Content uploaded by Hamit Ayberk
Author content
All content in this area was uploaded by Hamit Ayberk on Nov 26, 2015
Content may be subject to copyright.
Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 2015, 15 (2) 308-318 http://dx.doi.org/10.17475/kuofd.33631
Kastamonu Univ., Journal of Forestry Faculty
308
Kastamonu Orman İşletme Müdürlüğü Lepidoptera Faunası
*Erol AKKUZU1, Serkan EROL2, Eda DINGILOĞLU3,
Gizem ÖZDİKMENLİ3, Hamit AYBERK4
1Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü, Kastamonu
2T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, 2. Bölge Müdürlüğü, Yalova Şube Müdürlüğü, Yalova
3Kastamonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu
4İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü, İstanbul
*Sorumlu yazar: eakkuzu@kastamonu.edu.tr
Geliş tarihi: 23.06.2015
Özet
“Kastamonu Orman İşletme Müdürlüğü Lepidoptera Faunası” adlı bu çalışma, Kastamonu Orman
İşletme Müdürlüğü sınırlarında yaşayan Lepidoptera faunasının belirlenmesi amacıyla 2010-2013 yılları
arasında yapılmıştır. Alandaki örnekleri toplamak amacıyla ışık tuzakları ve atraplardan yararlanılmıştır.
Çalışma sonucunda, alanda yayılış gösteren 15 familyaya ait 70 türün varlığı belirlenmiştir. Yakalanan
türlerden, Nymphalidae familyasının 13 tür ile en zengin tür sayısına sahip olduğu bunu sırasıyla
Noctuidae (12), Pieridae (10), Geometridae (8), Lycaenidae (6), Satyridae (6), Arctiidae (4), Sphingidae
(3), Hesperiidae (2), Papillionidae (1), Zygaenidae (1), Pyralidae (1), Lasiocampidae (1), Saturniidae (1)
ve Drepanidae (1) familyalarının takip ettiği tespit edilmiştir. Yakalanan türlerin 34’ünün Türkiye IUCN
Kırmızı Listesi’nde LC-düşük riskli statüde yer aldığı görülmüştür. Lycaenidae familyasından
Polyommatus cornelia (Gerhard, 1851) endemik, Satyridae familyasından Maniola megala (Oberthür,
1909)’nun ise “endemiğe yakın” tür grubundan olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Lepidoptera, Kastamonu, Fauna, Yayılış
Lepidoptera Fauna of the Forest Enterprise Directorate of Kastamonu
Abstract
This study named as “Lepidoptera Fauna of the Forest Enterprise Directorate of Kastamonu” was made for
determining distribution and presence of Lepidoptera fauna in Kastamonu Forest Enterprise region between 2010-
2013 years. Light traps and sweep nets were used to collect the samples from the study area. A total of 70 species
belonging to 15 families were identified. The family Nymphalidae was the richest with a number of 13 species. This
was followed by Noctuidae (12), Pieridae (10), Geometridae (8), Lycaenidae (6), Satyridae (6), Arctiidae (4),
Sphingidae (3), Hesperiidae (2), Papillionidae (1), Zygaenidae (1), Pyralidae (1), Lasiocampidae (1), Saturniidae (1),
and Drepanidae (1). Thirty four of captured lepidopter species are listed in the Turkish IUCN Red List as Least
Concern (LC). Polyommatus cornelia (Gerhard, 1851) (Lycaenidae) and Maniola megala (Oberthür, 1909)
(Satyridae) were determined as endemic and near endemic, respectively.
Key Words: Lepidoptera, Kastamonu, Fauna, Distribution
Giriş
İlk çağlardan günümüze kadar
Lepidoptera takımına mensup türler güzel
renkleri ve desenleri ile doğa bilimcilerin,
entomologların ve insanların ilgisini
çekmektedir.
Canlı organizmalar içerisinde birey ve tür
sayısı açısından en büyük grubu böcekler
oluşturmaktadır. Yeryüzünde yaşayan
organizmaların 3/5’nin böceklerden oluştuğu
(Price, 1997) düşünüldüğünde böceklerin
biyolojik çeşitliliği oluşturan önemli
organizma gruplarından birisi olduğu
söylenebilir. Böcek takımları arasında
Coleoptera’dan sonra en fazla türe sahip olan
takım yaklaşık 200 bin tür ile Lepidoptera’dır
(Avcı, 1994; Atay ve Yolcu, 2012).
Türkiye’nin kelebekleri listesi ilk
kayıtların gelmeye başladığı 1800’lü
(Hesselbarth ve ark., 1995) yıllardan bu yana
değişmektedir. Karaçetin ve Welch (2011)
Türkiye’de 45’i endemik, 21’i ise çoğunluğu
Türkiye sınırları içinde olan endemiğe yakın
tür olmak üzere yaklaşık 380 kelebek türü
bulunduğunu bildirmektedir. Dünya üzerinde
geniş dağılım gösteren pek çok tür,
Türkiye'de de yayılış göstermektedir
(Göktürk, 2011).
