣﺎﺷ مﺎﮔ ﻦﻳا :ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺟا و يزﺎﺳ ﺖﺳا.
:ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻲﺑﺎـﻳزرا و ﺶﻳﺎـﭘ ﻞﻣﺎﺷ مﺎﮔ ﻦﻳا ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﺖـﺳﺎﻴﺳ تاﺮـﺛا ﺎـﻳ يراﺬـﮔ ﺔـﻠﺧاﺪﻣ ﻚـﻳ
.ﺖﺳا ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ
2-2-5. ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷﺮﺑ
ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗلﺪﻣ ﺎﻫ ﻲﻄﺧ يﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ درﻮـﻣ عﻮﺿﻮﻣ تﺎﻴﺑدا رد ،
دﺎﻘﺘﻧا.ﺖﺳا اﺬﻟ، ﻪـﺑ فﺮـﻃﺮﺑ رﻮـﻈﻨﻣ ﻸـﺧ ﻦـﻳا ندﻮـﻤﻧ ﺮﺘـﺴﺑ ﺶـﻘﻧ لﺪـﻣ ﻦـﻳا ، ) ﻲـﺳﺎﻴﺳ و ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ،
ﺄﺗ درﻮﻣ ار (يدﺎﺼﺘﻗاداد راﺮﻗ ﺪﻴﻛ ه ﺖﺳا)2004 O’Dwyer( .

ﻞﻜﺷ5. ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ)2004 O’Dwyer(
زﺎــﻓ1. ﺶﻫوﮋــﭘ عاﺪــﺑا ،ﻞﻜــﺸﻣ ﻒــﻳﺮﻌﺗ و ﻲﻳﺎــﺳﺎﻨﺷ)
،يژﻮﻟوﺪﺘﻣﻊﻤﺟ(ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ،هداد يرو
آ

زﺎــﻓ 2. ﺲﻧاﺮــﻔﻨﻛ ،رﺎــﺸﺘﻧا) غﻼــﺑا /رﺎــﺸﺘﻧا ،ﺎﻫرﺎﻨﻴﻤــﺳ ،ﺎــﻫ
(تﺎﻋﻮﺒﻄﻣ رد رﺎﺸﺘﻧ
ا

زﺎﻓ 3. ﻪﺘﻓﺎﻳ بﺬﺟ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﺸﻫوﮋﭘ يﺎﻫ ناراﺬـﮔ
(ﻖﻘﺤﺗ و بﺎﺨﺘﻧا ،كرد)
زﺎــــﻓ 4. زا نﺎــــﻨﻴﻤﻃا لﻮــــﺼﺣ يور ﺪﻫاﻮــــﺷ ﺮﻴﺛﺄــــﺗ
ﺖﺳﺎﻴﺳ(ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ،ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺖﻟﻮﻬﺳ) يراﺬﮔ
زﺎﻓ5. هدﺎﻴﭘ) ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ /ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺟا (ﻲﻟﺎﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ و يزﺎﺳ
زﺎﻓ 6. ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ /ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﻴﺛﺄﺗ هدﺎﺘﺳ يور ﺎﻫ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
زﺎﻓ7.ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﺑﺎﻳزر
ا
(ﺪﻨﻳاﺮﻓ و ﺮﺛا ) ﺎﻫ
ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد (ﻲﺟرﺎﺧ) ﻲﺸﺨ
ﺑ
)ﻲﻠﺧاد(
يدﺎﺼﺘﻗا ﻮﺟ
ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻲﻟﺎﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ
ﺪﻨﻳاﺮﻓﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
ﻲﺳﺎﻴﺳ ﻂﻴﺤﻣ

رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
612
ﺔﺋارا ﺮﺿﺎﺣ ﻖﻴﻘﺤﺗ فاﺪﻫا زا ﻲﻜﻳ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زاﺑﻮﭼرﺎﭼﻲ ياﺮﺑ ﻊﻣﺎﺟﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲـﻨﺘﺒﻣ ﺮـﺑ
مﺎﮔ ﻒﺸﻛ و ﺪﻫاﻮﺷ نآ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫو ﺖﺳا بﻮﭼرﺎـﭼ نﻮﻨﻛﺎﺗ هﺪـﻨﻳآ ياﺮـﺑ ﻲـﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ يرﺎـﮕﻧ
ﺐﺣﺎﺻ ﻂﺳﻮﺗ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا ناﺮﻈﻧ ﺶﺨﺑ ﻦﻳا ردﻪﺑ بﻮﭼرﺎﭼ ﻲﺳرﺮﺑ يﺎﻫﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ ﻲـﻨﺘﺒﻣ
ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ ﻪﺘﺧادﺮﭘﻲﻣ ﺷﻮلوﺪﺟ .د 1 ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ﻲﻠﺻا ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻪﺑ ﻪﺻﻼﺧ يا رﺎﻛبﻮﭼرﺎﭼ رد ﻪﺘﻓر يﺎﻫ
ﺞﻨﭘ ﺔﻧﺎﮔ :دراد هرﺎﺷا ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد ﺐﺨﺘﻨﻣ
لوﺪﺟ1. ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻲﻠﺻا ﻪﺑ رﺎﻛ ﻪﺘﻓر رد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺐﺨﺘﻨﻣ ﻖﻴﻘﺤﺗ
بﻮﭼرﺎﭼ ﺎﻫ حﺮﺷ بﻮﭼرﺎﭼ ﺎﻫ بﻮﭼرﺎﭼ ﺎﻫ حﺮﺷ بﻮﭼرﺎﭼ ﺎﻫ
بﻮﭼرﺎﭼ
ماﺪﮕﻨﻴﻛ
)1996(
 ﺪــﻨﻳاﺮﻓﺖــﺳﺎﻴﺳيراﺬــﮔارﻪــﺑناﻮــﻨﻋ
ﻚﻳ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻄﺧﺮﻴﻏ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ .
 ﻦﻳا لﺪﻣ ﻪﺑ يرﺪﻗ ﺖـﻴﻣﻮﻤﻋ دراد ﻪـﻛ
ﻲـــــﻣ ﺪـــــﻧاﻮﺗ ياﺮـــــﺑ يﺎﻫﺮﺘـــــﺴﺑ
ﺖـــﺳﺎﻴﺳ يدﺪـــﻌﺘﻣ يراﺬـــﮔ درﻮـــﻣ
هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻗ دﺮﻴﮔ.
ﺖﺳﺎﻴﺳ ار يراﺬـﮔ ﻪـﺑ ترﻮـﺻ يﺪـﻨﻳاﺮﻓ
ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻪﻛ ﺖﺤﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ تﺎﻧﺎﻳﺮﺟ
ﻪﺳ ﻪﻧﺎﮔ ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ نﺎﻳﺮﺟ ،ﻪﻠﺌﺴﻣ نﺎـﻳﺮﺟ هار
ﻞﺣونﺎﻳﺮﺟتﺎﻣاﺪﻗاﻲﺳﺎﻴﺳراﺮﻗدراد.
لﺪﻣدراودا
)2005(
 ﻲﻨﺘﺒﻣﺮﺑﻦﻳاﺶﻴﭘضﺮﻓ ﺖﺳا ﻪ
ﻛ
ﻖـﻴﻘﺤﺗ
و ﻪــﺘﻓﺎﻳ يﺎــﻫ نآ ﺪــﻳﺎﺑ رد ﺔــﻤﻫ يﺎــﻫزﺎﻓ
ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻗ
دﺮــﻴﮔ و ﻦــﻳا ﻪــﺑ ﻲﻳﺎــﻳﻮﭘ ﺪــﻨﻳاﺮﻓ ﺔﻌــﺳﻮﺗ
ﺖﺳﺎﻴﺳ هرﺎﺷا دراد.
 يﺎﻫزﺎﻓ ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ ترﺎـﺒﻋ ﺪـﻧا زا :
ﻲﻳﺎــﺳﺎﻨﺷ و ﺺﻴﺨــﺸﺗ ،ﻪﻠﺌــﺴﻣ ﻪــﻳﺰﺠﺗ و
ﻞــــﻴﻠﺤﺗ ،ﺖــــﺳﺎﻴﺳ مﺎــــﺠﻧا ،هروﺎــــﺸﻣ
ﻢﻴﻤﺼﺗ ،يﺮﻴﮔ هدﺎﻴﭘ يزﺎﺳ و .ﻲﺑﺎﻳزرا
بﻮﭼرﺎﭼ
يﺎﺒﻧرﻮﻫ و
ارﺮﭘ)2002(
 ﻦــﻳاﻪــﺧﺮﭼياﺮــﺑﺪــﻴﻟﻮﺗﺖــﺳﺎﻴﺳ
ﺖــــﺷاﺪﻬﺑ و ﺖﻣﻼــــﺳ رد رﻮــــﺸﻛ
ﺎﻜﻧﻼﻳﺮﺳ درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ.
 ﻦــﻳا ﻪــﺧﺮﭼ ﺎــﺑ ﻚــﻳ لاﺆــﺳ ﻲﺘــﺳﺎﻴﺳ
زﺎﻏآ هﺪﺷ و ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻞﻴﻠﺤﺗ ،ﺖﺳﺎﻴﺳ
ﻊــــــﻤﺟ يروآ ﺪﻫاﻮــــــﺷ ياﺮــــــﺑ
ﻢﻴﻤــﺼﺗ يﺮــﻴﮔ و رد ﺖــﻳﺎﻬﻧ ﻦﻳوﺪــﺗ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ار ﻞﻣﺎﺷ ﻲﻣ .دﻮﺷ
لﺪﻣﮓﻧﺎﻳو
ﻦﻴﻳﻮﻛ
)2002(
 ﺪﻨﻳاﺮﻓﺖﺳﺎﻴﺳيراﺬـﮔ ار ﻪـﺑ يداﺪـﻌﺗ زا
ياﺰﺟا يدﺮﻛرﺎﻛ ﻚﻴﻜﻔﺗ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ.
 ﺮﺑ ﻲﻄﺧﺮﻴﻏ و ﻪﺧﺮﭼﺮﻴﻏ يا ندﻮـﺑ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺪـﻴﻛﺄﺗ يراﺬﮔ دراد و ﻪـﺑ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ
ﺖـــﺳﺎﻴﺳ يراﺬـــﮔﺮـــﺑ سﺎـــﺳا ﺮـــﺻﺎﻨﻋ
يدﺮﻛرﺎﻛ شا ﻪﺟﻮﺗ دراد.
 مﺎﮔ يﺎـﻫ ﻦﻳوﺪـﺗ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻞﻣﺎـﺷ ﻢﻴـﻈﻨﺗ
،رﺎﻛ رﻮﺘﺳد ﻦﻳوﺪﺗ ،ﺖﺳﺎﻴﺳ هدﺎﻴﭘ يزﺎـﺳ
وﻲﺑﺎﻳزرا.ﺖﺳا
بﻮﭼرﺎﭼ
ﺮﻳودوا
)2004(
ﻦﻳالﺪﻣﺶﻘﻧﺮﺘﺴﺑ)،ﻲﺳﺎﻴﺳﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ويدﺎﺼﺘﻗا(اردرﻮﻣﺪﻴﻛﺄﺗراﺮﻗهدادﺖﺳا و زا ﻦﻳا ﻖﻳﺮﻃ ﺮﺑ
ﻲﻄﺧﺮﻴﻏ ندﻮﺑ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﺪﻴﻛﺄﺗ دراد.
 يﺎــﻫزﺎﻓ ﺖــﺳﺎﻴﺳ يراﺬــﮔ ﻞﻣﺎــﺷ رﺎــﺸﺘﻧا ،ﻖــﻴﻘﺤﺗ/ بﺬــﺟ ،غﻼــﺑا ﻪﺘﺧﺎــﺳ يﺎــﻫ ﻲــﻘﻴﻘﺤﺗ ﻂــﺳﻮﺗ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ،ناراﺬﮔ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺪﻫاﻮـﺷ يور لﻮـﺼﺣ نﺎـﻨﻴﻤﻃا زا ﺖـﺳﺎﻴﺳ ،يراﺬـﮔ ياﺮـﺟا ،ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﺮﻴﺛﺄـﺗ
ﺖﺳﺎﻴﺳيورهدﺎﺘﺳيﺎﻫﻲﻋﺎﻤﺘﺟاوﻲﺑﺎﻳزراﻪﻣﺎﻧﺮﺑﺖﺳﺎﻫ.

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
613
لوﺪﺟ 1 نﺎﺸﻧﻲﻣ يرﺎﻴﺴﺑ ﻪﻛ ﺪﻫد مﺎﮔ زا رد حﺮﻄﻣ يﺎﻫلﺪﻣ ﺎﻫﻬﺑﺎﺸﻣ ﺮﻴﺳﺎﻔﺗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﻲ
ﺪﻧراد. ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧﺔﻤﻫ رد لوا مﺎﮔ ، لﺪﻣ ﻪـﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ هرﺎـﺷا صﺎـﺧ ﺔﻠﺌـﺴﻣ ﻚـﻳ نداد راﺮـﻗ
.دراد لﺪﻣ زا مود مﺎﮔ يﺎﻫ» ماﺪـﮕﻨﻴﻛ« ،»دراودا« و» يﺎـﺒﻧرﻮﻫ« شرﺎـﻜﻤﻫ و هﺪـﻳا ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﻪـﺑ يﺎـﻫ
ﻲﻳﺎــﺳﺎﻨﺷ ﺔﻠﺌــﺴﻣ ﺎــﺑ ﻂﺒﺗﺮــﻣ ﻲﺘــﺳﺎﻴﺳ مﺎــﮔ .دراد هرﺎــﺷا هﺪــﺷ يﺎــﻫ2 و4 لﺪــﻣ زا»ﻦﻴﻳﻮــﻛ و ﮓــﻧﺎﻳ«،
مﺎﮔ يﺎﻫ2 و3 لﺪﻣ زا»دراودا« مﺎﮔ ،4 لﺪﻣ زا»ارﺮﭘ و يﺎﺒﻧرﻮﻫ « ﻲـﺟوﺮﺧ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻪﺑ زا ﻞـﺻﺎﺣ يﺎـﻫ
ﻪـﻨﻳﺰﮔ ﻪـﺑ ﻲـﻌﻤﺟ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ مﺎـﮔ ؛دراد هرﺎـﺷا ﻲﺘـﺳﺎﻴﺳ يﺎـﻫ2 لﺪـﻣ زا» يﺎـﺒﻧرﻮﻫ« و شرﺎـﻜﻤﻫ و
مﺎﮔ 6 لﺪﻣ زا»دراودا« و»ﮓﻧﺎﻳ« زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻲﺑﺎـﻳزرا ﻪﺑ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﺖـﺳﺎﻴﺳ . دراد هرﺎـﺷا يراﺬـﮔ
ﻦﻳا ﺮﻴﺳﺎﻔﺗ صﻮﺼﺧ رد ﻲﻨﻴﻨﭼمﺎﮔ رد ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫلﺪﻣ ﺎﻫ ﺐﺨﺘﻨﻣ يﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ بﻮﭼرﺎـﭼ ﺔﻌـﺳﻮﺗ رد
ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻪﻛ ياشور ﺶﺨﺑ رد و ﺖﺳا ﺮﺿﺎﺣ ﻖﻴﻘﺤﺗ فﺪﻫ ﻪـﺘﺧادﺮﭘ نآ ﻪـﺑ ﻲـﻣ ،دﻮـﺷ ﺪـﻴﻔﻣ رﺎﻴـﺴﺑ
.ﺪﺷﺎﺑ
3شور .
ﺔـﻟﺎﻘﻣ ﺮـﺿﺎﺣ ىاﺮـﺑ ـﺳﻮﺗﺔﻌ بﻮﭼرﺎـﭼ ،ىدﺎﻬﻨـﺸﻴﭘ زا شور ﻰـﺒﻴﻛﺮﺗ
1
هدﺎﻔﺘـﺳا هدﺮـﻛ . ﺖـﺳا
»لﻮﺳﺮﻛ« و نارﺎﻜﻤﻫ ﻰﻣ نﺎﻴﺑ ﺪـﻨﻨﻛ ﻪـﻛ شور ىﺎـﻫ ﻰـﺒﻴﻛﺮﺗ ﻞﻣﺎـﺷ ﻊـﻤﺟ ىروآ و ﻪـﻳﺰﺠﺗ و ﻞـﻴﻠﺤﺗ
هداد ﺎﻫى ﻰﻤﻛ و ﻰﻔﻴﻛ رد ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻚﻳ ﻪـﻛ رد ،نآ هداد ﺎـﻫ ﻪـﺑ ترﻮـﺻ نﺎـﻣﺰﻤﻫ ﺎـﻳ ﻰـﺒﻴﺗﺮﺗ
ﻊﻤﺟ ،ىروآ ﺖﻳﻮﻟوا ﻰﻫد و رد ﻚﻳ ﺎﻳ ﺪﻨﭼ مﺎﮔ زا ،ﺶﻫوﮋﭘ ﺪﻧور مﺎﻏدا و ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ ىزﺎﺳ ﻰـﻣ ﺪﻧﻮـﺷ
)Creswell 2003رد .( ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺿﺎﺣ ﻰـﺒﻴﻛﺮﺗ زا شور ﻰـﻔﻴﻛ ﺐـﻴﻛﺮﺗاﺮﻓ
2
و ﺰـﻴﻧ شور ﺶﻳﺎـﻤﻴﭘ زا
هوﺮﮔ شور ىﺎﻫ ﻰﻤﻛ ﺑﻪ رﺎﻛ ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺪﺷ دﺮـﻜﻳور .ﺖﺳا درﻮـﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا رد ﺶﻫوﮋـﭘ ،ﺮـﺿﺎﺣ حﺮـﻃ
ﻰﻓﺎﺸﺘﻛا ﻰﺒﻴﺗﺮﺗ
3
زا ىﺮﺳ شور ﻰﺒﻴﻛﺮﺗ ىﺎﻫ .ﺖﺳا رد ﻦﻳا حﺮﻃ اﺪﺘﺑا هداد ﺎﻫى ﻰـﻔﻴﻛ و ﻪـﺑ لﺎـﺒﻧد نآ
هداد ﺎﻫى ﻰﻤﻛ ىروآدﺮﮔ و ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻰﻣ ﻦﻳا .ﺪﻧﻮﺷ حﺮﻃ ىاﺮـﺑ نﻮـﻣزآ ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﻚـﻳ ىرﻮـﺌﺗ
ﻪﺘﻓﺎﻳرﻮﻬﻇ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖﺳا و ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ، ﻰﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ىاﺮﺑ ﻢﻴﻤﻌﺗ ﻪﺘﻓﺎﻳ ىﺎﻫ ﻰﻔﻴﻛ ﻪـﺑ ﺖـﻴﻌﻤﺟ ىﺎـﻫ ﻒـﻠﺘﺨﻣ
درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻗ .دﺮﻴﮔ هداد ﺎﻫى ﻰﻔﻴﻛ دﺎﻳهﺪﺷ ﻪﻳﺎﭘ ىا ىاﺮﺑ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻰﻳﺎﺳﺎﻨﺷﺖﺳ حﺮـﻃ . ﻰﻓﺎـﺸﺘﻛا
ﻰﺒﻴﺗﺮﺗ ﻞﻣﺎﺷ مﺎﮔ ىﺎﻫ ﺮﻳز ﺖﺳا:
1 .ىروآدﺮﮔ داد ه ىﺎـﻫ ﻰـﻔﻴﻛ 2 . ﻪـﻳﺰﺠﺗ و ﻞـﻴﻠﺤﺗ هداد ىﺎـﻫ ﻰـﻔﻴﻛ 3 آدﺮـﮔ .ىرو هداد ﺎـﻫى
ﻰﻤﻛ 4 .ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻞﻴﻠﺤﺗهداد ﺎﻫى ﻰﻤﻛ 5. ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻞﻛ ﻞﻴﻠﺤﺗ )Creswell et al. 2003(.
ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ، ﻦﻳا ﺶﺨﺑ ﻞﻣﺎﺷ ود ﺖﻤﺴﻗ ﻰﻔﻴﻛ و ﻰﻤﻛ ﺖﺳا.
فﺪﻫ ﺶﺨﺑ ﻰﻔﻴﻛ ،ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺔﺋارا ﻰﺑﻮﭼرﺎﭼ ىاﺮﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ نﻮﻨﻛﺎـﺗ .ﺖـﺳا
 
1. mixed method 2. meta synthesis 3. sequential exploratory design

رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
614
لﺪﻣ ﺎﻫىاﺮﺑ ﻲﻳ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ ﻪﺋارا هﺪـﺷ . ﺖـﺳا ﻦـﻳا لﺪـﻣ ﺎـﻫ ىاراد ﺖﻫﺎﺒـﺷ ﺎـﻫ و
توﺎﻔﺗ ﻰﻳﺎﻫ ﺖﺳا، ﺎﻣا ﭻﻴﻫ ماﺪﻛ ﻊﻣﺎﺟ .ﺖﺴﻴﻧ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ، ﻰﻤﻧ ناﻮﺗ ﺎﻬﻨﺗ ﻰﻜﻳ زا ﻦـﻳا لﺪـﻣ ﺎـﻫ ار كﻼـﻣ
راﺮﻗ داد .ﻪﺑ ﻦﻴﻤﻫ ﻞﻴﻟد، رد ﻦﻳا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻤﺿ هدﺎﻔﺘﺳا زا ،ﺐـﻴﻛﺮﺗاﺮﻓ شور ﻦـﻳا لﺪـﻣ ﺎـﻫ ﺰـﻴﻧ ىاﺮـﺑ
جاﺮﺨﺘﺳا ﻚﻳ لﺪـﻣ ﻊﻣﺎـﺟ ـﺑﻪ رﺎـﻛ ﻪـﺘﻓﺮﮔ هﺪـﺷ ﺪـﻧا. ﻲـﻤﻛ ﺶـﺨﺑ فﺪـﻫ، ﻲﺠﻨـﺳرﺎﺒﺘﻋا بﻮﭼرﺎـﭼ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘﻲﺠﻨﺳﺮﻈﻧ زا نﺎﮔﺮﺒﺧﺖﺳا.
3-1. ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗهداد ﺎﻫﻲﻔﻴﻛ ﺶﺨﺑ ي
ﺔﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻋﻮﻧ ﺐﻴﻛﺮﺗاﺮﻓ ﻲﻔﻴﻛﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ و تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻛ جاﺮﺨﺘﺳا يﺎﻫ ﻄﻣ زا هﺪﺷ ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻌﻟﺎ
ﺮﮕﻳد ﻲﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ار ﻪﺑﺎﺸﻣ و ﻂﺒﺗﺮﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﺎﺑ ﻪـﺠﻴﺘﻧ رد .ﺪﻨﻛ ﺐـﻴﻛﺮﺗاﺮﻓ ياﺮـﺑ ﺮـﻈﻧ درﻮـﻣ ﺔـﻧﻮﻤﻧ ، زا
ﻲـﻔﻴﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺆـﺳ ﺎـﺑ نآ طﺎـﺒﺗرا سﺎـﺳا ﺮـﺑ و ﺐـﺨﺘﻨﻣ ﻲـﻣ ﻞﻴﻜـﺸﺗ ﺶﻫوﮋـﭘ لا ﻪـﺑ .دﻮـﺷ ﻲﺗرﺎـﺒﻋ ،
،ﺐﻴﻛﺮﺗاﺮﻓ ﺐﻴﻛﺮﺗ يﺎﻫﺮﻴﺴﻔﺗهداد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻠﺻا يﺎﻫ يﺎـﻫ ﺖـﺳا ﺐـﺨﺘﻨﻣ)Zimmer 2006( ﻦـﻳا رد .
مﺎــﮔ ﻲﻳﺎــﺳﺎﻨﺷ ياﺮــﺑ ﻖــﻴﻘﺤﺗ رد يﺎــﻫ ﺖــﺳﺎﻴﺳ ﺐــﺳﺎﻨﻣ و رﻮــﺧ ﻲــﻨﺘﺒﻣ يراﺬــﮔ شور زا ﺪﻫاﻮــﺷ ﺮــﺑ
اﺮﻓﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻦﻳﺪﺑ .دﻮﺷ رﻮﻈﻨﻣ، ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﺖـﻔﻫ دﺮـﻜﻳور ﺎﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا يا» و ﺖـﻠﺑﻮﻧ
ﺮــﻴﻫ« زﺎﻓ ﻞﻣﺎــﺷ ﻪــﻛ ﺖــﺳا يﺎــﻫ1 . ،عوﺮــﺷ2ةرﺎــﺑرد ﻢﻴﻤــﺼﺗ . ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎــﺑ ﻂﺒﺗﺮــﻣ ﻪــﻛ يدراﻮــﻣ
،ﺖﺳا 3 .تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ نﺪﻧاﻮﺧ 4. ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﺎـﺑ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ طﺎـﺒﺗرا ﻦﻴﻴﻌﺗ 5. ﻪـﺑ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻞﻳﺪـﺒﺗ و ﻪـﻤﺟﺮﺗ
،ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ 6ﻪﻤﺟﺮﺗ ﺐﻴﻛﺮﺗ . و ﺎﻫ7نﺎﻴﺑ . ﺐﻴﻛﺮﺗ و ﻖﻴﻔﻠﺗ و حﺮﺷ و ندﺮﻛﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ)Noblit and Hare
1988
(. ﺖﻔﻫ ﺔﻠﺣﺮﻣ »ﺮﻴﻫ و ﺖﻠﺑﻮﻧ «ﻲﻣ ار ﺔﻠﺣﺮﻣ ﻪﺳ ﻪﺑ ناﻮﺗ ترﺎـﺒﻋ ﻪـﻛ دﻮﻤﻧ ﻚﻴﻜﻔﺗ ﻲﻠﺻا زا ﺪـﻧا :
ﻊﻤﺟ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻲﺳرﺮﺑ و يروآ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ،ﺎﻫ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ ﺐـﻴﻛﺮﺗ و ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﺺﻴﺨﻠﺗ و هﺪﺷ
هداد د .ﺪﻳﺪﺟ لﺪﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ و ﺎﻫ،ﺖﺳا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﻪﻛ لوا مﺎﮔ رﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﺮـﻈﻧ درﻮـﻣ يﺎﻫ
هﺪﺷﻂﺒﺗﺮﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﺗﻻﺎﻘﻣ و ﻨﺘﺴﻫﺪ، ﻲﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﻊﻤﺟ مﺎﮔ رد .ﺪﻧﻮﺷ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻲﺳرﺮﺑ و يروآ ،ﺎـﻫ
ﻲـﻣ ﻦﻴـﻴﻌﺗ و هﺪﺷ يروآدﺮﮔ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ اﺪﺘﺑا ،مود مﺎـﮔ رد .ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻂﺒﺗﺮـﻣ ﻢـﻫ ﺎـﺑ رﻮـﻄﭼ ﻪـﻛ ﺪﻧﻮـﺷ
ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ ﺎـﺑ ﻊﻣﺎـﺟ دﺮـﻜﻳور ﻚـﻳ ﺔـﻳﺎﭘ ﺮـﺑ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ،هﺪﺷ ﻪـﻤﺟﺮﺗ ﻢـﻫ
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷهداد ﺐﻴﻛﺮﺗ و ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺺﻴﺨﻠﺗ ،ﺮﺧآ مﺎﮔ رد . ةرﺎﻌﺘـﺳا ،ﺪـﻳﺪﺟ لﺪـﻣ ﻲـﻓﺮﻌﻣ و ﺎﻫ ﻪـﻛ ﺪـﻳﺪﺟ
مﺎﮔ نﺎﻤﻫ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺮﺑﺪﻫاﻮﺷ ،ﺖـﺳا ﻴـﺿﻮﺗ ﺎـﺑ ﻪـﺋارا ﺮـﺘﻬﺑ كرد ياﺮـﺑ ﻞـﻣﺎﻛ تﺎﺤ
ﻲﻣ .دﻮﺷ
ﻪﺑ ﺶﺨﺑ ﻦﻳا ﺔﻌﺳﻮﺗ لﺎﺒﻧد رد و ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ و ﻊﻣﺎﺟ لﺪﻣ ﻚﻳ ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ و رﻮﺧ يراﺬﮔ
ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ ﺪﻫاﻮﺷﺖﺳا يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ لﺪﻣ ﻦﻳا جاﺮﺨﺘﺳا .5 لﺪﻣ ﻪـﺳ ﻞـﺣاﺮﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ و ﺐـﺨﺘﻨﻣ ﺔـﻧﺎﮔ
اﺮﻓ شورﻲﻣ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺪﺷﺎﺑ. لﺪﻣ ﺞﻨﭘ يﺎﻫ ﺔﻧﺎﮔ ترﺎـﺒﻋ ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻪـﺳ تﺎـﻧﺎﻳﺮﺟ لﺪـﻣ :زا ﺪـﻧا ﺔـﻧﺎﮔ
»ماﺪﮕﻨﻴﻛ«ﺔﺧﺮﭼ ، ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺮـﺑ ﺪﻫاﻮـﺷ» ارﺮـﭘ و ﻲﺒﻧرﻮـﻫ« ﺔﻌـﺳﻮﺗ بﻮﭼرﺎـﭼ ، ﺖـﺳﺎﻴﺳ

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
615
»دارودا«ﺔﺧﺮﭼ ، ﺖﺳﺎﻴﺳ»ﻮﻨﻴﻳﻮﻛ و ﮓﻧﺎﻳ«و ، ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺮﺑ ﺪﻫاﻮﺷ»ﺮﻳودوا« . ﻞﺣاﺮﻣ
ﻒﻠﺘﺨﻣ5 بﺎﺨﺘﻧا لﺪﻣ لوﺪﺟ ﻖﺑﺎﻄﻣ هﺪﺷ2 لﺪﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ ،لوﺪﺟ ﻦﻳا رد .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺎﻫ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ و ﺮﻫ ﻞﻳذ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﻞﺣاﺮﻣ ﻦﻳا زا ماﺪﻛ دﻮﺷ، ﻪﺑ ﺪﻛ يﺪﻌﺑ ةدﺎﻔﺘﺳا رﻮﻈﻨﻣ هﺪـﺷ يﺪـﻨﺑ
.ﺖﺳاﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ،لﺎﺜﻣM22 ﻪﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﺔﻠﺣﺮﻣ مود زا لﺪﻣ هرﺎﻤﺷ 2 ﺖﺳا وA12 ﻪﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ مود زا
لﺪﻣ هرﺎﻤﺷ 1 ﺖﺳا.
لوﺪﺟ2مﺎﮔ جاﺮﺨﺘﺳا . ﺖﺳﺎﻴﺳ لﺪﻣ يﺎﻫ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ

رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
616
ﺪﻌﺑ مﺎﮔ ردﻪﻔﻟﺆﻣ ﻢﻫ يﺎﻫ لﺪﻣ زا ﻚﻳ ﺮﻫ رد زرا لوﺪﺟ ﻖﺑﺎﻄﻣ و هﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ3
هوﺮﮔ ﻚﻳ رد مﺎﮔ ،ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ .ﺖﺳا هﺪﺷ هداد راﺮﻗ1 ) لوا لﺪـﻣ زاM11
،( مﺎـﮔ1 لﺪـﻣ زا3 )M31
،(
مﺎﮔ1 لﺪﻣ زا4 )M41
مﺎﮔ و (1 لﺪﻣ زا5 )M51
ﻢﻫ ( هرﺎـﺷا ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﺺﻴﺨـﺸﺗ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ و هدﻮﺑ زرا
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ و دراد ﻢﻫ يﺎﻫ ﻲﻣ راﺮﻗ مﺎﮔ ﻦﻳا ﻞﻳذ ﻪﻛ يزرا ترﺎﺒﻋ ﺪﻧﺮﻴﮔ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ :زا ﺪﻧا1 لﺪﻣ زا1 )A11
،(
لﺪﻣ زا لوا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ3 )A13
،( لﺪﻣ زا لوا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ5 )A51
،( لﺪﻣ زا مود ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ5 )A52
،( مﻮـﺳ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
لﺪﻣ زا5 )A53
لﺪﻣ زا مرﺎﻬﭼ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ و (5 )A54
.(
لوﺪﺟ 3 . ﻣ ﺐﻴﻛﺮﺗﺆﻪﻔﻟ ﻢﻫ يﺎﻫ لﺪﻣ رد زرا ﻲﺳرﺮﺑ يﺎﻫ هﺪﺷ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻢﻫ يﺎﻫ زرا مﺎﮔ ﻞﻳذ زا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
لﺪﻣ ﺐﺨﺘﻨﻣ يﺎﻫ
مﺎﮔ ﺮﻳﺎﺳ رد ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ
لﺪﻣ ﺐﺨﺘﻨﻣ يﺎﻫ مﺎﮔ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ يﺎﻫ هﺪﺷ
A11- A31- A41- A51- A52- A53- A54 M11- M31- M41- M51 ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺺﻴﺨﺸﺗ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
A24- A25- A26- A32- A55- A56- A57-
A58- A59- A5,10- A5,11- A34- A12-
A32- A33
M22- M32- M52- M53-
M32- M12 ﻊــــﻤﺟ يرو
آ
ﻪــــﻳﺬﻐﺗ و ﺪﻫاﻮــــﺷ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﺣاﺮﻃ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا
A13- A29- A34- A27- A28- A35- A42-
A43- A47- A48- A4,10
M13- M23- M32- M33-
M42- M44 ﺶﻴﭘ و ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ هروﺎﺸﻣهﺪﻨﻳآ ﻲﻨﻴﺑ
A2,10- A36- A37- A38- A39- A44-
A4,11- A4,12- A5,14- A5,15- A3,10-
A3,11- A4,13،A3,12
M23- M34- M35- M43-
M44- M45- M55 هدﺎﻴﭘ و ﻒﻳﺮﻌﺗﺖﺳﺎﻴﺳ يزﺎﺳ
A21- A2,11-A23-A22- A5,16- A5,17-
A5,18
M21- M24- M36- M46-
M57- M56 ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻲﺑﺎﻳزرا
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ، ترﻮـﺻ يﺎﻫ لوﺪـﺟ رد ﻪـﺘﻓﺮﮔ 3 مﺎـﮔ ، لﺪـﻣ ﻲﻳﺎـﻬﻧ يﺎـﻫ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺑ يراﺬﮔ حﺮﺷ ﺮﻳزﺖﺳا:
مﺎﮔ1:ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺺﻴﺨﺸﺗ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ . ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ صﺎﺧ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻲﻣ راﺮﻗ ناراﺬﮔ نآ ﻪﺑ و دﺮﻴﮔ ﺎـﻫ
ﻲﻣ هداد ﺖﻳﻮﻟوا .دﻮﺷ
مﺎﮔ2. ﻊﻤﺟ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﺣاﺮﻃ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﻋﻼﻃا ﺔﻳﺬﻐﺗ و ﺪﻫاﻮﺷ يروآ: ﻲـﺟوﺮﺧ ﺬـﺧا زا هﺪـﺷﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎـﻫ
هﺪــﻨﻳآ ﺪــﻨﻳاﺮﻓ ﺖــﻳﻮﻟوا ﺖــﺴﻴﻟ ﺮــﻴﻈﻧ ﻢﻴﻘﺘــﺴﻣ تﻻﻮــﺼﺤﻣ :زا ﻢــﻋا يرﺎــﮕﻧ ﻪــﻣﺎﻧﺮﺑ و ﺎــﻫ ماﺪــﻗا يﺎــﻫ و
ﺤﻣ ﺔﻌـﺳﻮﺗ يﺎﻫﻮﻳرﺎﻨـﺳ ﺮﻴﻈﻧ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ تﻻﻮﺼ ﻪـﺸﻘﻧ ،هﺪـﻨﻳآ هﺪـﻨﻳآ هار يﺎـﻫ ﺖـﺴﻴﻟ ،ﻦـﻜﻤﻣ يﺎـﻫ
يروﺎﻨﻓ ﻢﺸﭼ و يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ هﺪﻨﻳآ يﺎﻫزاﺪﻧا .بﻮﻠﻄﻣ يﺎﻫ
مﺎﮔ3ﺶﻴﭘ . ةروﺎﺸﻣ ،هﺪﻨﻳآ ﻲﻨﻴﺑ :ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻳوﺪﺗ و ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ ﺶﻴﭘ شﻮﻫ ﻞﻳﺪﺒﺗ زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎﻳ ﻲﻨﻴﺑ
اﺮﻓﻲﻌﻤﺟ يﺎﻫﺪﻨﻳ ﻪﻨﻳﺰﮔ ﻪﺑ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ﻪﺑ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺎﺑ كﺮﺘﺸﻣ رﻮﻃ ةزﻮﺣ لﻮﺌﺴﻣ ناراﺬﮔ
.ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
617
مﺎﮔ4هدﺎﻴﭘ و ﻒﻳﺮﻌﺗ . :ﺖﺳﺎﻴﺳ يزﺎﺳ ﻳور راﺮﻘﺘﺳاﻪ ﻚﻤﻛ روﺪﺻ ﺎﻳ ﺎﻤﻨﻫار دﺎﻨﺳا ﻦﺘﺷﻮﻧ ،ﺎﻫ يﺎﻫ ﻲﻟﺎـﻣ
ﺖﺳﺎﻴﺳ رﺎﻛ ﻪﺑ زﺎﻏآ ياﺮﺑ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ زﺎﻓ ﻦﻳا رد .يراﺬﮔ ﻲﻣ ﺎﻫ ﻪﻧﺪﺑ ﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ يﺎﻫﺖﺳﺎﻴﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ يراﺬﮔ
ﻫ و ﺮﻳﺎﺳ ﻦﻴﻨﭽﻤنﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ و ﺖﻛﺮﺷ ﻨﻛ اﺪﻴﭘ قﺎﺒﻄﻧا ﺎﻫﻨ.ﺪ
مﺎﮔ5:ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻲﺑﺎﻳزرا . ﻪـﺟﻮﺗ درﻮـﻣ ار ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺎﻳآ ﻪﻜﻨﻳا ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ راﺮـﻗ
ﻪﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺎﻳآ و ﺮﻴﺧ ﺎﻳ هداد رﻮﺘـﺳد رد يﺮﮕﻧزﺎـﺑ ﻪـﺑ زﺎـﻴﻧ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ،ﺮﻴﺧ ﺎﻳ ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻴﭘ ﻲﺑﻮﺧ
ﻳوﺪﺗ ،رﺎﻛﻦ هدﺎﻴﭘ ﺎﻳ و ،ﺖﺳﺎﻴﺳ .ﺪﺷﺎﺑ نآ يزﺎﺳ
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ، و ﻪـﺑ هﺮـﻬﺑ و هدﺎﻔﺘـﺳا رﻮـﻈﻨﻣ مﺎـﮔ نﺎـﺸﻳا يﺪـﻨﻣ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ
ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷﺮﺑ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ و مﺎﮔ ﻦﻳا زا ماﺪﻛ ﺮﻫ ﻞﻳذ حﺮﻄﻣ يﺎﻫ ﻪﺑ ﺎﻫ لوﺪﺟ حﺮﺷ4 راا:ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋ
لوﺪﺟ 4. مﺎﮔ ﺎﻫي ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑ ﺪﻫاﻮﺷ
مﺎﮔ يﺎﻫﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ
ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷﺮﺑ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ مﺎﮔ ﺮﻫ ﻞﻳذ يﺎﻫ
مﺎﮔ1ﺺﻴﺨﺸﺗ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ .
ﻪﻠﺌﺴﻣ
1. ﺖﻳﻮﻟوا و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷصﺎﺧ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ نداد
2. يژﻮﻟوﺪﺘﻣ عاﺪﺑا
3. ﻊﻤﺟ هداد يروآ ﺎﻫ
4. ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ
مﺎﮔ2ﻊﻤﺟ . و ﺪﻫاﻮﺷ يرو
آ
ﻲﺣاﺮﻃ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﺔﻳﺬﻐﺗ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ
1. سرد و يﺮﻴﮔدﺎﻳﻲﻘﻴﻘﺤﺗ تﺎﻴﺑﺮﺠﺗ زا ﻦﺘﻓﺮﮔ
2. ﻦﻴﺑ و ﻲﻠﻣ تﺎﻴﺑدا ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻲﻠﻠﻤﻟا
3. ﺖﻳﻮﻟوا ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ دﺮﺒﻫار و ﺖﺳﺎﻴﺳ رد راد
4. هداد زا هدﺎﻔﺘﺳا تﺎﻋﻮﺒﻄﻣ و رﺎﻨﻴﻤﺳ ،ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ ،تﻼﺠﻣ تﺎﻋﻼﻃا و ﺎﻫ
5. هداد كرد تﺎﻋﻼﻃا و ﺎﻫ
6
. هداد بﺎﺨﺘﻧا ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫ
7. ﻖﻘﺤﺗ نﺪﻴﺸﺨﺑ
مﺎﮔ3. ﺶﻴﭘ ةروﺎﺸﻣ ،هﺪﻨﻳآ ﻲﻨﻴﺑ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻳوﺪﺗ و ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ
1. يدﺮﺒﻫار هوﺮﮔ تﺎﺴﻠﺟ
2. نﺎﻌﻔﻨﻳذ ﺎﺑ هروﺎﺸﻣ
3. ﻲﻟﺎﻣ ﺶﺨﺑ ﺎﺑ هروﺎﺸﻣ
4. ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻪﻨﻳﺰﮔ ﻪﺑ ﺪﻫاﻮﺷ و ﺎﻫ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
5. ﻪﻨﻳﺰﮔ درﻮﻣ رد ﺚﺤﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ناراﺬﮔ
6. ﻪﺑ ﻪﻨﻳﺰﮔ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺮﻫ يازا ﻲﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻌﻗاو ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ .ﺪﻧﻮﺷ
7. ﻪﻨﻳﺰﮔ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ لﻻﺪﺘﺳا ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﺎﻫ ﺪﻧﻮﺷ

رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
618
مﺎﮔ يﺎﻫﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ
ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷﺮﺑ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ مﺎﮔ ﺮﻫ ﻞﻳذ يﺎﻫ
مﺎﮔ4هدﺎﻴﭘ و ﻒﻳﺮﻌﺗ .يزﺎﺳ
ﺖﺳﺎﻴﺳ
1. ﻪﻨﻳﺰﮔ ﻲﺳرﺮﺑنﺎـﻜﻣا ،ﺖﻴﻋوﺮﺸﻣ ظﺎﺤﻟ زا)ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ،ندﻮﺑﺮﻳﺬـﭘ
ﺖﻳﺎﻤﺣ و غﻼﺑا (يﺮﻳﺬﭘ
2. ﻪﻨﻳﺰﮔ شزرا و لﻮـﺻا ،فاﺪـﻫا ﺎـﺑ يﺮﺘـﺸﻴﺑ يرﺎﮔزﺎﺳ ﻪﻛ يا دراد ﺎـﻣ يﺎـﻫ
ﻪﺑ بﺎﺨﺘﻧا ﺢﺟﺮﻣ ﻞﺣ هار ناﻮﻨﻋﻲﻣ .دﻮﺷ
3. ﻪﻳور راﺮﻘﺘﺳا ﺎﻫ
4.
ﺎﻤﻨﻫار دﺎﻨﺳا ﻦﺘﺷﻮﻧ
5. ﻚﻤﻛ روﺪﺻ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫ
مﺎﮔ5و ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻲﺑﺎﻳزرا .
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ
1. هدﺎﻴﭘ ناﺰﻴﻣ ﻲﺳرﺮﺑيزﺎﺳ
2. دﺮﻜﻠﻤﻋ يور ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﺳرﺮﺑ
3. هدﺎﺘﺳ يور ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﻫ
4. ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﺑﺎﻳزرا
3-2. ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻞﻴﻠﺤﺗ هداد ﺎﻫى ﻰﻤﻛ
ةﻮﺤﻧﻰﺠﻨﺳرﺎﺒﺘﻋا بﻮﭼرﺎـﭼ ﺶـﺨﺑ رد هﺪـﺷدﺎﻳ ﺶﻴـﭘ لوﺪـﺟ) 4( ﺮـﺑ ىﺎـﻨﺒﻣ ﺶﻫوﮋـﭘ شور
ﻰﻔﻴﺻﻮﺗ-ﻰﺸﻳﺎﻤﻴﭘ و ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا راﺰﺑا و ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺮﻈﻧﻰﺠﻨﺳ زا نﺎﮔﺮﺒﺧ زﻮﺣة ﺖﺳﺎﻴﺳ ىراﺬﮔ مﺎﺠﻧا
ﺪﺷ . ﺔﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻞﻣﺎﺷ 27 ﻪﻳﻮﮔ ىور ﻒﻴﻃ 5ﻰﻳﺎﺗ »تﺮﻜﻴﻟ « دﻮـﺑ . ﺔـﻌﻣﺎﺟ ىرﺎـﻣآ ،ﺶﻫوﮋـﭘ
ﻰﻧﺎﮕﺒﺨﻧ ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﻛ ،ﻰﻫﺎﮔآ ،ﻰﮔﺮﺒﺧ ﺔﻘﺑﺎﺳ ﻰﻳاﺮﺟا ﺎﻳ ﺺﺼﺨﺗ مزﻻ رد ﺔﻨﻴﻣز ﺖﺳﺎﻴﺳ ىراﺬﮔ ﻪﺑ هﮋﻳو
ﺖـﺳﺎﻴﺳ ىراﺬـﮔ ،ﻢـﻠﻋ ىروﺎـﻨﻓ و ىروآﻮـﻧ ار رد ﺢﻄـﺳ ﻰـﻠﻣ ﺪﻨﺘـﺷاد .رد ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﺮـﺿﺎﺣ زا شور
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺮﻴﮔ ﻪﻟﻮﻠﮔ ﻲﻓﺮﺑ ﺎﺑ داﺪﻌﺗ 15 ﺮـﻔﻧ هﺮـﺒﺧ هدﺎﻔﺘـﺳا . ﺪـﺷ ﻦـﻳا ،شور ﻚـﻳ شور ﻰﺗﻻﺎـﻤﺘﺣاﺮﻴﻏ
ﺖﺳا و رد ﻰﻌﻗاﻮﻣ ﻪﺑ رﺎـﻛ ﻰـﻣ دور ﻪـﻛ ﻰﺘﺧﺎﻨـﺷ زا ﻞـﻛ ﺔـﻌﻣﺎﺟ ىرﺎـﻣآ دﻮـﺟو دراﺪـﻧ و بﻮﭼرﺎـﭼ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ىﺮﻴﮔ ﺺﺨﺸﻣ ﺖﺴﻴﻧ و زا ﺖﻛﺮﺷ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ىاﺮﺑ ﻰﻓﺮﻌﻣ ﺮﻳﺎـﺳ داﺮـﻓا ىاراد تﺎـﻋﻼﻃا هدﺎﻔﺘـﺳا
ﻰﻣ ﺔﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ .دﻮﺷ ﻪﻴﻬﺗ هﺪﺷ نﺎﻴﻣ 40 ﺮﻔﻧ زا ﺖﺳﺎﻴﺳ نﺎﮔﺮﺒﺧ ىراﺬﮔ رد ﺰﻛاﺮﻣ ﻰﺷزﻮﻣآ و ﻰـﺸﻫوﮋﭘ
ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻢﻋا زا هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻴﺑﺮﺗ ،سرﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧادمﻮﻠﻋ و نﻮـﻨﻓ هﺎﮕـﺸﻧاد ،ناﺮـﻬﺗ ﺰـﻛﺮﻣ هﺪـﻨﻳآ ﻰـﻫوﮋﭘ
هﺎﮕﺸﻧاد ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد مﺎﻣا ،ﻰﻨﻴﻤﺧ هﺎﮕﺸﻧاد ﻚﻟﺎﻣ ،ﺮﺘﺷا ﺰﻛﺮﻣ تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻰـﻤﻠﻋ ،رﻮـﺸﻛ
ﺰﻛﺮﻣ هﺪﻨﻳآ ﻰﻫوﮋﭘ مﻮﻠﻋ و ىروﺎـﻨﻓ ﻰﻋﺎـﻓد و هﺎﮕـﺸﻧاد ﺮـﻴﺒﻛﺮﻴﻣا ﻊـﻳزﻮﺗ . ﺪـﺷرد ﺖـﻳﺎﻬﻧ، داﺪـﻌﺗ 15
ﺔﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻞﻴﻤﻜﺗ ،هﺪﺷ هداد ﺎﻫى ﻞﺑﺎﻗ ﻰﺳرﺮﺑ ﻦـﻳا ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ار ﻞﻴﻜـﺸﺗ ﺪـﻧداد .رد لوﺪـﺟ 5 تﺎـﻋﻼﻃا
ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺘﺧﺎﻨﺷﻲ ﺮﻛذ هﺪﺷ ﺖﺳا.