Türkiye’deki Kelebeklerin Kırmızı Kitabı
(Karaçetin ve Welch, 2011) verilerine göre,
Türkiye kelebeklerinden 1 tür Bölgede
Tükenmiş (RE), 3 tür Kritik (CR), 15 tür
Tehlikede (EN), 8 tür Duyarlı (VU), 11 tür
Tehdite Yakın (NT), 256 tür Düşük Riskli
(LC), 57 tür Yetersiz Verili (DD), 27 tür
Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 2015, 15 (2) 308-318 Akkuzu ve ark.
Kastamonu Univ., Journal of Forestry Faculty
309
Uygulanamaz (NA) ve 2 tür
Değerlendirilmemiş (NE) kategorisinde
listelenmektedir.
Lepidoptera takıma mensup türler
ekonomik olarak önem arz etmektedir.
Birçok türün larvası fitofag olup zirai bitkiler
ve orman ağaçlarında önemli zararlara neden
olmaktadır. Erginlerin çoğu ise nektar,
yaprak özsuyu, fermantasyona uğrayan
özsuyu vb. ile beslenir (Daly ve ark., 1978).
Daha önce Türkiye'nin birçok bölgesinde
kelebek türlerini saptamak amacıyla çeşitli
faunistik çalışmalar yapılmıştır (Mathew,
1881; Rebel, 1903; Graves, 1925, 1926; De
Lattin, 1950, 1951; Kansu, 1963; Mol, 1977;
Kornosor, 1987; Hakyemez, 1994;
Hesselbarth ve ark., 1995; Avcı, 1997; Okyar
ve Aktac, 1998, 1999; Beşkardeş, 2002;
Akbulut ve ark., 2003; Cebeci, 2003; Akkuzu
ve ark., 2007; Ayberk ve Akkuzu, 2007; Can,
2008; Kaygın ve ark., 2009; Ayberk ve ark.,
2010; Göktürk, 2011; Ayberk, 2010, 2013).
Yapılan bu çalışma ile Kastamonu Orman
İşletme Müdürlüğü’nde bulunan kelebek
türlerinin tespiti yapılarak Türkiye kelebek
faunası çalışmalarına katkıda bulunulması
amaçlanmıştır.
Materyal ve Yöntem
2.1. Araştırma Alanının Tanıtımı
Araştırma alanının tanıtımı ile ilgili
gerekli bilgi ve verilerin temininde
Amenajman Plan’larından yararlanılmıştır
(Anonim, 2013). Müdürlük, Batı Karadeniz
bölümünde Kastamonu il sınırları içerisinde
yer almaktadır. Kastamonu Orman İşletme
Müdürlüğü´nün toplam sahası 107.030,5 ha.
olup bunun 55.134,0 ha.´ı orman alanı ve
51.896,5 ha.´ı açıklık alandan oluşmaktadır.
Araştırma alanının kuzeyinde Küre Orman
İşletme Müdürlüğü, doğusunda Taşköprü ve
Karadere Orman İşletme Müdürlükleri,
güneyinde Ilgaz Orman İşletme Müdürlüğü,
batısında İhsangazi ve Daday Orman İşletme
Müdürlükleri yer almaktadır. Kastamonu
Orman İşletme Müdürlüğü; Bostan,
Değirmenciler, Gölköy, Kastamonu ve
Kuzyaka olmak üzere 5 adet Orman İşletme
Şefliği ile Fidanlık ve Ağaçlandırma
Şefiklerinden oluşmaktadır (Anonim, 2013)
(Şekil 1a).
2.2. Arazide Yapılan Çalışmalar
Arazi çalışmaları 2010-2013 yılları
içerisinde gerçekleştirilmiştir. İşletme
Müdürlüğü sınırlarında 24 farklı alanda
yakalan Lepidoptera türlerinin yerleri
Kastamonu Memleket Haritası üzerinde
noktalar halinde belirtilmiştir (Şekil 1).
Çalışma alanını en iyi şekilde temsil etmek
amacıyla kelebek toplama noktalarının
alanda bölgesel ve yükseklik olarak homojen
dağılmasına ve değişik alan kategorilerinde
olmasına dikkat edilmiştir (Şekil 1).
Örnekleme yapılan alanlarla ilgili bilgiler
Tablo 1’de verilmiştir.
Şekil 1. Kastamonu Orman İşletme Müdürlüğü (a. İşletme Şeflikleri, b. Topoğrafik Harita)
Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 2015, 15 (2) 308-318 Akkuzu ve ark.
Kastamonu Univ., Journal of Forestry Faculty
310
Tablo 1. Örnekleme alanı ile ilgili bilgiler
Nokta
İşletme Şefliği
Koordinat
Mevki
Yükselti (m)
Meşcere
Tipi
Kategori
1
Bostan
563549
4551829
Bostan köyü
1400-1600
Ziraat Alanı
2
Bostan
563635
4552369
Gözecik Mh.
1000-1200
GÇsC
Ormanlık İbreli
3
Bostan
565329
4553766
Boğaca sırtı
1000-1200
GÇsC
Ormanlık İbreli
4
Bostan
561558
4551032
Aşağı Tüfekçi Mh.