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
619
لوﺪﺟ 5. تﺎﻋﻼﻃا ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ نﺎﮔﺮﺒﺧ
ﻲﻧاواﺮﻓ
نﺎﮔﺮﺒﺧ زا
ﺮﻈﻧ ﺔﺘﺷر
ﻲﻠﻴﺼﺤﺗ
:ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ3ﺮﻔﻧ
:ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ1 ﺮﻔﻧ
ﺖﺳﺎﻴﺳ :يروﺎﻨﻓ و ﻢﻠﻋ يراﺬﮔ9 ﺮﻔﻧ
هﺪﻨﻳآ :ﻲﻫوﮋﭘ2ﺮﻔﻧ
ﻲﻧاواﺮﻓ
ﺮﻈﻧ زا نﺎﮔﺮﺒﺧ
ﺖﻴﺴﻨﺟ
:نز1ﺮﻔﻧ
:دﺮﻣ14 ﺮﻔﻧ
ﻲﻧاواﺮﻓ
زا نﺎﮔﺮﺒﺧ
ﺔﺒﺗر ﺮﻈﻧ
ﻲﻤﻠﻋ
:رﺎﻳدﺎﺘﺳا ﺔﺒﺗﺮﻣ ﺎﺑ يﺮﺘﻛد5ﺮﻔﻧ
:رﺎﻴﺸﻧاد ﺔﺒﺗﺮﻣ ﺎﺑ يﺮﺘﻛد6 ﺮﻔﻧ
:يﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد4 ﺮﻔﻧ
ﻲﻧاواﺮﻓ
ﺮﻈﻧ زا نﺎﮔﺮﺒﺧ
ﻪﻘﺑﺎﺳ رد
ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ
1ﺎﺗ5لﺎﺳﻪﻘﺑﺎﺳ:4 ﺮﻔﻧ
5 ﺎﺗ10 :ﻪﻘﺑﺎﺳ لﺎﺳ9 ﺮﻔﻧ
10 ﺎﺗ15 :ﻪﻘﺑﺎﺳ لﺎﺳ2 ﺮﻔﻧ
ىاﺮﺑ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻰﻳﺎﻳﺎﭘ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﺐﻳﺮـﺿ ىﺎـﻔﻟآ خﺎـﺒﻧوﺮﻛ . ﺪـﺷ ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ ﺮﻳدﺎـﻘﻣ ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ هﺪـﺷ رد
لوﺪﺟ 6 جرد هﺪﺷ ﺖﺳا.
لوﺪﺟ 6. ﺎﻘﻣﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﻳد ﺶﺨﺑ ياﺮﺑ خﺎﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ ﺐﻳﺮﺿ هﺪﺷ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺆﺳ عﻮﻧلا
داﺪﻌﺗ
ﺆﺳ لا
يﺎﻔﻟآ ﺐﻳﺮﺿ
خﺎﺒﻧوﺮﻛ
ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺺﻴﺨﺸﺗ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ مﺎﮔ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﻻاﺆﺳ 4 82/0
ﻊﻤﺟ مﺎﮔ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﻻاﺆﺳﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﺣاﺮﻃ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﺔﻳﺬﻐﺗ و ﺪﻫاﻮﺷ يرو
آ
7 85/0
ﺶﻴﭘ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ ةروﺎﺸﻣ مﺎﮔ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﻻاﺆﺳهﺪﻨﻳآ ﻲﻨﻴﺑ 7 79/0
هدﺎﻴﭘ و ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﻻاﺆﺳﺖﺳﺎﻴﺳ يزﺎﺳ 5 83/0
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﻻاﺆﺳ 4 88/0
تﻻاﺆﺳ ﻞ
ﻛ
27 76/0
نﺎﻤﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻛ داﺪﻋا ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ لوﺪﺟ رد هﺪﺷ6 نﺎﺸﻧ ﻰﻣ ،ﺪـﻫد ﺐﻳاﺮـﺿ ىﺎـﻔﻟآ خﺎـﺒﻧوﺮﻛ ىاﺮـﺑ
ﺔﻤﻫ ﺶﺨﺑ ىﺎﻫ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا 7/0 ﻪﺑ ﺖﺳد ﺪﻣآ ﻪﻛ نﺎﺸﻧ ةﺪﻨﻫد ندﻮﺑﺎﻳﺎﭘ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ .ﺖﺳا
ﻲﻣ ﻲﺳرﺮﺑ اﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور .ﺖﺳاﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور عﻮﻧ زا ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد ﻲﻳاور ﺶﺠﻨﺳ ﻪـﭼ ﺎﺗ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ياﻮﺘﺤﻣ هزاﺪﻧا هزاﺪـﻧا راﺰﺑا ةزﻮـﺣ ةﺪـﻨﻳﺎﻤﻧ يﺮـﻴﮔ ﻲﺑﺎـﻳزرا درﻮـﻣ ،ﺖـﺳا ﺖـﺳا ﻲـﻨﻫذ، و يرواد ﻪـﺑ
طﻮﺑﺮﻣ (توﺎﻀﻗ)ﻲﻣ دﻮﺷ ﺑ ﺺﺨﺷ وﻪ ﻨﺗرد ناﺮﮕﻳد ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﺎﻳ ﻲﻳﺎﻬ رﺎﺑة فﺮﻌﻣ ﻪﻳﻮﮔ ندﻮﺑ توﺎﻀﻗ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛﻦﻳﺪﺑ . ﺐﻴﺗﺮﺗاﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳاور ﻲﺳرﺮﺑ ،، زا ﻖﻳﺮﻃ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻖﻴﻗد ﺔﻨﻴﺸﻴﭘ ةدﺮﺘﺴﮔ و ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻧامﺎﺠ ﺪﺷ
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و، ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻪﻳﻮﮔ و ﺎﻫ ﺑ يﺎﻫﻪ ﺖﺳد ـﻨﻴﻣز رد نﺎـﮔﺮﺒﺧ زا ﺮﻔﻧ ﺶﺷ ﺎﺑ هﺪﻣآﺔ ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ ﻪـﺑ
ددﺮﮔ لﺎﻤﻋا ﻲﺗﺎﺣﻼﺻا ﺎﺗ ﺪﺷ ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺚﺤﺑ ﻪـﻳﻮﮔ ﺔـﻴﻠﻛ نﺎـﮔﺮﺒﺧ ﺮـﻈﻧ زا ﻪـﻛ فﺮـﻌﻣ ﻖـﻴﻘﺤﺗ يﺎـﻫ
.ﺪﻧدﻮﺑ

رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
620
ىاﺮﺑ ﺄﺗﺪﻴﻳ و در مﺎﮔ بﻮﭼرﺎـﭼ يﺎﻫ زا ﻖـﻴﻘﺤﺗ يدﺎﻬﻨـﺸﻴﭘ ﻪـﻠﻤﺟود نﻮـﻣزآ يا )sign-level =
0.05, cut point
( مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ راﺰﻓاSPSS ﺘﺳا لوﺪﺟ .ﺪﺷ هدﺎﻔ7 نﺎﺸﻧ ةﺪـﻨﻫد نﻮـﻣزآ ﻦـﻳا ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﺖﺳا
.
لوﺪﺟ7 . هداد نﻮﻣزآ ﺞﻳﺎﺘﻧ يرادﺎﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ) ﻲﻤﻛ يﺎﻫ05/0(
بﻮﭼرﺎﭼ يﺎﻫ مﺎﮔ
يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ
هوﺮﮔ ﺎﻫ ﻪﻘﺒﻃ ﺎﻫ داﺪﻌﺗ
ﺪﺻرد
تاﺪﻫﺎﺸﻣ
شﺮﺑ ﻪﻄﻘﻧ
نﻮﻣزآ
ﺢﻄﺳ
يرادﺎﻨﻌﻣ
ﺪﻴﻳﺄﺗ/ در
مﺎﮔو ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺺﻴﺨﺸﺗ
1
2
ﻞﻛ
3=<
3>
1
14
15
07/0
93/0
1
5/0 001/0 ﺪﻴﻳﺄﺗ
ﻊﻤﺟ مﺎﮔ يرو
آ
ﺔﻳﺬﻐﺗ و ﺪﻫاﻮﺷ
ﺪﻨﻳاﺮﻓ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا
ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ
1
2
ﻞﻛ
3=<
3>
2
13
15
13/0
87/0
1
5/0 007/0 ﺪﻴﻳﺄﺗ
ﺶﻴﭘ ،هﺪﻨﻳآ ﻲﻨﻴﺑ
و ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ ةروﺎﺸﻣ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻳوﺪﺗ
1
2
ﻞﻛ
3=<
3>
2
13
15
13/0
87/0
1
5/0
007/0 ﺪﻴﻳﺄﺗ
و ﻒﻳﺮﻌﺗ مﺎﮔ
هدﺎﻴﭘ ﺖﺳﺎﻴﺳ يزﺎﺳ
2
ﻞﻛ
3> 15
15
1
1
5/0 000/0 ﺪﻴﻳﺄﺗ
ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻲﺑﺎﻳزرا مﺎﮔ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ و
1
2
ﻞﻛ
3=<
3>
3
12
15
20/0
80/0
1
5/0 035/0 ﺪﻴﻳﺄﺗ
ﻖﺑﺎﻄﻣ لوﺪﺟ 7 شزرا ىﺎﻫ نﻮﺘﺳ ﺢﻄﺳ ىرادﺎﻨﻌﻣ ﺮـﺘﻤﻛ زا 05/0 و ﻰـﻧاواﺮﻓ هﺪﻫﺎـﺸﻣ ﺎـﻫ ىاﺮـﺑ
ﻪﻘﺒﻃ 3> ﻪﺑ ىازا ﺔﻤﻫ مﺎﮔ ىﺎﻫ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷﺮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ .ﺖﺳا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ، ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا مﺎـﮔ ﺎـﻫ
ار ﺎﺑ نﺎﻨﻴﻤﻃا 95/0 ﺄﺗﺪﻴﻳ ﻰﻣ .ﺪﻨﻛ ﻪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳاﺔﻴﺿﺮﻓ ، ﻲﻨﺒﻣ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺮﺑ ﻪﻜﻨﻳا اﺮﻓﺪﻨﻳ ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ
ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ ىاراد مﺎﮔ ﻰﻳﺎـﻫ ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﺺﻴﺨـﺸﺗ و ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ نﻮـﭼ ، ﻊـﻤﺟ ﺔـﻳﺬﻐﺗ و ﺪﻫاﻮـﺷ يروآ
ﻲﺗﺎﻋﻼﻃاﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﺣاﺮﻃ ﺪﻨﻳاﺮﻓ، ﺶﻴﭘ و ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ ةروﺎﺸﻣ هﺪﻨﻳآ ﻲﻨﻴﺑ ،هدﺎﻴﭘ و ﻒﻳﺮﻌﺗ و ﺖـﺳﺎﻴﺳ يزﺎـﺳ
ﺖﻳﺎﻬﻧ رد، ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻲﺑﺎﻳزرا ،ﺖﺳا ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﻴﻠﺤﺗ وﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ﻰﻣ دﻮﺷ.

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
621
4. مﺎﮔ رد رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ ﺮﻴﺴﻔﺗ يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ بﻮﭼرﺎﭼ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
نﺎﻤﻫ ًﻼﺒﻗ ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ ﺪﺷ ﺮﻛذﻞﻴﻠﺤﺗ ﻖﺑﺎﻄﻣ ، مﺎـﺠﻧا يﺎﻫ د هﺪـﺷ ،ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻲـﻤﻛ و ﻲـﻔﻴﻛ ﺶـﺨﺑ ر
مﺎﮔ ﻚﻳ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲـﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮـﺷ ﺮـﺑ ترﺎـﺒﻋ ا ،ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﺺﻴﺨـﺸﺗ و ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ :زا ﺪـﻧ
ﻊﻤﺟ يروآ ﺬﻐﺗ و ﺪﻫاﻮﺷﺔﻳ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃاﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺳﺎﻴﺳ ،يراﺬﮔ ﺶﻴـﭘ ،هﺪـﻨﻳآ ﻲـﻨﻴﺑ و ﻲﺘـﺳﺎﻴﺳ ةروﺎـﺸﻣ
هدﺎﻴﭘ ،ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻳوﺪﺗ ﻪﻣادا رد .ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﺑﺎﻳزرا و ﺖﺳﺎﻴﺳ يزﺎﺳ ﻪﺑ ، ﻪـﺑ و ﺪﻫاﻮـﺷ دﺮﺑرﺎـﻛ ﻮـﻃ هﮋـﻳو ر
مﺎﮔ زا ماﺪﻛ ﺮﻫ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ يﺎﻫ ياﺮﺑ هﺪﺷﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲـﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮـﺷ ﺮـﺑ
ﻪﺘﺧادﺮﭘﻲﻣ دﻮﺷ .
4-1 .ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺺﻴﺨﺸﺗ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ :لوا مﺎﮔ
زا مﺎﮔ ﻦﻴﻟوا ،مﺎﮔ ﻦﻳاﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻳوﺪﺗﺖﺳا ﻲﻣ زﺎﻏآ ﻲﻧﺎﻣز و تﺎـﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﻪﻛ دﻮﺷ
ﻪﺒﻨﺟ زا ﻲﺧﺮﺑ ﺪﻧز يﺎﻫ ﺔﻠﺌـﺴﻣ ﺮـﻴﻈﻧ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ﺎﻳ يدﺎﺼﺘﻗا ﻲﮔ ،يرﺎـﻜﻴﺑ ،اﻮـﻫ ﻲﮔدﻮـﻟآ ،مرﻮـﺗ ،ﺮـﻘﻓ
و مﻮﻤﻋ ﺪﻳد زا ﻊﻗﻮﻣ نآ ﺎﺗ ﻪﻛ ار هﺮﻴﻏ و ﺖﻣﻼﺳﺖﺳﺎﻴﺳ ،دﻮﺑ هﺪﻧﺎﻣ نﺎﻬﻨﭘ ناراﺬﮔ ﻲـﻣ رﺎﻜﺷآ . دزﺎـﺳ
ﻪﺑ ـﺷ رﺎﻜـﺷآ تﺎـﻋﻼﻃا و رﺎـﻣآ ﻦﻳا ﻪﻜﻨﻳا ﺾﺤﻣﻮ هوﺮـﮔ ،د ،ﺖـﻟود ناﺪـﻨﻣرﺎﻛ ﺮـﻴﻈﻧ ﻲـﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
ﺎﺳنﺎﻣز ﻪﻧﺎﺳر و تﺎﺴﺳﺆﻣ ،ﻲﺘﻟودﺮﻴﻏ يﺎﻫ ﻲـﻣ ﻲﮔدﺎـﻣآ ﻲﺘـﺳﺎﻴﺳ ﺔﻠﺌـﺴﻣ ﻚﻳ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ياﺮﺑ ﺎﻫ . ﺪـﻨﺑﺎﻳ
رﺎﻤﺷﺮﺳي
1
و ﺶﻳﺎﻤﻴﭘ
2
ﻪﺑ ﺺﻴﺨﺸﺗ ﻞﺋﺎﺴﻣ و ﻲﻣﻮﻤﻋ تﻼﻜﺸﻣ ﺪﻳﺪﺟ ﻚﻤﻛ ﻲﻣ .ﺪﻨﻛ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﺮـﻘﻓ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يا رد رﻮﺸﻛ »ﺎﻨﻏ« ﻪﻧﻮﻤﻧ يا زا ﺶﻘﻧ يرﺎﻤﺷﺮﺳ ﺶﻳﺎﻤﻴﭘ و رد ﺺﻴﺨﺸﺗ ﻞﺋﺎـﺴﻣ ﻲﻣﻮـﻤﻋ . ﺖـﺳا
ﻦﻳا لﺎﺜﻣ نﺎﺸﻧﻲﻣ ﺪﻫد ﻪـﻛ ﻪـﻧﻮﮕﭼ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻖـﻴﻘﺤﺗ و ،ﺶﻳﺎـﻤﻴﭘ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ناراﺬـﮔ مﺰـﻠﻣ ار ﻪـﺑ ﺢﻳﺮـﺸﺗ
يﺎﻫﺪﻧور ﺮﻘﻓ رد ﺮﺳاﺮﺳ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﻣ و ﺪﻨﻛ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ نﺪﻧﺎﺠﻨﮔ فاﺪﻫا ﺶﻫﺎﻛ ﺮﻘﻓ ﻪﻘﻄﻨﻣ يا رد
ﻦﻳوﺪﺗ يﺎﻫدﺮﺒﻫار هﺪﺷ رد ﺔﻨﻴﻣز ﺶﻫﺎﻛ ﺮﻘﻓ ﻲﻣ دﻮﺷ. يرﺎﻤﺷﺮﺳ سﻮﻔﻧ و ،ﻦﻜﺴﻣ تﺎﻋﻼﻃا يروﺮﺿ
ار رد ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ درﻮﻣ ﻂﻳاﺮﺷ ﻜـﺴﻣ ناﺰـﻴﻣ ،ﻦ ﺪـﻣآرد و ﻲـﻳاراد يﺎـﻫ مدﺮـﻣ رد ﺶـﺨﺑ يﺎـﻫ ﻒـﻠﺘﺨﻣ
ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﻪﺋارا ﻲﻣ ﺪﻨﻛ. ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ، تﺎﻋﻼﻃا يرﺎﻣآ ﻊﻣﺎﺟ ﺰﻴﻧ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ رد ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻞﺋﺎﺴﻣ طﻮـﺑﺮﻣ ﻪـﺑ
ﻮﺣةز ﺖﻣﻼﺳ ﻚﻤﻛ .ﺪﻨﻛ ياﺮﺑ لﺎﺜﻣ، ﻞﻜﺸﻣ يرﺎﻜﻴﺑ غرﺎـﻓ نﻼﻴـﺼﺤﺘﻟا ﻲﻜـﺷﺰﭘ عﻮـﺿﻮﻣ يﺪـﻳﺪﺟ
ﺖﺴﻴﻧ، ﺎﻣا ﺖﻗد و ﺖﺤﺻ يرﺎﻣآ ﻪﻛ رد ﺶﻫوﮋـﭘ يﺎـﻫ ﻒـﻠﺘﺨﻣ حﺮـﻄﻣ ﻲـﻣ ﺖـﺳا ردﺎـﻗ دﻮـﺷ ﻦـﻫذ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ناراﺬﮔ ار ﻪﺑ ﻦﻳا عﻮﺿﻮﻣ ﺐﻠﺟ غرﺎـﻓ يرﺎﻜﻴﺑ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ .ﺪﻨﻛ ﺔﻠﺌـﺴﻣ ﻚـﻳ نﻼﻴـﺼﺤﺘﻟا ﺪـﻳﺪﺟ
،ﺖﺴﻴﻧ هداد ناﺪﻘﻓ ﺎﻣا ﻖﻴﻗد ،ﺢﻴﺤﺻ يﺎﻫ، رد ﺐﺒـﺳ ﻪـﻄﺑار ﻦـﻳا رد ﺮﺒﺘﻌﻣ و دﺎـﺠﻳا و ﺖـﻟود ﻂـﻠﻏ ك
ﺔﻨﻴﻣز رد ﻞﻜﺸﻣ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﻳوﺪﺗ و ﺎﻫ ﺎﻫﻲﻣ ِﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ،ﻞﻛ رد .دﻮﺷ ﻢـﻬﻣ ﻦﻳﺮـﺗ ﻞﺋﺎـﺴﻣ ﺮـﻫ
هزﻮﺣ هﺪﻳد مﺰﻠﺘﺴﻣ ﻲﻧﺎﺑ هزﻮﺣ نآهﺪﻳد .ﺖﺳا ﻲﻧﺎﺑ ﻊﻗاو رد ،هزﻮﺣ، ﺪﺻر مﺎﻈﻧ ﺪﻨﻣ و ﺮﻤﺘـﺴﻣ ﻂﻳاﺮـﺷ و
 
1. census 2. survey

رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
622
ﻞﻳﺎﺴﻣ طﻮﺑﺮﻣﻪﺑ ﺖﻣﻼﺳ ﺔﻤﻫ مدﺮﻣ و مﻮﻠﻋ ﻂﺒﺗﺮﻣ رد ﺔﻨﻬﭘ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﺖﺳا ﺮﻈﻧ درﻮﻣ، ﻪﺑ يرﻮـﻃ ﻪـﻛ
زا ﺞﻳﺎﺘﻧ نآ رد ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ،ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺰﻳر ،ﻢﻴﻤﺼﺗ ﻪﺑ اﺮﺟا و يﺮﻴﮔ .دﻮﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺑﻮﺧ
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ، ار تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ مﺎﮔ ﻦﻳا ردﻲﻣ ناﻮﺗ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﺮﻳز :دﺮﻛ ﻒﻳﺮﻌﺗ
ﻲﻨﻌﻳ مﺎﮔ ﻦﻳا رد رﺎﻣآ دﺮﺑرﺎﻛ،
ﺶﻧاد ﻲﻠﻤﻋ ﻪﻛ ﻪـﺑ رﻮـﻈﻨﻣ ﺖﻳاﺪـﻫ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ناراﺬـﮔ ﻪـﺑ ﺖﻤـﺳ
ﺰﻛﺮﻤﺗ ﺮﺑ يور ﻲﺳﺎﺳا تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ و ﺮﺛﺆﻣ رد ﻪﻌﻣﺎﺟ درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻗ ﻲﻣ دﺮﻴﮔ.
ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ يﺰﻴﭼ ﺮﺗاﺮﻓ زا ﻚﻳ رﻮﺘـﺳد ﻢﻴﻈﻨﺗ رﺎـﻛ
1
. ﺖـﺳارد ﻊـﻗاو، ﻦـﻳا
دﺮﻜﻳور شﻼﺗ ﻲﻣ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﺪﻨﻛ يﺪﻴﻠﻛ ار حﺮﻄﻣ زﺎﺳد و ﺔﺻﺮﻋ ﻲﻠـﺻا عﻮـﺿﻮﻣ ﺔﻠﺌـﺴﻣ و ﻲـﻠﻣ ار
ﺺﺨﺸﻣ ﻳﺎﻤﻧﺪ و ﻪﺑ ﺖﺧﺎﺳ و ﺔﺋارا هار ﻞﺣ ﻲﻳﺎﻫ رد ﻪﻛ ﺖﻣﺪﺧ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻲﻠﻣ ﺖـﺳا، دزادﺮـﭙﺑ. ﻪـﺑ ﻦﻴـﻤﻫ
ﻞﻴﻟد، مﺎﮔ ﺮﻳﺎﺳ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﻪﻣادا رد يﺎﻫﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻪﺘﺧادﺮﭘﻲﻣ دﻮﺷ.
4-2 . :مود مﺎﮔﻊﻤﺟ ﺔﻳﺬﻐﺗ و ﺪﻫاﻮﺷ يروآ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃاﺪﻨﻳاﺮﻓ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ
ﻪﺑ ﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻪﻜﻨﻳا ﺾﺤﻣ، ﻲﺧﺮﺑ مﺎﺠﻧا يﺪﻌﺑ مﺎﮔﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻪـﺑ ،ﺖﺳﺎﻫ ﻪـﻧﻮﮔ يا
ﻞﻜﺸﻣ و ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺖﻴﻫﺎﻣ و ﺪﺣ ﻪﻛ كرد ﻦـﻳا .ددﺮـﮔ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ، ﻪﻴـﺻﻮﺗ ياﺮـﺑ ار ﻲﻳﺎـﻨﺒﻣ و ﻪـﻳﺎﭘ يﺎـﻫ
ﺎﻴﺳﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲﺘﺳ ﻪﻳور و رﺎﻣآ .ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻲﻣ يرﺎﻣآ يﺎﻫ :ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻚﻤﻛ مﺎﮔ ﻦﻳا ﻪﺑ هﻮﻴﺷ ﻪﺳ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻒﻟا- ﻢﺸﭼ ﻢﻴﺳﺮﺗ يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ زاﺪﻧا
هداد ﻢﻬﻣ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ تﻼﺧاﺪﻣ ﺐﻠﻏا رد ﺢﻴﺤﺻ و ﻖﻴﻗد يﺎﻫ زﺎـﻴﻧ ﻦﻳﺮـﺗ ﺖـﺳا ﻦـﻳا و، ـﺑﻪ ﮋـﻳو رد ه
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ هژوﺮﭘ نﺎﻜﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻲﻳﺎﻫ ﺖﻬﺟ ﻲﺘﻟود يرﺎﻛ يﺎﻫ ﺖـﻴﻤﻫا ياراد ،ﺐﻴﺳآ و ﺮﻘﻓ ﺶﻫﺎﻛ
شور .ﺖﺳا ﺖﺷﺎﮕﻧ و ﻢﻴﺳﺮﺗ ياﺮﺑ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫياﺮﺑ .دراد دﻮﺟو فﺪﻫ ﻦﻳا ﻖﻘﺤﺗ ﻪـﺑ ناﻮـﻨﻋ لﺎـﺜﻣ ،
ﺔﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﻧﺎﻬﺟ) اﺬﻏWFP( ﻪﻳﺰﺠﺗ زا عاﻮﻧا و ﺮﻘﻓ ﺖﺷﺎﮕﻧ و ﻞﻴﻠﺤﺗ وهداد ﺎﻫ ﺮـﻴﻈﻧ ﻲﺗﺎـﻋﻼﻃا و دﻮـﺒﻤﻛ
هژوﺮﭘ نﺎﻜﻣ بﺎﺨﺘﻧا ﺖﻬﺟ ﻲﻌﻴﺒﻃ يﺎﻫﻼﺑ و ﺖﻴﻌﻤﺟ ،ﺮﻘﻓ ،اﺬﻏ ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻫ .ﺪﻨﻛ
ب- ﻊﻤﺟ يروآ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ وهداد ﺶﻴﭘ ياﺮﺑ ﺎﻫ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﺣاﺮﻃ
ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا ردﻞﻴﻠﺤﺗ و تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ، نﺎﻜﻣا يﺎﻫ ﺖـﺳﺎﻴﺳ صﻮـﺼﺧ رد ﻲﺠﻨـﺳ زا ﻞـﺒﻗ ﺮـﻈﻧ درﻮـﻣ
مﺎﺠﻧا نآ ﻲﺣاﺮﻃﻲﻣ دﻮﺷﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ .، ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗﻪﺑ بﺎـﺨﺘﻧا ﻪـﺑ ﻚـﻤﻛ رﻮـﻈﻨﻣ
هژوﺮﭘ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يﺎﻫ لﺎﺳ ياﺮﺑ يراﺬﮔ ﺎﺼﺘﻗا ﻂﺳﻮﺗ يدﺎﻤﺘﻣ يﺎﻫد هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ ﻲﺘﻟود ﺶﺨﺑ رد نﺎﻧاد
اﺬﻟ .ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ، .ﺖﺳا زﺎﺳرﺎﻛ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳا رد ﻖﻴﻗد يدﺎﺼﺘﻗا تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ دﻮﺟو
ج- هدﺎﻴﭘ ﺔﻠﺣﺮﻣ ياﺮﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ بﺎﺨﺘﻧا يزﺎﺳﺖﺳﺎﻴﺳ
ﻪﺑ ﻪﻜﻨﻳا ﺾﺤﻣ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يا ﺪﻴﻳﺄﺗ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ،ﺪﺷ يﺎﻫ هدﺎـﻴﭘ زا ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ يرادا و ﻲﻟﺎﻣ يزﺎـﺳ
 