1000-1200
Knb3
Ormanlık
Yapraklı
5
Kuzyaka
558978
4556546
Karaçomak Çayı mevkii
800-1000
Yerleşim Yeri,
Ziraat Alanı
6
Kuzyaka
561138
4558974
Akçaköy mevkii
800-1000
Yerleşim Yeri,
Ziraat Alanı
7
Kuzyaka
562176
4559746
Karaaslan Tepe
800-1000
Çkc2
Ormanlık İbreli
8
Değirmenciler
561780
4571851
Akçaağaç Mh.
800-1000
Yerleşim Yeri,
Ziraat Alanı
9
Değirmenciler
560429
4576476
Konukçu köyü, Yeni Mh.
800-1000
BM, İs
Ziraat Alanı,
Ormanlık
Yapraklı
10
Değirmenciler
564024
4578595
Saraçlar Mh.
Çağlayandere Mevkii
620-800
İs, Z-1
Ziraat Alanı,
Ormanlık
Yapraklı
11
Gölköy
564275
4587488
Orman Fakültesi bahçesi
620-800
Çka
OT-1
Yerleşim Yeri,
Ormanlık
Yapraklı
12
Kastamonu
554864
4586585
Örencik Mh.
800-1000
Zçka, Z
Ziraat Alanı,
Ormanlık İbreli
13
Kastamonu
554319
4587808
Aşağıören Mh. mevkii
800-1000
BMÇk
Sulak Alan,
Ormanlık İbreli
14
Kastamonu
553875
4584080
Eğrihan Mh.
800-1000
BM-1
Ormanlık İbreli
15
Gölköy
557778
4592992
Hacısaban kasabası
800-1000
Çkab2-1
Ormanlık İbreli
16
Gölköy
556601
4596390
Başköy
800-1000
Z-1,
Çkbc3
Ziraat Alanı,
Ormanlık İbreli
17
Gölköy
569096
4587152
Gömeç köyü
700-850
Ziraat ve iskan
18
Değirmenciler
564178
4579398
Olukbaşı
850-1000
iskan
Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 2015, 15 (2) 308-318 Akkuzu ve ark.
Kastamonu Univ., Journal of Forestry Faculty
311
Tablo 1’in devamı
19
Değirmenciler
555998
4593827
Kasabaörencik köyü
850-1000
ziraat
20
Kastamonu
559308
4589190
Subaşı köyü orman
deposu
800-1000
ziraat
21
Değirmenciler
572147
4591781
Aşağıören Mh.
700-800
Çkbc3
Orman
22
Kastamonu
564244
4580437
Şeker Fabrikası Mevkii
850-950
iskan
23
Kastamonu
565412
4582378
Eğitim Fakültesi bahçesi
750-850
İskan
24
Kuzyaka
566288
4562934
Kayı köyü
1000-1150
Ziraat
Arazide kelebekleri yakalamak amacıyla
atrap ve ışık tuzağından yararlanılmıştır.
Yakalanan örnekler içerisinde etil asetat
bulunan öldürme şişelerine konularak
öldürülmüştür. Bu kelebeklerin her biri
zarflar içerisine konularak laboratuvara
getirilmiştir.
2.3. Laboratuar Çalışmaları
Laboratuvara getirilen örnekler kanatları
zarar görmeyecek şekilde preparasyon
tekniğine uygun olarak böcek iğnesi ile
sabitlenmiş ve böcek kanatları germe
tahtasında tekniğine uygun olarak gerilmiştir.
Burada kurumaya bırakılan örnekler daha
sonra böcek kutularına yerleştirilerek örneğe
ait bilgiler (yükselti, tarih, vejetasyon tipi,
mevki vb.) not edilmiştir.
Koleksiyona alınan kelebeklerin teşhis ve
sınıflandırılmasında Kastamonu ve İstanbul
Üniversitesi Orman Fakültesi, Orman
Entomolojisi ve Koruma Anabilim Dalı’nın,
literatür ve koleksiyonları ile Forster ve
Wohlfahrt (1955), Schwenke (1978),
Hesselbarth ve ark. (1995) ve URL 1
(2001)’in eserlerinden yararlanılmıştır. Cins
ve türlerin sıralanmasında ise alfabetik esas
göz önünde tutulmuştur.
Bulgular
Kastamonu Orman İşletme Müdürlüğü
sınırlarında, Nymphalidae (13), Noctuidae
(12), Pieridae (10), Geometridae (8),
Lycaenidae (6), Satyridae (6), Arctiidae (4),
Sphingidae (3), Hesperiidae (2),
Papillionidae (1), Zygaenidae (1), Pyralidae
(1), Lasiocampidae (1), Saturniidae (1) ve
Drepanidae (1) olmak üzere toplam 70
lepidoptera türü tespit edilerek, aşağıda
listelenmiştir.