1. agenda-setting

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
623
ﻳﺎﻤﻧ يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﻲﻠﻣ ةﺮﺘﺴﮔ رد نآﻳ .ﺪةزﻮﺣ ﻚﻳ ﻪﻜﻨﻳا ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ رﺎﻴﻌﻣ ﻚ ﻪﭼ ﺺﺨﺸﻣ دراو ﻊـﻗﻮﻣ
ﺔﻣﺎﻧﺮﺑ ﺑﺎﺨﺘﻧا ،دﻮﺷ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳﻲ ﻲﻓدﺎﺼﺗﺖﺳاﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ .، ﻴـﻧ و لوا لﺎـﺳ رد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ رﻮﺸﻛ زا ﻲﻤﻴﻧ ﻢ
د لﺎﺳ ود ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺮﮕﻳدةﻮﻴﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا .ددﺮﮔ بﺎﺨﺘﻧا ﺮﮕﻳ ﻲﻓدﺎﺼﺗ بﺎﺨﺘﻧا، لﺮﺘﻨﻛ هوﺮﮔ ﻚﻳ
هزﻮﺣ) ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ ﻧ هداد ﺶﺷﻮﭘﻲﻤ ﺪﻧﻮﺷﻲﻣ دﺎﺠﻳا ( رﺎﻤﻴﺗ هوﺮﮔ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ هزﻮﺣ) رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
دراو ﻪﻣﺎﻧﺮﺑﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷﻲﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ( ﻲـﻣ ﻲـﻠﻣ ﺶﺷﻮﭘ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ﺎﺗ ﻞﻤﻋ ﻦﻳا و دﻮﺷ ﺪـﺳر، ﻪـﻣادا
ﻲﻣ ا هﻮﻴﺷ ﻦﻳا .ﺪﺑﺎﻳﻪﺑ ار ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ تاﺮﺛا ﻲﺑﺎﻳزرا نﺎﻜﻣ ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻪﻧﺎﻴﻟﺎﺳ رﻮﻃ .ﺪﻳﺎﻤﻧ
4-3ﺶﻴﭘ :مﻮﺳ مﺎﮔ . ةروﺎﺸﻣ ،هﺪﻨﻳآ ﻲﻨﻴﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻳوﺪﺗ و ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ
يدراﻮﻣ ردﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻤـﺳر ﻞـﻴﻠﺤﺗ و ﻪـﻳﺰﺠﺗ يﺎﻫﺪـﺘﻣ ﻪـﺑ ناراﺬـﮔ ﻖـﻘﺤﺗ ﻪـﺑ ﻚـﻤﻛ ياﺮـﺑ ﺮـﺗ
ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ ﻦﻳا شزرا .ﺪﻧراد زﺎﻴﻧ ﺎﻫﺖﻴﻟﺎﻌﻓ لﺪﻣ يﺎﻫ ﻪـﺑ يزﺎﺳ ﺔﻠﻴـﺳو تﺎـﻋﻼﻃا ﺖـﻴﻤﻛ و ﺖـﻴﻔﻴﻛ
ﺖﺤﺗ دﻮﺟﻮﻣﺮﻴﺛﺄﺗ راﺮﻗ ﻲﻣ .دﺮﻴﮔ ﺶﻴﭘ هﺪﻨﻳآ ﻲﻨﻴﺑ ﺔﻠﻤﺟ زا ﻦﻳاهﻮﻴﺷ ﺶﻴـﭘ ﻪـﻛ ﺎـﺠﻧآ زا .ﺖـﺳﺎﻫ ﻲـﻨﻴﺑ
نﺎﻨﻴﻤﻃا مﺪﻋ ﻪﺑ طﻮﻨﻣ ﺖـﺳا و نﺎـﻣز ناﺪـﻘﻓ ، كﺎـﻧﺮﻄﺧ ﺐﺒـﺳ ﻖـﻴﻗد تﺎـﻋﻼﻃا و رﺎـﻣآ ﻦﻴـﻨﭼ نﺪـﺷ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻣ ﻲﻳﺎﻫ ﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻟود ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز .دﻮﺷ ﻲـﻣ ﺪـﻬﻌﺘﻣ هﺪﻨﻳآ رد ﻲﻓاﺪﻫا ﻖﻘﺤﺗ ﻪ دﻮـﺷ، لﺪـﻣ يﺎـﻫ
ﺶﻴﭘ ﻲﻨﻴﺑ ﻲﺑﺎﻳزرا نﺎﻜﻣانﺎﻜﻣا ﺮﻳﺬﭘﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﺎﻣ ياﺮﺑ ار فاﺪﻫا ﻦﻳا ندﻮﺑ رﺎﻣآ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺐﻠﻏا .ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ
ﺖﻛﺮﺣ ﺖﻬﺟ مزﻻ تﺎﻋﻼﻃا وﻪﻌﺳﻮﺗ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﻦﻳا .ﺪﻧراﺪﻧ ار هراﺰﻫ يﺎﻫ، دﻮـﺟو ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ رد
ﻲﻣ ﺐﺳﺎﻨﻣ تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗﻴﭘﺶ ﻲﻨﻴﺑ ﺪـﻳﺎﻤﻧ ﻚﻤﻛ هﺪﻨﻳآ. ﻪـﻧﻮﻤﻧ ياﺮـﺑ لوﺪـﺟ ، هداد يﺎـﻫ-
ﻲﻣ هدﺎﺘﺳ ياﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗﺶﻴﭘ ﻲﻨﻴﺑ ﺰﻴﻧ و دﺮﻴﮕﺑ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يدﺎﺼﺘﻗاهداد ﺎﻫ ي يرﺎﻤﺷﺮﺳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
حﺮﻃ ياﺮﺑ ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺖﻴﻤﻫا ياراد ﺖﻣﻼﺳ و ﺖﺷاﺪﻬﺑ و شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ ،ﺖﻴﻌﻤﺟ يﺰﻳرﺖﺳا رد .
،ﺖﻣﻼﺳ و ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار ﻪﺑ رﻮﺸﻛ ﻚﻳ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز يرﺎـﻤﻴﺑ ﺔﻠﻴـﺳو ﺪـﺟ يﺎـﻫ درﻮـﻣ ي ﺪـﻳﺪﻬﺗ راﺮـﻗ
ﻲﻣ دﺮﻴﮔ، ﺶﻴﭘ ﻲﻨﻴﺑ ﻲﻣ ﺖﻴﻤﻫا رﺎﻴﺴﺑ ﺪﺑﺎﻳ، ﺖـﻴﻌﻤﺟ نﺎﻴﻣ رد رﺎﺸﺘﻧا ﺖﻋﺮﺳ ﻦﺘﺴﻧاد ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﺖﻟود اﺮﻳز
ﺖﺳا يﺮﻴﮕﺸﻴﭘ تﺎﻣاﺪﻗا ﺎﺗحﺮﻃ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ار مزﻻ .ﺪﻳﺎﻤﻧ يﺰﻳر ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧﺶﻴﭘ ﻲﻨﻴﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺎﻫ ﺶﻴﭘ ﺲﻳﻮﻧ
ﺖﺳﺎﻴﺳﻲﻣ ﻛ دﻮﺷﺶﻴﭘ ﻦﻳا ﻪ ﺲﻳﻮﻧ ﺐﻟﺎﻗ رد ﺎﻫدﺮﮔﺰﻴﻣ و تﺎﺴﻠﺟ ﻲﻤﺳر ﻂـﺳﻮﺗ ﺎـﺼﺼﺨﺘﻣن درﻮـﻣ
ﻲﻓﺎﻜﺷﻮﻣ و ﺪﻘﻧ و ﻲﺳرﺮﺑ راﺮﻗ ﻲﻣ .دﺮﻴﮔ رد تﺎﻴﺑدا طﻮﺑﺮﻣ ﻪﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻦﻳا ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺎـﺑ
ناﻮﻨﻋ نﺎﻤﺘﻔﮔ ﺖـﺳﺎﻴﺳ
1
ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷ ﻲـﻣ دﻮـﺷ . نﺎـﻤﺘﻔﮔ ﻦـﻳا ﻲـﻃ ﺮﻈﻧ ﺎـﻫ زا ﻲﻫاﻮـﺧ نﺎـﺼﺼﺨﺘﻣ هوﺮـﮔ
ﻦﻳوﺪﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﺪﻨﺳ ةﺪﻨﻨﻛمﺎﺠﻧا ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ ﻲﻣ دﻮﺷنﺎﻤﺘﻔﮔ ﻦﻳا رد . ﻪﻨﻳﺰﮔ ﺪﻳﺎﺑ ﺎﻫ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﻲﻳﺎﺟﺮﺑﺎﭘ و ﺪﻧﻮﺷ حﺮﻄﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﻮﻳرﺎﻨﺳ و ﻲـﮔﮋﻳو ﺎﻫﻮﻳرﺎﻨـﺳ زا ﻚـﻳ ﺮـﻫ يﺎـﻫ
،ﺖﻳﺎﻬﻧ رد .درﻮﺨﺑ ﻚﺤﻣ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﺶﻴـﭘ ﻲـﺳرﺮﺑ زا ﺲـﭘ ناراﺬـﮔ ار دﻮـﺧ ﺮـﻈﻧ ،ﺲﻳﻮـﻧ ﻪـﺑ ترﻮـﺻ
در ،ﺐﻳﻮﺼﺗﻲﻣ نﺎﻴﺑ حﻼﺻا ﺎﻳ ، .ﺪﻨﻨﻛ
 
1. policy dialogue

رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
624
4-4هدﺎﻴﭘ :مرﺎﻬﭼ مﺎﮔ . ﺖﺳﺎﻴﺳ يزﺎﺳ
ﻪﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺟا ﻪﻜﻨﻳا ﺾﺤﻣ ،ﺪﺷ زﺎﻏآ ﺎﻫ ﺖﺳﺎﻴﺳ ناراﺬﮔ يدورو ﺶﻳﺎﭘ ياﺮﺑ ﻲﺟوﺮﺧ ،ﺎﻫ ﺎـﻫ
هدﺎﺘﺳ و ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ يﺎﻫ تﺎﻋﻼﻃا ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﺎﻫﺪﻨﺘﺴﻫ رد رﺮـﻜﻣ ﻞـﺻاﻮﻓ رد تﺎـﻋﻼﻃا زا ﻲـﺧﺮﺑ .
سﺮﺘﺳد ﺮﻴﻈﻧ ،ﺖﺳاهداد ﺐـﻠﻏا ﻪـﻛ يرادا يﺎﻫ ﻪـﺑ ترﻮـﺻ ـﻣ ﻪـﺳ ﺎـﻳ ﻪـﻧﺎﻫﺎﻣ ﻚـﻳ هﺎ يروآدﺮـﮔ رﺎـﺑ
ﻲﻣ هداد زا ﻲﺧﺮﺑ .ﺪﻧﻮﺷ هداد ﺮﻴﻈﻧ ﺎﻫ ﺸﻳﺎﻤﻴﭘ يﺎﻫﻲ ﻪﺳ ﺮﻫﺎﻳ ﻚﻳ لﺎﺳ ﺞﻨﭘ هداد زا ﺮﮕﻳد ﻲﺧﺮﺑ و رﺎﺑ ﺎـﻫ
هداد ﺮﻴﻈﻧ ﺮﺳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ ﺮﻫ ﺖﻴﻌﻤﺟ يرﺎﻤﺷ10 ﻲﻣ يروآدﺮﮔ رﺎﺒﻜﻳ لﺎﺳ .ﺪﻧﻮﺷ
ﺺﺧﺎﺷ ،ﻖﻴﻗد ﺶﻳﺎﭘ ﻲﻣ ﻪﺋارا ﺮﻴﺴﻣ زا فاﺮﺤﻧا ياﺮﺑ ار يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ ﻨﻛﻲﺳرﺮﺑ و ﺪ يﺎﻫ ﻪـﺑ ﺮﺠﻨﻣ
ﻲﻣ دﻮﺒﻬﺑ ار ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﻴﻴﻐﺗ هداد ناﺪﻘﻓ .ﺪﺸﺨﺑ رﻮﻣ رد ﺐﺳﺎﻨﻣ تﺎﻋﻼﻃا و ﺎﻫ يﺪـﺟ ﻊﻧﺎﻣ ﻚﻳ ﺎﻫﺪﻧور د
هدﺎﻴﭘ ياﺮﺑ يﮋﺗاﺮﺘﺳا يزﺎﺳ فﺪﻫ يﺎﻫ رﻮﺤﻣﺖﺳا.
4-5 .:ﻢﺠﻨﭘ مﺎﮔ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﺑﺎﻳزرا
ياﺮﺑ ﻲﺑﺎﻳزرا مﺎﺠﻧا، ًﺎﺒﻟﺎﻏ زا ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻲﺸﺨﺑ زا ﻦﻳا ﺪﻨﻳاﺮﻓ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻣ .دﻮﺷ ﻪﺑ رﺎـﺒﻋت
ﺮﮕﻳد، ﺺﺧﺎﺷ ﻚﻤﻛ ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻪﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ ار ﻲﺑﺎﻳزرا ﻢﻴﺋﺎﻤﻧ .ﻚﻳ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا ﻚﻳ راﺪـﻘﻣ
هدﺎﺳ زا ﻚﻳ ﻪﻌﻗاو ؛شﺎﺑ ،لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ داﺪﻌﺗ دراﻮﻣ نﻮﻴﺳﺎﻨﻴﺴﻛاو مﺎﺠﻧا هﺪﺷ ﻲﻃ ةرود ﻲﻧﺎـﻣز ﺺﺨـﺸﻣ
»ﻳﺎ يﺮﻳدﺎﻘﻣ ﻪﻛ ﺮﺑ سﺎﺳا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا دﺪﻌﺘﻣ ﻪﺑ ﺖﺳد هﺪﻣآ ﺖﺳا« ًﻼﺜﻣ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻧﺎﻛدﻮﻛ ﻪﻛ ﻞﺒﻗ زا
ﻦﺳ ﻚﻳ ﻲﮕﻟﺎﺳ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻞﻣﺎﻛ ﻪﻨﻴﺴﻛاو هﺪﺷ ﺺﻴﺨـﺸﺗ .ﺪـﻧا تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺞﺘـﻨﻣ زا ﻚـﻳ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﺪـﻨﻣزﺎﻴﻧ
ﺔﺴﻳﺎﻘﻣ داﺮﻓا ﺎﻳ هوﺮﮔ ﻲﻳﺎﻫ ﺖﺳا ﻪﻛ رد ضﺮﻌﻣ نآ ﺖﺳﺎﻴﺳ هدﻮـﺑ ﺪـﻧا ﺎـﺑ نآ ﻲﻳﺎـﻫ ﻪـﻛ رد ضﺮـﻌﻣ نآ
ﺖﺳﺎﻴﺳ هدﻮﺒﻧ ﻦﻳا .ﺪﻧا ﺮﻣا زا ﻖﻳﺮﻃ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻓدﺎﺼﺗ
1
ﻞﺑﺎﻗ مﺎﺠﻧا .ﺖﺳا ﺎﻣا ﻲﻫﺎﮔ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻓدﺎـﺼﺗ
نﺎﻜﻣا ﺮﻳﺬﭘ ﺖﺴﻴﻧ. رد ﻦﻳا ترﻮﺻ، اهار ز يﺎﻫ يﺮـﮕﻳد ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﺔـﺴﻳﺎﻘﻣ تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﻞـﺒﻗ و ﺪـﻌﺑ زا مﺎـﺠﻧا
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ
2
و ةﺪﻫﺎﺸﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ رد ةرود لﻼﺧ ﻲﻧﺎﻣز ﻪﺑﺎﺸﻣ رد ﻲﻘﻃﺎـﻨﻣ ﻪـﻛ ﻦـﻳا ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎـﻳ ﻂـﺧ ﻲـﺸﻣ ار
ﺖﻓﺎﻳرد دﺮﻜﻧه ﺪﻧا و ﺎﻳ ﻖـﻳﺮﻃ زا يﺮـﺳ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻊـﻄﻘﻨﻣ ﻲﻧﺎـﻣز
3
ﻪـﻛ رد نآ هداد ﺎـﻫ زا طﺎـﻘﻧ ﻲﻧﺎـﻣز
،دﺪﻌﺘﻣ ﻞﺒﻗ زا ﻲﻃ ،اﺮﺟا ياﺮﺟا ﻂﺧ ﻲﺸﻣ و ﺪﻌﺑ زا ياﺮﺟا ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻊـﻤﺟ يروآ ﻲـﻣ ،ﺪﻧﻮـﺷ ﻲـﻣ ناﻮـﺗ
.دﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا
5ﻪﺠﻴﺘﻧ . يﺮﻴﮔ
فﺪـﻫ ﻦـﻳا ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻒـﻳﺮﻌﺗ ،ﺪﻫاﻮـﺷ ﻦﻴـﺑ ﺰﻳﺎـﻤﺗ عاﻮـﻧا ﺔـﺋارا ،نآ ياﺮـﺑ ﻊﻣﺎـﺟ ﻲﺑﻮﭼرﺎـﭼ
ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ و ﻦﺷور ﻦﺘﺧﺎﺳ ﻦﻳا ﺌﺴﻣﻪﻠ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻲﻣ ناﻮﺗ ﺪﻫاﻮﺷ و ﻲﺑﺮﺠﺗ
ﻪﺑ تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ هﮋﻳو رﻮﻃ ار ةﺮﻴﺠﻧز رد ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ يﺰﻳر و ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻖﻴﻔﻠﺗ دﺮﻛ. ﺄﺗ ﺖﻠﻋ ﺮـﺑ ﺪـﻴﻛ
 
1. randomised trials 2. before-after evaluation 3. interrupted time- series

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
625
ﻪﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﻴﻘﺤﺗ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ةﮋﻳو ﺖﻴﻤﻫا ﻞﻴﻟد ﺪﻫاﻮـﺷ ﺮﻳﺎـﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نآ ﺖـﺳا ﺖـﻟود . ،ﺎـﻫ
ﻦﻴﺑ مﺎﻈﻧ و ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻦﺘﺷاد ﺐﺳﺎﻨﻣ رﺎﻣآةدﺎﻔﺘﺳا .ﺪﻨﺘﺴﻫ رﺎﻣآ زا ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ
هدﺎﺘﺳ و ﺮﺘﻬﺑ ﻲﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ رد ﻲﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ ﺐﺳﺎﻨﻣ رﺎﻣآ .دﻮﺷﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲـﻣ ﺎـﻔﻳا بﻮﺧ و ﺪـﻨﻛ
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫﻪﺑ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ ﺮﺛا ، ﺔﻠﻴﺳو ﻲـﻣ ﻲﺑﺎـﻳزرا ﺐﺳﺎﻨﻣ رﺎﻣآ ياﺮـﺑ ار ﻲﻳﺎـﻨﺒﻣ و ﻪـﻳﺎﭘ ﺐـﺳﺎﻨﻣ رﺎـﻣآ .دﻮـﺷ
ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ بﻮﺧ هﺪﻴﭽﻴﭘ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﺎﺑ ﻪﺟاﻮﻣ رد و ﺪﻨﻛ ﺖـﻟود ﻪﺑ ﻦﻳﺮـﺘﻬﺑ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ رد ﺎـﻫ
ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ماﺪﻗا يﺎﻫﺮﻴﺴﻣ ﻢـﻬﻣ ﻖﻴﻗد و ﺐﺳﺎﻨﻣ رﺎﻣآ .ﺪﻳﺎﻤﻧ بﻮـﺧ ﺖـﻴﻤﻛﺎﺣ ﺰـﺟ ﻦﻳﺮـﺗ ﺖـﺳا ﺎـﻬﻧآ .
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ، بﻮﭼرﺎﭼ ﻲﺑﺎﻳزرا و ﺶﻳﺎﭘ ،ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،ﻲﺣاﺮﻃ ياﺮﺑ ﻲﻘﻴﻗد يﺎﻨﺒﻣ و ﻪﻳﺎﭘ ﻲـﻠﻣ ﺖـﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ .ﺪﻨﻨﻛﺎﻨﻣ رﺎﻣآ ،ﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ زا ﻲﺸﺨﺑ ﺐﺳ ﻪﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ ﻂﻴﺤﻣ يزﺎﺳﺖﺳا ﺎﻬﻧآ .هداد ،ﺎـﻫ
هدﺎﺘﺳ ﻲﻣ ﻲﺑﺎﻳزرا ار تاﺮﺛا و ﺎﻫ ﻲﺑﺎـﻳزرا و ﺪـﻨﻨﻛ ـﺷ زا يﺮـﺒﺘﻌﻣ يﺎـﻫ
ﺺﺧﺎ و يدﺎـﺼﺘﻗا يﺪـﻴﻠﻛ يﺎـﻫ
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟاﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﻪﺒﻨﺟ ﺔﻤﻫ و ﺪﻧروآ ﻲﺑﺎﻳزرا زا ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ةدﺎﺘـﺳ يﺎﻫ ﺖـﻤﻴﻗ مرﻮـﺗ و يدﺎـﺼﺘﻗا
ﻮﭘ ار داﺮﻓا هﺎﻓر ﺎﺗ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻲـﻣ ﺶﺷ لﺪـﻣ ﺪـﻨﭼ ﺮـﺑ يروﺮـﻣ ﻲـﻘﻳﺮﻃ زا اﺪـﺘﺑا ﺮـﺿﺎﺣ ﻖـﻴﻘﺤﺗ رد .ﺪـﻨﻫد
ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ بﻮﭼرﺎـﭼ ﻚـﻳ ﺐـﻴﻛﺮﺗاﺮﻓ ﻲـﻔﻴﻛ شور زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ ﺎﺗ ﺪﺷ شﻼﺗ
ﻊﻣﺎﺟﺪﻨﻳاﺮﻓ ياﺮﺑ يﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ ﺲﭙـﺳ و دﻮﺷ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ، ياﺮـﺑ ِﻲﺠﻨـﺳرﺎﺒﺘﻋا ﻦـﻳا
ِبﻮﭼرﺎﭼ يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ يا ﺮﻃو ﺪﺷ ﻲﺣا رﺎﻴﺘﺧا رد15 ةزﻮﺣ نﺎﮔﺮﺒﺧ زا ﺮﻔﻧ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ
زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ .ﺪـﻧراد مﻼـﻋا ار دﻮـﺧ تاﺮـﻈﻧ بﻮﭼرﺎـﭼ ﻦﻳا رﺎﺒﺘﻋا ناﺰﻴﻣ درﻮﻣ رد ﺎﺗ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ
ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗهداد ﺎﻫ ﺮـﺑ ﺖﻟﻻد ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ي ﺪـﻴﻳﺄﺗ يدﺎﻬﻨـﺸﻴﭘ بﻮﭼرﺎـﭼ ﻦـﻳا ﻪـﺑ و ﻪﺘـﺷاد ﻖـﻴﻘﺤﺗ
مﺎﮔ ،ﺐﻴﺗﺮﺗ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ ترﺎﺒﻋ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ا و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ :زا ﺪﻧ
،ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺺﻴﺨﺸﺗ ﻊﻤﺟ ﺔﻳﺬﻐﺗ و ﺪﻫاﻮﺷ يروآ ﻲﺗﺎـﻋﻼﻃا ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ ، ﺶﻴـﭘ هﺪـﻨﻳآ ﻲـﻨﻴﺑ ،
،ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ ةروﺎﺸﻣ و ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻳوﺪﺗ هدﺎﻴﭘ ﺔـﻠﺣﺮﻣ رد .ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻲﺑﺎﻳزرا و ﺖﺳﺎﻴﺳ يزﺎﺳ شﻼـﺗ يﺪـﻌﺑ
ﺪﺷﻛ ﺮﻫ رد رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻪﺑ ﻪﻛمﺎﮔ زا ماﺪ ﻲـﻜﻳ .دﻮـﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ بﻮﭼرﺎﭼ ﻦﻳا يﺎﻫ زا
ﺐﻴﻋ يﺎﻫ ﺐﺗﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ رد ،ناﺮﻳا ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﻲﺠﻨﺳﺮﻈﻧ- رﻮﺤﻣ .ﺖﺳا رد عﻮـﻧ ﻦـﻳا
ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ، ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺎﻫ ﺮﺑ ﻲﻠﻣ سﺎﺳا رﺎﻜﻓا و ﺪﻳﺎﻘﻋ ﺖﺳﺎﻴﺳ ناراﺬﮔﻦﻳوﺪﺗ ﻲـﻣ رد .دﻮـﺷ ﺔـﻫد
ﺮﺿﺎﺣ ِناﺪﻨﻤﺸﻳﺪﻧا ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻣﻮﻤﻋ دﺮﻜﻳور يﺪﻳﺪﺟ ياﺮﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ رد ﺶﻴـﭘ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺪـﻧا ﻪـﻛ
ﻦﺋاﺮﻗ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺖﻳرﻮﺤﻣﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ راﺮﻗ ﻲﻣ ﻞﻓﺎﺤﻣ .دﺮﻴﮔ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﺪﻫاﻮـﺷ
ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺄﺗ يﺎﻫراﺬﮔﺮﻴﺛ ﻦﻳوﺪﺗ ﺪﻨﻨﻛ ﻪﻧ ًﺎﻓﺮﺻ ﺮﺑ سﺎﺳا ﺪﻳﺎﻘﻋ و رﺎﻜﻓا. شﻼـﺗ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد
ﻪﺑ ﺎﺗ ﺪﺷ ﺖﺳﺎﻴﺳ ناراﺬﮔ ﻦﻳا ﻚﻤﻛ هزﻮﺣ ﻮﺷد يﺪﻧور ار ﻪﻛ ﻲـﻣ ناﻮـﺗ ﺮـﺑ ﻖـﺒﻃ نآ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻲﻳﺎـﻫ
ﺪﻴﻟﻮﺗ دﺮﻛ ﻪـﻛ ﻲـﻨﺘﺒﻣ ﻦﻳﺮـﺘﻬﺑ ﺮـﺑ و ﻦﻳﺮـﺗﺮﺒﺘﻌﻣ ﺪﻫاﻮـﺷ ﻲـﻤﻠﻋ ﺖـﺳا، ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﺪـﻨﻨﻛ و رد ﻦﻳوﺪـﺗ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ،ﺎﻫ ﺶﻳﺎﭘ ياﺮﺟا و ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺎﻫ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﺑﺎﻳزراو درﻮﻣ ﺎﻫ هدﺎﻔﺘﺳا راﺮﻗ ﻦـﻳا ﻖـﻘﺤﺗ ياﺮﺑ .ﺪﻨﻫد
ﺮﻣا، نﺎﻤﻫ ﺶﺨﺑ رد ﻪﻛ ﻪﻧﻮﮔ ﺪﺷ ﺮﻛذ ﻞﺒﻗ يﺎﻫ، لﺪﻣ ﺎﻫ ياﺮـﺑ ﻒـﻠﺘﺨﻣ ي ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ ﻲـﻨﺘﺒﻣ ﺮـﺑ

رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
626
ﺪﻫاﻮﺷ ﺎﺗ ﻪﻛ هﺪـﺷ حﺮﻄﻣ نﻮﻨﻛ ،ﺪـﻧا ﻦـﻳا .ﺪـﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮـﻗ ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ لﺪـﻣ ﺎـﻫ ﺖﻫﺎﺒـﺷ ياراد و ﺎـﻫ
توﺎﻔﺗ ﻲﻳﺎﻫﭻﻴﻫ ﻲﻟو ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﺴﻴﻧ ﺖﻴﻌﻣﺎﺟ ياراد ﺎﻬﻧآ زا ﻚﻳ. ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ، ﻧﻲﻤ ناﻮﺗ ﻦـﻳا زا ﻲﻜﻳ ﺎﻬﻨﺗ
لﺪﻣ ﻪﺑ .داد راﺮﻗ ﻞﻤﻋ كﻼﻣ ار ﺎﻫ ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ بﻮﭼرﺎﭼ ﻦﻳا زا ،ﺮﺿﺎﺣ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺎـﺗ هدﻮـﻤﻧ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﻫ
بﻮﭼرﺎﭼ ةﺪﻧﺮﻴﮔﺮﺑرد ﻪﻛ ار ﻲﻌﻣﺎﺟ ﻲﮔﮋﻳو ﺎﻫ مﺎﻤﺗ يلﺪﻣ ،ﺖـﺳا ﻲﻠﺒﻗ يﺎﻫ ياﺮـﺑ ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ
ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ ﻬﺑ ﺎﺗ ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻪﺋارا ﻪـﺑ و ﺪﻫاﻮـﺷ ﺶـﻘﻧ صﻮـﺼﺧ رد ناﻮﺘﺑ ﺮﺘ رد رﺎـﻣآ ﺶـﻘﻧ هﮋـﻳو رﻮـﻃ
مﺎﮔ ﺪﻏد زا ﻲﻜﻳ ﻪﻛ اﺮﭼ ؛دﺮﻛ ﺚﺤﺑ نآ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﻪﻏ ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ يﺎﻫﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ ﺖـﺳا ﻦـﻳا
ﻪﻧﻮﮕﭼ ﻪﻛ ﺪﻫاﻮﺷ رد ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔهﺪﻧﺎﺠﻨﮔ ﻲﻣ ؟دﻮﺷ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻠﻛ، اﺮﻓﺪﻨﻳ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ ﻞﻣﺎـﺷ
ﻞﺣاﺮﻣ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ زا ﻪﻛ ﺖﺳا ﺔﻠﺣﺮﻣ ﻦﻳوﺪﺗ رﻮﺘـﺳد رﺎـﻛ زﺎـﻏآ هﺪـﺷ ﺎـﺗ و ﻞـﺣاﺮﻣ ياﺮـﺟا ﺖـﺳﺎﻴﺳ و
ﻲﺑﺎﻳزرا
ﺖﺳﺎﻴﺳ .دراد ﻪﻣادا ﺪﻫاﻮﺷ رد ﺮﻫ ﻚﻳ زا ﻞﺣاﺮﻣ ﺖﺳﺎﻴﺳ يراﺬﮔ دﺮﺑرﺎﻛ ﻲـﺻﺎﺧ دراد و رد
ﺮﻫ ﻪﻠﺣﺮﻣ يﺎﻫرﺎﻛوزﺎﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ ياﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻫاﻮﺷ زا درﻮﻣ زﺎﻴﻧ ﺖﺳا. ﻪـﺑ عﻮـﺿﻮﻣ ﻦﻳا رد ﻲﺑﻮـﺧ
رﺎﻣآ ﻪﻛ ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ و ﺢﻳﺮﺸﺗ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﻴﻘﺤﺗ، ،ﺮـﻘﻓ ﺮـﻴﻈﻧ ﻲﻠﺋﺎـﺴﻣ ﺎﺗ دﺮﻛ ﺪﻫاﻮﺧ ردﺎﻗ ار ﺎﻣ ﻪﻧﻮﮕﭼ
،مرﻮﺗ ،اﻮﻫ ﻲﮔدﻮﻟآ غرﺎﻓ يرﺎﻜﻴﺑ هﺮﻴﻏ و نﻼﻴﺼﺤﺘﻟا ﻨﺷ ار ﺪﻨﭼ ﺖـﻴﻫﺎﻣ ياراد ﺮﻘﻓ .ﻢﻴﻨﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎ يﺪـﻌﺑ
ﻊﻣﺎﺟ تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﻦﺘﺷاد ترﻮﺻ رد ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻛ ﺖﺳاﻲﻣ ناﻮـﺗ ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ ﻞﺋﺎـﺴﻣ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ار نآ
ﺮﻛﻦﻴﻨﭽﻤﻫ .د، ﺖﺳﺎﻴﺳ بﺎﺨﺘﻧا و ﻲﺣاﺮﻃ رد رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻲﺑﻮـﺧ ﻪـﻛ ﺪـﺷ هداد نﺎـﺸﻧ و ﻒﻴـﺻﻮﺗ
رﺎﻣآ ﻪﻜﻨﻳا ﻦﻤﺿ و ﻖـﻴﻗد و ﺢﻴﺤﺻ تﺎﻋﻼﻃا ﻲـﻣ ﻓ ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ ﻛ ﻚـﻤﻛ ﻪﻠﺌـﺴﻣ ﻢـﻬ ﺪـﻨ، ياﺮـﺑ ﻲﻳﺎـﻨﺒﻣ
ﻞﺣ هار و ﺎﻫرﺎﻜﻫارﺪﻨﺘﺴﻫ ﺰﻴﻧ رﺎﻣآ .ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑﺶﻴﭘ ﻲﻨﻴﺑ ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻚﻤﻛ هﺪﻨﻳآ. ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ لﺎﺜﻣ، لوﺪـﺟ
هدﺎﻬﻧ- ياﺮﺑ هدﺎﺘﺳ ﺶﻴـﭘ ﻲـﻨﻴﺑ ﻲـﻣ ﻚـﻤﻛ يدﺎـﺼﺘﻗا يﺎـﻫ ـﻨﻛ ياﺮـﺑ سﻮـﻔﻧ ﻲﻣﻮـﻤﻋ يرﺎﻤـﺷﺮﺳ و ﺪ
حﺮﻃ ،ﺖﻴﻌﻤﺟ يﺰﻳر ،شروﺮﭘ و شزﻮﻣآ د .ﺖﺳا ﺪﻴﻔﻣ هﺮﻴﻏ و ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﻪـﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ﺖﻣﻼﺳ ﺶﺨﺑ ر
ﺖﺳا ﺮﻴﮔرد يﺪﺟ يرﺎﻤﻴﺑ ﻚﻳ عﻮﻴﺷ ﺎﺑ رﻮﺸﻛ ﻚﻳ، ﺶﻴﭘ ﻲـﻣ ﺖـﻴﻤﻫا رﺎﻴﺴﺑ ﻲﻨﻴﺑ ﺪـﺑﺎﻳ ﺪـﻳﺎﺑ ﺖـﻟود .
ﺒـﺳﺎﻨﻣ تﺎﻣاﺪـﻗا ﺎﺗ ﺖﺳا رﺪﻘﭼ يرﺎﻤﻴﺑ عﻮﻴﺷ ﺖﻋﺮﺳ ﻪﻛ ﺪﻧاﺪﺑ سﺮﺘـﺳد رد .ﺪـﻨﻛ ﻲـﺣاﺮﻃ ار ﻲ ندﻮـﺑ
و تﺎﻋﻼﻃاهداد ﺎﻫ ياﺮـﺑ يرﺎـﻤﻴﺑ عﻮﻴـﺷ درﻮـﻣ رد ﻖﻴﻗد ي ﺶﻴـﭘ ﻲـﻨﻴﺑ رﺎﻴـﺴﺑ ﻲـﺗآ يﺎـﻫ . ﺖـﺳا ﻢـﻬﻣ
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ، ﺶـﻘﻧ ﺮﺑ ﺄﺗ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ياﺮـﺟا رد تﺎـﻋﻼﻃا و رﺎـﻣآ ﻪـﺑ بﻮـﺧ تﺎـﻋﻼﻃا و رﺎـﻣآ .ﺪـﺷ ﺪـﻴﻛ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ناراﺬﮔ ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺟا ﺎﺗ ﺪﻨﻛ لﺎـﺣ ﻦـﻳا ﺎـﺑ .ﺪـﻨﻫد راﺮـﻗ ﺶﻳﺎـﭘ درﻮـﻣ ار ﺎﻫ دﻮـﺒﻧ ،
ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺟا ياﺮﺑ يﺪﺟ ﻊﻧﺎﻣ ﺎﻫﺪﻧور صﻮﺼﺧ رد تﺎﻋﻼﻃا فﺪﻫ يﺎﻫ - زا هدﺎﻔﺘـﺳا .ﺖـﺳا رﻮﺤﻣ
رﺎــﻣآ شور ،ﺖــﺳﺎﻴﺳ ياﺮــﺟا رد رﺎــﻣآ دﺮﺑرﺎــﻛ ﻪــﺑ ﺖﺒــﺴﻧ ﺖــﺳﺎﻴﺳ تاﺮــﺛا ﻲﺑﺎــﻳزرا رد و ﺮﺗﺪــﻨﻣ
ﻪﺘﻓﺎﻳرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺪﻨﻳاﺮﻓ ياﺪﺘﺑا نﺎﻤﻫ زا ﺪﻳﺎﺑ نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎﻣآ .ﺖﺳا ﺮﺗ تاﺮﺛا ﻲﺑﺎﻳزرا ﺔﻠﺣﺮﻣ ﺎﺗ يراﺬﮔ
ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﻴﮔرد هﺪﺷاﺮﺟا يﺎﻫ ﺧﺮﺑ رد .ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﺑﺎـﻳزرا ﻦـﻳا ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ دراﻮـﻣ ﻲ ﺎـﻫ ﻪـﺑ ترﻮـﺻ
هرود رد و يا .دﻮﺷ مﺎﺠﻧا ﻲﻤﻈﻨﻣ ﻲﻧﺎﻣز ﻞﺻاﻮﻓ
ﻪـﺑ ﺐـﻴﻏﺮﺗ و ﺖﻳﻮﻘﺗ ياﺮﺑ يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ يﺎﻫرﺎﻜﻫار ﻪﻠﻤﺟ زا ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ و رﺎـﻣآ سﺎـﺳا ﺮـﺑ