TAKIM: LEPIDOPTERA
Familya: HESPERIIDAE Latreille, [1809]
1. Carcharodus alceae ( Esper, 1780)
2. Ochlodes venatus (Bremer & Grey, 1852)
Familya: PAPILIONIDAE Latreille, [1802]
3. Iphiclides podalirius (Linnaeus, 1758)
Familya: PIERIDAE Duponchel, [1835]
4. Anthocharis cardamines (Linnaeus, 1758)
5. Aporia crataegi (Linnaeus, 1758)
6. Colias alfacariensis (Ribbe, 1905)
7. Colias crocea (Fourcroy, 1785)
8. Gonepteryx rhamni (Linnaeus, 1758)
9. Leptidea sinapis (Linnaeus, 1758)
10. Pieris brassicae (Linnaeus, 1758)
11. Pieris napi (Linnaeus, 1758)
12. Pieris rapae (Linnaeus, 1758)
13. Pontia edusa (Fabricius, 1777)
Familya: LYCAENIDAE Leach, [1815]
14. Aricia agestis ([Denis&Shiffermüller],
1775)
15. Lycaena alciphron (Rottemburg, 1775)
16. Lycaena thersamon (Esper, 1784)
17. Polyommatus coridon (Poda, 1761)
18. Polyommatus cornelia (Gerhard, 1851)
19. Polyommatus icarus (Rottemburg, 1775)
Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 2015, 15 (2) 308-318 Akkuzu ve ark.
Kastamonu Univ., Journal of Forestry Faculty
312
Familya: SATYRIDAE Boisduval, [1833]
20. Brintesia circe (Fabricius 1775)
21.Coenonympha pamphilus (Linnaeus,
1758)
22. Maniola jurtina (Linnaeus, 1758)
23. Maniola megala (Oberthür, 1909)
24. Melanargia galathea (Linnaeus, 1758)
25. Pararge aegeria (Linnaeus, 1758)
Familya: NYMPHALIDAE Swainson, 1827
26. Aglais urticae (Linnaeus, 1758)
27. Argynnis aglaja (Linnaeus, 1758)
28.Argynnis pandora (Denis&Schiffermüller,
1775)
29. Argynnis paphia (Linnaeus, 1758)
30. Erebia aethiops (Esper, 1777)
31. Hipparchia semele (Linnaeus, 1758)
32. Inachis io (Linnaeus, 1758)
33. Issoria lathonia (Linnaeus, 1758)
34. Melitaea didyma (Esper, 1779)
35. Melitaea cinxia (Linnaeus, 1758)
36. Polygonia c-album (Linnaeus, 1758)
37. Vanessa atalanta (Linnaeus, 1758)
38. Vanessa cardui (Linnaeus, 1758)
Familya: ZYGAENIDAE Latreille, 1809
39. Amata phegea (Linnaeus, 1758)
Familya: PYRALIDAE Latreille, 1809
40. Oncocera semirubella (Scopoli, 1763)
Familya LASIOCAMPIDAE Harris, 1841
41. Malacosoma neustria (Linnaeus, 1758)
Familya: SATURNIIDAE Boisduval, 1837
42. Saturnia pyri ([Denis&Schiffermüller],
1775)
Familya: GEOMETRIDAE Leach, [1815]
43. Aplocera praeformata (Hübner, 1826)
44. Ematurga atomaria (Linnaeus, 1758)
45.Opisthograptis luteolata (Linnaeus, 1758)
46.Peribatodes rhomboidaria (([Denis&
Shiffermüller], 1775)
47.Peribatodes secundaria (Denis&
Schiffermüller, 1775)
48. Proteuschloris neriana (Herrich–Schaffer
1852)
49. Rhodostrophia tabidaria ( Zeller, 1847)
50. Timandra griseata (Petersen, 1902)
Familya: DREPANIDAE Meyrick, [1895]
51. Habrosyne pyritoides (Hufnagel, 1760)
Familya: SPHINGIDAE Latreille, [1802]
52. Agrius convolvuli (Linnaeus, 1758)
53. Hyles livornica (Esper, 1779)
54.Macroglossum stellatarum (Linnaeus,
1758)
Familya: ARCTIIDAE Leach, [1815]
55. Arctia festiva (Hufnagel, 1766)
56. Arctia villica (Linnaeus, 1758)
57. Eilema depressum (Esper, 1787)
58. Spiris striata (Linnaeus, 1758)
Familya: NOCTUIDAE Latreille, [1809]
59.Acronicta tridens (Denis&
Schiffermüller, 1775)
60. Agrotis ipsilon (Hufnagel, 1766)
61.Amphipyra livida (Denis&
Schiffermüller, 1775)
62. Autographa gamma (Linnaeus, 1758)
63. Catocala lupina (Herrich-Schiffer 1851)
64. Diachrysia chrysitis (Linnaeus, 1758)
65. Emmelia trabealis (Scopoli, 1763)
66. Heliothis armigera (Hübner 1805)
67.Heliothis peltigera ([Denis&
Shiffermüller], 1775)
68. Noctua orbona (Hufnagel, 1766)
69. Noctua pronuba (Linnaeus, 1758)
70.Tyta luctuosa (Denis & Schiffermüller,
1775)
Yakalanan türlerin Familyalarına göre
dağılımları ve yüzdelerine Şekil 2' de,
türlerin Türkiye IUCN Kırmızı Listesi
statülerine (Karaçetin ve Welch, 2011),
yakalanma tarih ve lokasyonlarına ise Tablo
2' de yer verilmiştir. Buna göre, araştırma
alanında tespit edilen en yaygın familyanın
13 tür ile Nymphalidae olduğu
görülmektedir. Bu familyayı sırası ile
Noctuidae (12 tür), Pieridae (10 tür),
Geometridae (8 tür), Lycaenidae (6 tür),
Satyridae (6 tür), Arctiidae (4 tür),
Sphingidae (3 tür), Hesperidae (2 tür),
Papilionidae (1 tür), Zygaenidae (1 tür),
Pyralidae (1 tür), Lasiocampidae (1 tür),
Saturniidae (1 tür) ve Drepanidae (1 tür)
takip etmektedir (Şekil 2). Yine, alanda
yakalanan 34 türün Kırmızı Liste’de LC
statüsünde yer aldığı, bunlardan Lycaenidae
familyasından P. Cornelia endemik,
Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 2015, 15 (2) 308-318 Akkuzu ve ark.
Kastamonu Univ., Journal of Forestry Faculty
313
Satyridae familyasından M. megala’nın ise
endemiğe yakındır. (Tablo 2).
Şekil 2. Yakalanan türlerin tür sayıları ve familyalarına göre yüzdeleri
Tablo 2. Türlerin IUCN kırmızı liste statüleri, yakalanma tarih ve lokasyonları
Tür
IUCN
Kırmızı Liste
Statüsü* ve
Endemizm**
Tarih
Şeflik / Lokasyon
Carcharodus alceae
LC
07.08.2011
Gölköy / Gömeç köyü
Ochlodes venatus
LC
07.08.2011
Gölköy / Gömeç köyü
Iphiclides podalirius
LC
29.06.2011
16.08.2013
Değirmenciler / Olukbaşı
Kuzyaka / Karaçomak Çayı mevkii
Anthocharis cardamines
LC
18.08.2013
Bostan / Boğaça Sırtı
Aporia crataegi
LC
01.09.2013
Bostan / Bostan köyü
Colias alfacariensis
LC
17.07.2011
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Colias crocea
LC
17.07.2011
18.07.2011
15.04.2012
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Kastamonu / Örencik Mh.
Gonepteryx rhamni
LC
01.08.2011
14.06.2013
23.08.2013
Kastamonu / Subaşı köyü orman deposu mevkii
Kastamonu / Örencik Mh.
Kastamonu / Aşağıören Mh.
Leptidea sinapis
LC
01.08.2011
15.08.2011
16.06.2012
Kastamonu / Subaşı köyü orman deposu mevkii
Değirmenciler / Olukbaşı
Değirmenciler / Saraçlar Mh. Çağlayandere
mevkii
Pieris brassicae
LC
10.05.2010
17.07.2011
18.07.2011
07.08.2011
Bostan / Aşağı Tüfekçi Mh.
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Gölköy / Gömeç köyü
Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 2015, 15 (2) 308-318 Akkuzu ve ark.
Kastamonu Univ., Journal of Forestry Faculty
314
Tablo 2’nin devamı
Pieris napi
NE
01.09.2013
Bostan / Gözecik Mh.
Pieris rapae
LC
23.08.2013
Gölköy / Başköy Mh.
Pontia edusa
LC
12.06.2010
24.08.2011
Gölköy / Başköy Mh.
Değirmenciler / Kadı dağı
Aricia agestis
LC
04.08.2013
Değirmenciler / Akçaağaç mevkii
Lycaena alciphron
LC
21.08.2011
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Lycaena thersamon
LC
21.08.2011
24.08.2011
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Değirmenciler / Kadı dağı
Polyommatus coridon
NA
01.08.2011
Kastamonu / Subaşı köyü orman deposu mevkii
Polyommatus cornelia
LC / E
24.08.2012
Değirmenciler / Akçaağaç mevkii
Polyommatus icarus
LC
16.08.2010
01.08.2011
07.08.2011
Değirmenciler / Konukçu köyü
Kastamonu / Subaşı köyü orman deposu mevkii
Gölköy / Gömeç köyü
Brintesia circe
LC
11.08.2012
03.05.2013
Gölköy / Gömeç köyü
Gölköy / Hacıbasan kasabası
Coenonympha pamphilus
LC
12.07.2010
01.08.2011
Gölköy / Orman Fakültesi bahçesi
Kastamonu / Subaşı köyü orman deposu mevkii
Maniola jurtina
LC
13.06.2010
10.07.2011
Gölköy / Orman Fakültesi bahçesi
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Maniola megala
LC / EY
19.08.2013
Gölköy / Başköy
Melanargia galathea
LC
04.07.2010
09.08.2011
Kastamonu / Eğrihan Mh.
Kuzyaka / Karaçomak Barajı çevresi
Pararge aegeria
LC
29.06.2011
07.08.2011
Değirmenciler / Olukbaşı
Gölköy / Gömeç köyü
Aglais urticae
LC
21.08.2011
24.08.2011
25.08.2011
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Değirmenciler / Kadı dağı
Kuzyaka / Karaçomak Çayı mevkii
Argynnis aglaja
LC
17.07.2010
20.07.2011
Kuzyaka / Karaçomak Çayı mevkii
Kastamonu / Şeker fabrikası mevkii
Argynnis pandora
LC
20.07.2011
Kastamonu / Şeker fabrikası mevkii
Argynnis paphia
LC
20.07.2011
09.08.2011
18.07.2012
Kastamonu / Şeker fabrikası mevkii
Kuzyaka / Karaçomak Çayı mevkii
Kuzyaka / Akçaköy
Erebia aethiops
LC
18.08.2013
Kuzyaka / Karaaslan Tepe
Hipparchia semele
--
11.09.2013
Kuzyaka / Karaçomak Çayı mevkii
Inachis io
--
17.07.2010
29.06.2011
30.06.2011
Kuzyaka / Karaaslan Tepe
Değirmenciler / Olukbaşı
Değirmenciler / Olukbaşı
Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 2015, 15 (2) 308-318 Akkuzu ve ark.
Kastamonu Univ., Journal of Forestry Faculty
315
Tablo 2.’nin devamı
Issoria lathonia
LC
20.07.2011
27.08.2013
Kastamonu / Şeker fabrikası mevkii
Kuzyaka / Karaaslan Tepe
Melitaea Didyma
LC
17.09.2013
Değirmenciler / Konukçu köyü
Melitaea cinxia
LC
05.09.2013
Değirmenciler / Akçaağaç Mh.
Polygonia c-album
LC
17.07.2011
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Vanessa atalanta
LC
10.09.2010
10.07.2011
Kastamonu / Örencik Mh.
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Vanessa cardui
LC
29.06.2011
17.09.2013
Değirmenciler / Olukbaşı
Kastamonu / Aşağıören Mh.
Amata phegea
--
21.08.2013
Bostan / Boğaca Sırtı
Oncocera semirubella
--
27.08.2013
Bostan / Aşağı Tüfekçi Mh.
Malacosoma neustria
--
23.08.2013
Bostan / Bostan köyü
Saturnia pyri
--
11.08.2013
Değirmenciler / Konukçu köyü
Aplocera praeformata
--
20.07.2011
Kastamonu / Şeker fabrikası mevkii
Ematurga atomaria
--
14.08.2011
Gölköy / Gömeç köyü
Opisthograptis luteolata
--
17.07.2011
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Peribatodes rhomboidaria
--
11.08.2013
Gölköy / Hacısaban kasabası
Peribatodes secundaria
--
28.07.2011
31.07.2012
Kastamonu / Eğitim Fakültesi bahçesi
Kastamonu / Eğitim Fakültesi bahçesi
Proteuschloris neriana
--
11.08.2013
Gölköy / Hacısaban kasabası
Rhodostrophia tabidaria
--
17.07.2011
14.06.2012
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Kuzyaka / Akçaköy
Timandra griseata
--
17.07.2011
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Habrosyne pyritoides
--
21.08.2011
Kuzyaka / Kayı köyü
Agrius convolvuli
--
22.08.2013
Kastamonu / Aşağıören Mh.
Hyles livornica
--
24.08.2013
Kastamonu / Eğrihan Mh.
Macroglossum stellatarum
--
27.08.2013
Orman Fakültesi mevkii
Arctia festiva
--
10.07.2011
30.07.2013
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Değirmenciler / Saraçlar Mh. Çağlayandere mevkii
Arctia villica
--
22.08.2013
Değirmenciler / Akçaağaç Mh.
Eilema depressum
--
14.08.2011
Gölköy / Gömeç köyü
Spiris striata
--
11.08.2013
Değirmenciler / Konukçu köyü
Acronicta tridens
--
12.08.2012
Kuzyaka / Kayı köyü
Agrotis ipsilon
--
29.06.2011
Değirmenciler / Olukbaşı
Amphipyra livida
--
07.08.2011
19.07.2012
Gölköy / Gömeç köyü
Kastamonu / Eğrihan Mh.
Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 2015, 15 (2) 308-318 Akkuzu ve ark.
Kastamonu Univ., Journal of Forestry Faculty
316
Tablo 2’nin devamı
Autographa gamma
--
03.09.2011
Kuzyaka / Kayı köyü
Catocala lupina
--
10.07.2011
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Diachrysia chrysitis
--
08.07.2011
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
Emmelia trabealis
--
14.08.2012
Gölköy / Gömeç köyü
Heliothis armigera
--
07.08.2011
08.08.2011
Gölköy / Gömeç köyü
Gölköy / Gömeç köyü
Heliothis peltigera
--
28.08.2013
Kuzyaka / Akçaköy
Noctua orbona
--
20.07.2011
Kastamonu / Şeker fabrikası mevkii
Noctua pronuba
--
20.07.2011
09.08.2011
18.07.2012
28.08.2013
Kastamonu / Şeker fabrikası mevkii
Kuzyaka / Karaçomak Barajı çevresi
Kuzyaka / Akçaköy
Kuzyaka / Akçaköy
Tyta luctuosa
--
10.07.2011
Değirmenciler / Kasabaörencik köyü
* LC: Düşük Riskli, NA: Uygulanamaz, NE: Değerlendirilmemiş
** E: Endemik, EY: Endemiğe yakın
Tartışma ve Sonuç
Çalışma Kastamonu Orman İşletme
Müdürlüğü sınırları içinde kalan işletme
şefliklerinde Lepidoptera faunasını
belirlemek için yapılan ilk çalışmadır.
Yapılan çalışma ile Orman İşletme
Müdürlüğü şeflik sahalarında (Bostan,
Değirmenciler, Gölköy, Kastamonu ve
Kuzyaka) 15 familyaya ait 70 tür tespit
edilmiştir.
Kastamonu ilinde Lepidoptera türleri
üzerine yapılan çalışmalar arasında “Cide
(Aydos) Yöresi Lepidoptera Türleri” isimli
yüksek lisans tezi (Nezir, 2007), Şimşek ve
ark. (2010)’nın Biyoloji Bilimleri Araştırma
Dergisi’nde yayınlanan “Önemli Biyolojik
Zenginliklerimizden Ilgaz Dağı Milli Parkı
(Yenice-Doruk)’nın Böcek ve Bitki
Çeşitliliği” isimli makalesi yer almaktadır.
Ayrıca, Kastamonu’nun da dâhil edildiği
Orta ve Doğu Karadeniz Geometridae türleri
üzerine Can (2008)’ın çalışması
bulunmaktadır.
Kastamonu Orman İşletme Müdürlüğü
sınırlarında yapılan arazi çalışmalarımızda
tespit edilen 70 türün 38’i yukarıda verilen
literatürün içerisinde yer almaktadır. Bu
türler; I. podalirius (Papilionidae), A.
cardamines, C. crocea, L. sinapis, P.
brassicae, P. rapae, P. edusa (Pieridae), A.
agestis, P. cornelia, P. icarus, (Lycaenidae),
B. circe, C. pamphilus, M. jurtina, M.
galathea, P. aegeria (Satyridae), A. urticae,
A. paphia, I. io, I. lathonia, M. didyma, M.
cinxia, V. atalanta, V. cardui (Nymphalidae),
M. neustria (Lasiocampidae), A.
praeformata, E. atomaria, O. luteolata, P.
rhomboidaria, R. tabidaria (Geometridae),
A. convolvuli, H. livornica, M. stellatarum
(Sphingidae), A. villica (Arctiidae), A.
gamma, E. trabealis, H. armigera, N. orbona
ve N. pronuba (Noctuidae) türleridir.
Kastamonu Orman İşletme Müdürlüğü
sınırları içerisinde tespit edilen C. alceae, O.
venatus (Hesperiidae), A. crataegi, C.
alfacariensis, G. rhamni, P. napi (Pieridae),
L. alciphron, L. thersamon, P. coridon
(Lycaenidae), M. megala (Satyridae), A.
aglaja, A. pandora, E. aethiops, H. semele,
P. c-album (Nymphalidae), A. phegea
(Zygaenidae), O. semirubella (Pyralidae), S.
pyri (Saturniidae), P. secundaria, P. neriana,
T. griseata (Geometridae), H. pyritoides
(Drepanidae), A. festiva, E. depressum, S.
striata (Arctiidae), A. tridens, A. ipsilon, A.
livida, C. lupina, D. chrysitis, H. peltigera
Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 2015, 15 (2) 308-318 Akkuzu ve ark.
Kastamonu Univ., Journal of Forestry Faculty
317
vluctuosa (Noctuidae) türleri ise sözkonusu
literatür kaynaklarında yer almayan yeni
kayıtlardır.
Teşekkür
Bu çalışmada Serkan EROL’un yüksek lisans
tezi ile Eda DINGILOĞLU ve Gizem
ÖZDİKMENLİ’nin lisans bitirme tezlerinden
yararlanılmıştır.
Kaynaklar
Akbulut S., Yuksel B., Keten A. 2003. The
Lepidoptera (Insecta) fauna of Duzce province,
Turkey. Turk. J. Zool., 27(5), 257-268.
Akkuzu E., Ayberk H., Inac S. 2007. Hawk
moths (Lepidoptera: Sphingidae) of Turkey and
their zoogeographical distribution. J. Environ.
Biol., 28(4), 723-730.
Anonim, 2013. Kastamonu Orman Bölge
Müdürlüğü faaliyet kitabı. Kastamonu.
Atay E., Yolcu S. 2012. Butterfly fauna of the
province of Hatay, Turkey and major taxonomic
characters of Polyommatus bollandi Dumont,
1998 (Lycaenidae). Pakistan Journal of Zoology.
44(3), 893-896.
Avcı Ü., 1994. Değişen çevre koşullarının
kelebek popülasyonları üzerine etkileri. Ekoloji
Çevre Dergisi, 11, 22-24.
Avcı M. 1997. Marmara Bölgesi ormanlarının
Tortricidae (Lepidoptera) faunası. Doktora Tezi,
İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Ayberk H., Akkuzu E. 2007. Contributions to
the knowledge of Papilionoidea (Lepidoptera:
Rhopalocera) fauna from Northern Cyprus.
Pakistan Journal of Biological Sciences, 10(11),
1845-1849.
Ayberk H., Hakyemez A., Cebecı H. 2010.
Light trap surveys for moths in Sile region of
Istanbul, Turkey. African Journal of
Biotechnology, 9(29), 4624-4630.
Ayberk, H. 2010. Three new Geometridae
(Lepidoptera) species for the fauna of Istanbul
Belgrad Forest, Turkey. Phegea (Flemish
Entomological Society of Belgium), 38(4), 143-
148.
Ayberk H. 2013. The Arctiinae (Lepidoptera:
Erebidae) of Istanbul Belgrad Forest, Turkey.
Phegea (Flemish Entomological Society of
Belgium), 41(3), 55-57.
Beşkardeş V. 2002. İstanbul Çatalca Orman
İşletmesi ormanlarında yaşayan kelebek
(Lepidoptera) türleri. Yüksek Lisans Tezi, İ.Ü.
Fen Bilimleri Enstitüsü, 154 s. İstanbul.
Can F. 2008. The geometrid moths
(Lepidoptera) from the Middle and Eastern Black
Sea Regions of Turkey. Turk. J. Zool., 32, 351-
358.
Cebeci H.H. 2003. İstanbul Orman Bölge
Müdürlüğü İstanbul ili ağaçlandırma
alanlarındaki entomolojik sorunlar. Doktora Tezi,
İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Daly H.V., Doyen J.T., Ehrlich P.R. 1978.
Introduction to insect biology and diversity.
Kosaido Printing Co., Tokyo. 564 p.
De Lattin G. 1950. Türkische Lepidopteren I.
Istanbul University Journal, 15(4), 301-328.
De Lattin G. 1951. Türkische Lepidopteren-
II. Istanbul University Journal, 16(1), 45-73.
Forster W., Wohlfahrt A. 1955. Die
schmetterlinge mitteleuropas "biologie der
schmetterlinge". Band: I, Franckhsche
Verlagshandlung, Stuttgart.
Graves P.P. 1925. Lepidoptera of the
Constantinople. Entomologist, 63, 191-194.
Graves P.P. 1926. Heterocera from
Macedonia, Gallipoli and Central Greece.
Entomologist’s Rec. J. Var., 38, 152-158, 165-
170.
Gokturk, T. 2011. Lepidoptera fauna in Artvin
in North Black Sea Region of Turkey. J. Anim.
Vet. Adv., 10(15), 1938-1946.
Hakyemez A. 1994. The forest Noctuidae
species of Zonguldak Regional Directorate.
Review of Faculty of Forestry, Istanbul
University, 44(2), 111-133.
Hesselbarth G., Van Oorschot H., Wagener S.
1995. Die tagfalter der Türkei, under
berücksichtigung der angrenzenden länder, dem
volk der Türkei.
Kansu A. 1963. The list for Turkish
Lepidoptera: V. Plant Prot. Bull., 3(3), 208-223.
Karaçetin, E., Welch H.J., 2011. Türkiye’deki
kelebeklerin kırmızı kitabı. Doğa Koruma
Merkezi, Ankara. www.dkm.org.tr, Erişim Tarihi:
20.06.2015.
Kaygın A.T., Yıldız Y., Avcı M. 2009.
Lepidoptera fauna in Bartin province, in western
black sea region of Turkey. Afr. J. Agric. Res.,
4(9), 815-822.
Kornosor S. 1987. Distribution and
systematics of Noctuinae and Plusiinae (Lep.
Noctuidae) species in south and southeast region
Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 2015, 15 (2) 308-318 Akkuzu ve ark.
Kastamonu Univ., Journal of Forestry Faculty
318
of Turkey. Turk. Entomol. Congress (October 13-
16, 1987), 649-659, İzmir, Turkey.
Mathew G.F. 1881. List of Lepidoptera
observed in the neighbourhood of Gallipoli
Turkey in 1878. Entomologist’s mon. Mag., 18,
10-13, 29-32, 92-100.
Mol T. 1977. Geometridae species living in
Marmara and Eagean Regional Forests. Rev. of
the Faculty of Forestry, University of Istanbul,
2329(234), 125-125.
Nezir A. 2007. Cide (Aydos) yöresi
Lepidoptera türleri. Yüksek Lisans Tezi, G.Ü.
Fen Bilimleri Enstitüsü, 97 s. Ankara.
Okyar Z., Aktac N. 1998. Additives to
Heterocera (Lepidoptera) fauna of Thracian
Region. Turk. J. Entomol., 22(1), 47-56.
Okyar Z., Aktac N. 1999. Faunistic and
taxonomic studies on the Geometridae species of
Turkish Thrace. Turk. J. Zool., 23, 99-132.
Price P.W. 1997. Insect ecology. John Wiley
& Sons Inc., New York.
Rebel H. 1903. Studien über die
Lepidopterenfauna der Balkanlander I.
(Bulgarien, Ostrumelien). Annln. Naturh. Mus.
(Wien), 18, 123-347.
Schwenke W. 1978. Die Forstschädlinge
Europas, Band: III, Verlag Paul Parey, Hamburg
und Berlin.
Şimşek Z., Öner N., Kondur Y., Şimşek M.
2010. Önemli biyolojik zenginliklerimizden Ilgaz
Dağı Milli Parkı (Yenice-Doruk)’nın böcek ve
bitki çeşitliliği. Biyoloji Bilimleri Araştırma
Dergisi, 3 (1), 169-174.
URL 1. 2001. Tentative Checklist of the
Turkish Lepidoptera. http://www.members.
tripod.com/entlep/Checklist.htm, Erişim Tarihi:
12.12.2014.