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
627
تﺎﻋﻼﻃاﻲﻣ ناﻮﺗ :دﻮﻤﻧ هرﺎﺷا ﻞﻳذ دراﻮﻣ ﻪﺑ
 ﺎﻘﺗراءنداد ﺶﻧاد ﻢﻴﻤﺼﺗ نﺎﮔﺪﻧﺮﻴﮔ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ هﻮﻴﺷ ﺎﻫي هدﺎﻔﺘﺳا زا دﻮﺟﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ؛
 يراﺮــﻗﺮﺑ مﺎــﻈﻧ ﻖﻳﻮــﺸﺗ و ﻪــﻴﺒﻨﺗ ﺮــﺑ سﺎــﺳا ناﺰــﻴﻣ هدﺎﻔﺘــﺳا زا هﺎــﮕﻳﺎﭘ رد دﻮــﺟﻮﻣ يرﺎــﻣآ يﺎــﻫ
ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ؛ﺎﻫ و ﺺﺨﺸﻣ ندﻮـﻤﻧ ﺎـﻫزﺎﻴﻧ و ﺖـﻳﻮﻟوا يﺎـﻫ ﺪـﻴﻟﻮﺗ تﺎـﻋﻼﻃا و رﺎـﻣآ زا
فﺮﻃ ﺖﺳﺎﻴﺳ ناراﺬﮔ؛
 ﻲﺣاﺮﻃ ﻲﻳﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ياﺮﺑ ﺖﻟﻮﻬﺳ ﻲـﺳﺮﺘﺳد ﻪـﺑ نﺎﮔﺪـﻨﻨﻛﺪﻴﻟﻮﺗ تﺎـﻋﻼﻃا و رﺎـﻣآ و دﺎـﺠﻳا ﻞـﭘ
ﻲﻃﺎﺒﺗرا ﻦﻴﺑ ؛ﺎﻬﻧآ
 شﺮﺘﺴﮔ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ يرﺎﻣآ رد ﻪﻨﻴﻣز يﺎﻫ ،ﻲﻤﻠﻋ ،ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﺷزﻮﻣآ و ؛ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ
 ﺐﻴﻏﺮﺗ نﻻﻮﺌﺴﻣ و نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺘﺷر ﺎﻫ ﻪﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا نﺎﻧادرﺎﻣآ رد مﺎﺠﻧا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺎﻫ و مﺪـﻋ ﺔـﺋارا
تاﺮﻈﻧ ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛﺮﻴﻏ و ﺎﻳ ًﺎﻓﺮﺻ ﻲﻜﺘﻣ ﺮﺑ ﺖﺷادﺮﺑ يدﺮﻓ و ﻲﺼﺨﺷ رد درﻮﻣ ؛رﺎﻣآ
 ﻻﺎﺑندﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﻲﻘﻠﺗ و كرد نﻻﻮﺌﺴﻣ زا يﺎﻳاﺰﻣ هدﺎﻔﺘﺳا زا رﺎﻣآ رد ﻢﻴﻤﺼﺗ يﺮﻴﮔ ؛ﺎﻫ
 ﺞﻳوﺮﺗ هدﺎﻔﺘﺳا زا رﺎﻣآ رد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ نﻼﻛ يدﺎﺼﺘﻗا و ﻪﺑ صﻮﺼﺧ رد لﻮﺼﺣ نﺎـﻨﻴﻤﻃا زا تﺎـﺒﺛ و
ﺪﺷر ؛يدﺎﺼﺘﻗا
 ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺮﺑ ﺶﻘﻧ رﺎﻣآ رد ﺖﻳﺎﻤﺣ زا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يراﺬﮔ ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺶﺨﺑ و ﺞﻳوﺮﺗ و ﺔﻌـﺳﻮﺗ يﺎـﻫرازﺎﺑ
ﺮﺛﺆﻣ و ؛ﺪﻣآرﺎﻛ
 ﺞﻴﺴﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﻠﻣ و ﻦﻴﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا ؛يرﺎﻣآ
 ﺎﻘﺗراء ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يراﺬﮔ ياﺮﺑ ﺔﻌﺳﻮﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ يرﺎﻣآ يﺎﻫ .ﻲﻠﻣ
ﺖﺳﺮﻬﻓﻊﺑﺎﻨﻣ
ﻲﻳﺎﻧاد ،ﻦﺴﺣ ،دﺮﻓ لدﺎﻋ ،رذآﻲﻤﻴﻫاﺮﺑا سﺎﺒﻋﺪﻴﺳ. 1392ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ يﺎﻘﺗرا يﺎﻫرﺎﻜﻫار ﻲﺳرﺮﺑ . ﺎﻴﺳ يﺮﻳﺬﭘ ،ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا ،ﻲـﺳ
ﻂﺧ ﻲﻨﻓ و يرادا ﻲﺸﻣ ﻛ ﻲﻣﻮﻤﻋ يﺎﻫﻂﺧ دﺮﻜﻳور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ رﻮﺸ ﻲﺸﻣ يراﺬﮔ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﺮﺑﺪﻫاﻮﺷ.
ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺔﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﺘﻟود يﺎﻫ
1 )3 :(34-18.
AO, Gary Banks. 2009. Challenges of Evidence-Based Policy-Making.
http://www.apsc.gov.au/publications-and-media/archive/publications-archive/evidence-based-
policy (Accessed June, 19 2014)
Ashford, L. S., R. R. Smith, R. M. De Souza, F. F. Fikree, and N. V. Yinger. 2006. Creating windows of
opportunity for policy change: incorporating evidence into decentralized planning in Kenya.
Bulletin of the World Health Organization 84 (8): 669-672.
Cabinet Office. 1999. Modernising government white paper. London: The stationery office.
Cable, Vincent. 2004. Evidence and UK Politics, Does Evidence Matter? Presentation as Part of a
ODI, Meeting Series on Does Evidence Matter? London. UK.
http://jipm.irandoc.ac.ir/page.php?slct_pg_id=48&sid=1&slc_lang=fa (accessed Feb. 20, 2014)
Clarence, Emma. 2002. Technocracy reinvented: the new evidence based policy movement. Public
Policy and Administration 17 (3): 1-11.

رﺎﻬﺑ 1395 | ةرود31 | ةرﺎﻤﺷ3
628
Coulombe, H. and A. Mckay. 2003. Changes in poverty and inequality in a slow growth environment:
Ghana over 1990, The World Bank. http://www.worldbank.org/en/publication/reference(Accessed
July, 11 2014)
Creswell, J. W., V. L. Plano Clark, M. L. Gutmann, and W. E. Hanson. 2003. Advanced mixed
methods research designs. Handbook of mixed methods in social and behavioral research.209-
240. England: Cambridge University.
Davies, Philip. 2004. Is evidence-based government possible?. London: Prime Ministers Strategy Unit.
http://www.sandy-campbell.com/sc/KTC_Module_1_files/KTC%20Module%201%20-
%202.3b%20-%20Davies%202004.pdf (Accessed July, 4 2014).
Edwards, Meredith. 2005. Social Science Research and Public Policy: Narrowing the Divide1.
Australian Journal of Public Administration 64 (1): 68-74.
Hornby, P, and H. S. R. Perera. 2002. A development framework for promoting evidence‐based policy
action: drawing on experiences in Sri Lanka. The International journal of health planning and
management 17 (2): 165-183.
Jewell, Christopher J., and Lisa A. Bero. 2008. Developing Good Taste in Evidence. Facilitators of and
Hindrances to Evidence‐Informed Health Policymaking in State Government. Milbank Quarterly 86
(2): 177-208.
Kingdom, J. W. 1996. Agendas, alternatives, and public policies (Vol. 45). Boston: Little, Brown.
Marston, G. and R. Watts. 2003. Tampering with the evidence: a critical appraisal of evidence-based
policy-making. The Drawing Board: An Australian Review of public Affairs 3 (3): 143-163.
Muir Gray, J. A. 1997. Evidence-based healthcare: how to make health policy and management
decisions. London: Churchill Livingstone 53.
Noblit, George W., Hare, R. Dwight. 1988. Meta –Ethnography: Synthesizing qualitative studies.
Newbury Park, CA: Stage.
Nutley, Sandra, Huw Davies, and Isabel Walter. 2002. Evidence based policy and practice: cross
sector lessons from the UK. ESRC UK Centre for evidence basedpolicy and practice: working
paper 9.
_____, and Peter C. Smith. 2000. What works? Evidence-based policy and practice in public services.
Health & Social Care in the Community 9(6): 504-505.
O’Dwyer, Lisel. 2004. A critical review of evidence-based policy making. Australian Housing and
Urban Research Institute.
https://www.ahuri.edu.au/__data/assets/pdf_file/0016/2248/AHURI_Final_Report_No58_A_critical
_review_of_evidence_based_policy_making.pdf (Accessed July, 2 2014).
Sanderson, Ian. 2002. Evaluation, policy learning and evidence‐based policy making. Public
administration 80 (1): 1-22.
Scott, C. 2005. Measuring up to the measurement problem: the role of statistics. London School of
Economics. http://www.paris21.org/sites/default/files/MUMPS-full.pdf (Accessed July,1 2014).
Shaxson, Louise. 2005. Is your evidence robust enough? Questions for policy makers and
practitioners. Evidence & Policy: A Journal of Research, Debate and Practice 1 (1): 101-112.
World Bank Group, ed. 2000. World development indicators 2000.: Switzerland: World Bank
Publications.
Zimmer, Lela. 2006. Qualitative meta‐synthesis: a question of dialoguing with texts. Journal of
advanced nursing 53 (3): 311-318.

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻲﻨﺘﺒﻣ يراﺬﮔ نآ رد تﺎﻋﻼﻃا و رﺎﻣآ ﺶﻘﻧ و ﺪﻫاﻮﺷ ﺮﺑ | نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ
629
نﺎﻳراﺪﻣﺎﻧ ﻼﻴﻟ
لﺎﺳ ﺪﻟﻮﺘﻣ1364 ، ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻪﺘـﺷر رد يﺮـﺘﻛد ﻲﻠﻴـﺼﺤﺗ كرﺪﻣ ياراد يراﺬـﮔ
زا يروﺎﻨﻓ و ﻢﻠﻋﻢﻫ نﺎﺸﻳا .ﺖﺳا سرﺪﻣ ﺖﻴﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد هوﺮـﮔ رﺎﻳدﺎﺘـﺳا نﻮﻨﻛا
ناﺮــﻳا تﺎــﻋﻼﻃا يروﺎــﻨﻓ و مﻮــﻠﻋ هﺎﮕــﺸﻫوﮋﭘ تﺎــﻋﻼﻃا يروﺎــﻨﻓ ﺖﻳﺮﻳﺪــﻣ
.ﺖﺳا (كاﺪﻧاﺮﻳا)
هﺪﻨﻳآ ﺖﺳﺎﻴﺳ ،ﻲﻫوﮋﭘ و ﺐـﺴﻛ يﺎﻫﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﻲـﺳﺪﻨﻬﻣزﺎﺑ ،يروﺎﻨﻓ و ﻢﻠﻋ يراﺬﮔ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ،رﺎﻛ ،يروآﻮﻧ ﻲﻠﻣ مﺎﻈﻧ ،ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا يﺰﻳر ﻢـﻠﻋ ﺎـﻳزرا ،ﻲﺠﻨـﺳو ﻢـﻠﻋ ﻲ
ﺑ
ﺖﺳا يو ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻖﻳﻼﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ.