Content uploaded by oğuzhan Yüksel
Author content
All content in this area was uploaded by oğuzhan Yüksel on Oct 27, 2023
Content may be subject to copyright.
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
53
Geliş Tarihi/Received:27.08. 2023 Kabul Tarihi/ Accepted:09.10. 2023
REKREATİF OLARAK DOĞA YÜRÜYÜŞLERİNE KATILAN BİREYLERİN
SOSYALLEŞME DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ
Ayla KARAKULLUKÇU¹: Kırıkkale Üniversitesi (ayla.karakullukcu@gmail.com )
Oğuzhan YÜKSEL²: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi (oguzhan.yuksel@dpu.edu.tr )
Piyami ÇAKTO ³: Kütahya Dumlupınar Üniversitesi (piyamii1011@gmail.com )
Ercan ŞİRİN⁴: Gençlik ve Spor Bakanlığı (ercansirin@gmail.com )
ÖZET
Bu çalışmanın amacı, rekreatif olarak doğa sporları yürüyüşlerine katılan bireylerin sosyalleşme düzeylerini
çeşitli değişkenlere göre incelemektir. Araştırma deseni olarak nicel yaklaşımın tarama modellerinden ilişkisel
tarama kapsamındaki karşılaştırma türü ilişki modeli kullanılmışt ır. Çalışmanın evrenini rekreatif olarak doğa
yürüyüşlerine katılan bireyler oluşturmaktadır. Örneklem grubunu ise Türkiye’nin farklı illerinde yaşayan
katılımcılar oluşturmaktadır. Örnekleme grubu kolaydan örnekleme yöntemi ile elde edilmiştir. Çalışmaya 279
erkek, 104 kadın olmak üzere toplamda 383 birey katılmıştır. Ölçme aracı olarak Karakullukçu (2020) tarafından
geçerlilik ve güvenirlik çalışması yapılmış olan “İşitme Engelliler İçin Sosyalleşme Ölçeği” kullanılmıştır. Elde
edilen verilere Kolmogorov-Smirnov normallik testi uygulanmış olup elde edilen sonuçlar normal dağılım
göstermemesine rağmen çarpıklık (Skewness) ve basıklık (Kurtosis) değerleri incelendiğinde -3 ila +3 arasında
olmasından dolayı verilerin normal dağılıma sahip olduğu kabul edilmiştir. Bu sonuçlar ışığında elde edilen
verilere bağımsız örneklem testi (T-testi) ve tek yönlü varyans analizi (One-Way ANOVA) uygulanmıştır. Veri
analizi sonuçlarına göre verilerin homojenlik varsayımı sağlama durumuna bağlı olarak Welch değerleri dikkate
alınmış ve ikinci seviye testi olarak Post Hoc testlerinden Tukey testi uygulanmıştır. Bulgular p<0.05 anlamlılık
değerine göre değerlendirilmiştir. Cinsiyet, yaş, meslek değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar tespit
edilmezken, öğrenim düzeyi, ekonomik durum, düzenli spor yapma, doğa yürüyüşü deneyimi değişkenlerine
göre anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Doğa sporları (trekking) tecrübesi edinen bireylerin sosyalleşme
yetkinliği çeşitli değişkenlere göre farklılıklar göstermektedir. Doğa sporlarında katılımcıların sosyalleşme
yönlerinin pozitif yönde etkilenebilecekleri yönünde farkındalığın ortaya koyulması önem arz etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Doğa, Rekreasyon, Sosyalleşme, Yürüyüş
INVESTIGATION OF THE SOCIALIZATION LEVELS OF INDIVIDUALS PARTICIPATING IN
TREKKING AS RECREATIONAL ACTIVITIES
ABSTRACT
The aim of this study is to examine the socialization levels of individuals participating in recreational nature sports
walks according to various variables. As a research design, the comparison type relationship model within the
scope of relational screening, one of the screening models of the quantitative approach, was used. The population
of the study consists of individuals who participate in recreational nature walks. The sample group consists of
participants living in different provinces of Turkey. The sampling group was obtained by the convenience sampling
method. A total of 383 individuals, 279 men and 104 women, participated in the study. The "Socialization Scale
for the Hearing Impaired", whose validity and reliability study was conducted by Karakullukçu (2020), was used
as the measurement tool. Kolmogorov-Smirnov normality test was applied to the data obtained, and although the
results obtained did not show a normal distribution, when the skewness and kurtosis values were examined, it was
accepted that the data had a normal distribution because they were between -3 and +3. In light of these results,
independent sample test (T-test) and one-way analysis of variance (One-Way ANOVA) were applied to the data
obtained. According to the results of the data analysis, Welch values were taken into consideration depending on
the homogeneity assumption of the data and Tukey test, one of the Post Hoc tests, was applied as a second level
test. Findings were evaluated according to the significance value of p<0.05. While there were no significant
differences according to gender, age and profession variables, significant differences were found according to the
variables of education level, economic status, regular sports and hiking experience. The socialization competence
of individuals who experience outdoor sports (trekking) varies according to various variables. It is important to
raise awareness that the socialization aspects of participants in outdoor sports can be positively affected.
Keywords: Nature, Recreation, Socialization, Trecking
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
54
GİRİŞ
Günümüzde insanlar teknolojik gelişmelere bağlı olarak hareketsiz bir yaşam tarzı
benimseyerek dijital platform ve dijital oyun bağımlılığı gibi alışkanlıklar edinmiştir (Turan,
Öcal ve Cengiz, 2022). Bu durum fiziksel aktivitenin azaltılmasıyla birlikte kronik hastalık için
potansiyel kötüleşme riskini meydana getirmektedir (Lippi, vd., 2020). Yapılan çalışmalarda
fiziksel inaktivitenin mental, fiziksel ve sosyal yönden sağlığın bozulmasına ayrıca ölüm
riskinin artmasına sebep olabileceği ifade edilmiştir (Ensrudi, vd., 2014; Piercy, vd., 2018).
Bireylerin rekreatif etkinliklere yönelmesi bu olumsuz durumların oluşma riskini azaltacaktır
(Ambrose ve Rosky, 2013). Rekreasyon, bireylerin serbest zamanını ve bu serbest zaman
diliminde gerçekleştirdikleri faaliyetleri ifade etmektedir (Karaküçük, 2008). Başka bir
ifadeyle, serbest zamanda bireyin yaptığı faaliyetler rekreatif veya serbest zaman etkinlikleri
olarak tanımlanmaktadır (Demir, 2003; Kılbaş, 2004). Rekreasyonu; aktif veya pasif katılım,
içeride veya dışarıda, şehrin açık alanlarına veya şehrin dışındaki, kamusal, ticari, özel, gönüllü,
terapötik veya rehabilitasyon, kültürel üyelik, sportif, turistik ilişkiler kurma ve sanatsal
amaçları olup olmamasına göre sınıflandırmak mümkündür (Bucher, 1972; Mansuroğlu, 2002).
Rekreasyonun, kişisel yararlarının yanı sıra sosyal (sosyalleşme, etnokültürel çeşitlilik vb.),
ekonomik (turizm, motivasyon etkisi ile iş verimliliğinin artması) ve ekolojik (rehabilitasyon)
boyutları da bulunmaktadır (Broadhurst, 2001). Rekreatif alanlara yönelmede; rekreatif alanın
uzaklığı, rekreatif alanın işlevselliği ve hijyen gibi birçok etken göz önünde bulundurulmaktadır
(Öcal, Cengiz ve Metin, 2022). İnsanlar genelde açık alanda yapılan doğa sporlarını tercih
etmektedirler. Tabiatta yapılan her türlü spor, doğa sporları olarak ifade edilmektedir (Ardahan
ve Yerlisu Lapa, 2011). Doğa yürüyüşü, doğada birkaç günlük (trekking) ya da doğada
günübirlik (hiking) yapılabilen; yalnız yürüyüş amaçlı yapılabildiği gibi başka bir doğa sporu
yapmak için araç olarak da değerlendirilen bir doğa sporudur (Aydıngün, 1997). İlaveten,
trekking (doğa yürüyüşü), doğal çevrede yapılan yürüyüş ve kampları da içerisinde barındıran
bir spor dalı olarak tanımlanmaktadır (Yatman, 1999). Rekreatif amaçlı doğa yürüyüşlerinin
(açık alan rekreasyonu) katılımcılara doğa arasında olumlu katkı oluşturabilen ve kişinin
fiziksel, sağlık, ruhsal ve sosyal çıkarları yönünde yapılan serbest zaman aktivitelerinin
bütündür (İbrahim ve Cordes, 2008). Ardahan ve Mert (2013) tarafından yapılan çalışmada
bireyleri doğa yürüyüşü için motive eden unsurlar; fiziksel aktivite ve sağlık, sosyalleşme,
kaçma ve dinlenme ile durgunluk olarak ayrıldığını belirtmiştir. Rekreasyon faaliyetlerinde elde
edilecek başarılar bireylerin sosyalleşmesine yardım edecektir (Nirun, 1990). Sosyalleşme;
bireyler, gruplar, sosyal organizasyonlar ve kültürel faaliyetlerin getirdiği etkileşimli bir
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
55
süreçtir (Öztürk Akçalar, 2007). Sosyalleşmeden söz edebilmek için bireyin başkalarıyla
etkileşimi sonucunda ortaya çıkan psikososyal öğrenmenin de olması gerekir. Bu süreçte birey
aslında sosyal hayata uyum sağlamayı öğrenmektedir. Bu öğrenme rekreasyon ortamında daha
etkili gerçekleşmektedir (Özdinç, 2005). Sosyalleşme sürecinin kültürel normlara ve bireyin
toplumda oynadığı role ilişkin tutum, değer, bilgi ve davranışları ürettiğine inanılmaktadır.
Sosyalleşme resmi ve gayri resmi kanallar aracılığıyla gerçekleşmektedir. Aile, akran grupları
ve rekreasyon etkinlikleri gayri resmi sosyalleşme kanallarıdır. Her birey için bir sosyal grup,
bireyi belirli faaliyetlere çekerken diğerlerinden uzaklaştırarak kişiler üzerinde etki meydana
getirmektedir (Greendorfer, 2002). Yürüyüş gibi aktiviteler insanlar arasındaki iş birliğini ve
iletişimi arttırabilmektedir. Açık havada fiziksel aktiviteyi teşvik ettiğinden sağlıklı bir yaşam
tarzı için de oldukça önemlidir. Çalışmamızda, doğa yürüyüşü (trekking) deneyimi olan
katılımcıların sosyalleşme düzeyi çeşitli değişkenlere göre incelenmiş olup, ilgili alana katkı
sağlaması amaçlanmaktadır.
YÖNTEM
Araştırmanın Deseni
Bu araştırmada, rekreatif olarak doğa yürüyüşlerine katılan bireylerin sosyalleşme düzeylerini
çeşitli değişkenlere göre incelemek amacıyla nicel yaklaşımın tarama modellerinden ilişkisel
tarama kapsamında karşılaştırma türü ilişki deseni kullanılmıştır. Karşılaştırma yönteminin
kullanıldığı çalışmalar iki veya daha fazla grubun bir değişken üzerindeki farklılıklarını ortaya
koymaktadır (Karasar, 2005).
Evren ve Örneklem
Çalışmanın evrenini rekreatif olarak doğa yürüyüşleri yapan bireyler oluşturmaktadır.
Örneklem grubunu ise Türkiye’nin farklı illerinde yaşayan katılımcılar oluşturmaktadır.
Örnekleme grubu kolaydan örnekleme yöntemi ile elde edilmiştir. Çalışmaya 279 erkek, 104
kadın olmak üzere toplamda 383 birey katılmıştır.
Veri Toplama Aracı
İki bölümden oluşan ölçme aracının birinci bölümünde katılımcıların demografik bilgilerine
yönelik hazırlanan sorular bulunmaktadır. İkinci bölümde ise katılımcıların sosyalleşme
düzeylerini belirmek amacıyla Karakullukçu (2020) tarafından geçerlilik ve güvenirlik
çalışması yapılmış olan “İşitme Engelliler İçin Sosyalleşme Ölçeği” bulunmaktadır. Beşli likert
tipi olan ölçme aracı (1: Hiç Katılmıyorum, 2: Az Katılıyorum,3: Kısmen Katılıyorum, 4:
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
56
Katılıyorum, 5: Tamamen Katılıyorum), toplamda 4 alt boyut ve 20 maddeden oluşmaktadır.
Birinci alt boyut olan Sosyal Uyum alt boyutunun Cronbach Alpha katsayısı .83, ikinci alt boyut
olan Girişkenlik alt boyutunun Cronbach Alpha katsayısı .72, üçüncü alt boyut olan Kültürel
Uyum al boyutunun Cronbach Alpha katsayısı .82, dördüncü alt boyut olan Arkadaşlık alt
boyutunun Cronbach Alpha katsayısı .69, ve Toplam Puanlanın Cronbach Alpha katsayısı .89
olarak belirlenmiştir (Karakullukçu, 2020). Ölçekten alınan puanların artış göstermesi
sosyalleşme düzeyinin yüksek olduğu şeklinde yorumlanmaktadır.
Veri Toplama Süreci
Araştırma kapsamında verilerin toplanabilmesi için gerekli izinler alındıktan sonra veri toplama
aracı çevrimiçi hale dönüştürülmüş olup ilgili katılımcılara Google Form aracılığıyla
gönderilmiştir. Çalışmada gönüllü katılım esas alınmış ve araştırmaya dahil olan
katılımcılardan çevrimiçi onam alınmıştır. Çevrimiçi onam vermeyen katılımcıların verileri
çalışmaya dahil edilmemiştir.
Verilerin Analizi
Elde edilen veriler Excel programına aktarıldıktan sonra eksik bilgi veren katılımcılar
çalışmadan çıkarılmıştır. Düzenlenmiş olan veriler SPSS 23.0 paket programına aktarılarak
çarpıklık (Skewness) ve basıklık (Kurtosis) değerleri incelendiğinde -3 ila +3 arasında
olmasından dolayı verilerin normal dağılıma sahip olduğu kabul edilmiştir (Jondeau ve
Rockinger, 2003). Verilere bağımsız örneklem testi (T-testi) ve tek yönlü varyans analizi (One-
Way ANOVA) uygulanmıştır. Veri analizi sonuçlarına göre verilerin homojenlik varsayımı
sağlama durumuna bağlı olarak Welch değerleri dikkate alınmış ve ikinci seviye testi olarak
Post Hoc testlerinden Tukey testi uygulanmıştır (Tukey, 1949). Elde edilen bulgular p<0.05
anlamlılık değerine göre yorumlanmıştır
BULGULAR
Araştırmamızın amacı kapsamında katılımcıların sosyalleşme düzeyleri çeşitli değişkenlere
göre incelenmiş olup veri analizleri sonuçları sunulmuştur.
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
57
Tablo 1.Cinsiyet değişkenine ilişkin T-Testi sonuçları
Boyut
Cinsiyet
N
Ort.
SS
t
p
Sosyal Uyum
Kadın
104
26.95
5.546
-.289
.773
Erkek
279
27.12
4.960
Girişkenlik
Kadın
104
15.30
3.294
-.247
.805
Erkek
277
15.39
2.913
Kültürel Uyum
Kadın
104
17.17
2.548
1.257
.210
Erkek
281
16.78
2.759
Arkadaşlık
Kadın
105
16.44
2.507
.098
.922
Erkek
279
16.41
2.531
Toplam Puan
Kadın
102
75.78
12.37
.055
.956
Erkek
271
75.70
11.72
Tablo1 incelendiğinde cinsiyet değişkenine bağlı olarak sosyal uyum (t(381)= -.289; p>0.05),
girişkenlik (t(379)= -.247; p>0.05), kültürel uyum (t(383)= 1.257; p>0.05), arkadaşlık (t(382)= .098;
p>0.05) alt boyutları ve toplam puanda (t(371)= .055; p>0.05), istatistiksel olarak anlamlı bir
farklılık saptanmamıştır.
Tablo 2. Öğrenim düzeyi değişkenine ilişkin T-Testi sonuçları
Boyut
Öğrenim Düzeyi
N
Ort.
SS
t
p
Sosyal Uyum
Lise
68
26.95
5.184
-.213
.832
Üniversite
315
27.10
5.112
Girişkenlik
Lise
67
15.28
3.194
-.258
.796
Üniversite
314
15.38
2.983
Kültürel Uyum
Lise
69
16.28
3.020
-2.036
.042*
Üniversite
316
17.01
2.619
Arkadaşlık
Lise
69
15.92
2.597
.765
.069
Üniversite
315
16.53
2.496
Toplam Puan
Lise
66
74.28
12.52
.399
.278
Üniversite
307
76.03
11.74
p<0.05*
Tablo2 incelendiğinde öğrenim düzeyi değişkenine bağlı olarak sosyal uyum (t(381)= -.213;
p>0.05), girişkenlik (t(379)= -.258; p>0.05), arkadaşlık (t(382)= .765; p>0.05), alt boyutlarında ve
toplam puanda (t(371)= .399; p>0.05), istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık tespit
edilmemişken, kültürel uyum (t(383)= -2.036; p<0.05), alt boyutunda anlamlı bir farklılık
saptanmıştır. Ortalama puanlara bakıldığında anlamlı farklılığın öğrenim düzeyi üniversite olan
katılımcıların lehine olduğu görülmektedir.
Tablo 3. Yaş değişkenine ilişkin One-Way ANOVA sonuçları
Boyut
Yaş
N
Ort.
SS
F
p
Sosyal Uyum
25 Yaş ve altı
47
27.82
4.815
2.355
.072
26-35 Yaş
80
27.96
5.200
36-45 Yaş
141
27.05
5.301
46 Yaş ve Üzeri
115
26.17
4.856
Girişkenlik
25 Yaş ve altı
48
15.02
3.097
.971
.406
26-35 Yaş
77
15.79
2.952
36-45 Yaş
141
15.44
3.117
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
58
Tablo3 incelendiğinde yaş değişkenine bağlı olarak sosyal uyum (F(3, 382)= 2.355; p>0.05),
girişkenlik (F(3, 380)= .971; p>0.05), kültürel uyum (F(3, 384)= .763; p>0.05), arkadaşlık (F(3,
383)= .329; p>0.05) alt boyutları ve toplam puanda (F(3, 372)= 1.056; p>0.05) istatistiksel olarak
anlamlı bir farklılık saptanmamıştır.
Tablo 4. Meslek değişkenine ilişkin One-Way ANOVA sonuçları
Tablo4 incelendiğinde meslek değişkenine bağlı olarak sosyal uyum (F(3, 382)= .970; p>0.05),
girişkenlik (F(3, 380)= 2.418; p>0.05), kültürel uyum (F(3, 384)= .656; p>0.05), arkadaşlık (F(3,
383)= .358; p>0.05) alt boyutları ve toplam puanda (F(3, 372)= 1.092; p>0.05) istatistiksel olarak
anlamlı bir farklılık saptanmamıştır.
46 Yaş ve Üzeri
115
15.13
2.901
Kültürel
Uyum
25 Yaş ve altı
48
16.91
2.664
.763
.515
26-35 Yaş
80
17.07
2.670
36-45 Yaş
141
17.02
2.818
46 Yaş ve Üzeri
116
16.57
2.614
Arkadaşlık
25 Yaş ve altı
48
16.41
2.533
.329
.804
26-35 Yaş
80
16.33
2.787
36-45 Yaş
141
16.58
2.452
46 Yaş ve Üzeri
115
16.29
2.427
Toplam
Puan
25 Yaş ve altı
47
76.12
11.57
1.056
.368
26-35 Yaş
77
77.01
12.03
36-45 Yaş
136
76.18
12.19
46 Yaş ve Üzeri
113
74.14
11.52
Boyut
Meslek
N
Ort.
SS
F
p
Sosyal Uyum
Öğrenci
30
27.60
4.782
.970
.407
Memur
206
27.01
5.095
Esnaf
99
27.52
5.101
Emekli
48
26.08
5.453
Girişkenlik
Öğrenci
31
14.64
3.082
2.418
.066
Memur
205
15.33
2.971
Esnaf
98
15.94
2.964
Emekli
47
14.78
3.148
Kültürel
Uyum
Öğrenci
31
17.00
2.732
.656
.580
Memur
206
16.83
2.686
Esnaf
100
17.14
2.741
Emekli
48
16.50
2.728
Arkadaşlık
Öğrenci
31
16.16
2.608
.358
.784
Memur
205
16.49
2.529
Esnaf
100
16.50
2.443
Emekli
48
16.16
2.644
Toplam
Puan
Öğrenci
30
75.30
11.78
1.092
.352
Memur
199
75.73
11.91
Esnaf
97
77.05
11.72
Emekli
47
73.25
12.13
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
59
Tablo 5. Ekonomik durum değişkenine ilişkin One-Way ANOVA sonuçları
p<0.05*
Tablo5 incelendiğinde ekonomik durum değişkenine bağlı olarak sosyal uyum (F(3, 382)= .512;
p>0.05), kültürel uyum (F(3, 384)= .839; p>0.05), arkadaşlık (F(3, 383)= 1.788; p>0.05) alt
boyutlarında ve toplam puanda (F(3, 372)= 1.819; p>0.05) istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık
tespit edilmemişken, girişkenlik (F(3, 380)= 3.342; p<0.05) alt boyutunda anlamlı bir farklılık
saptanmıştır. Ortalama puanlara bakıldığında anlamlı farklılığın öğrenim düzeyi ekonomik
durumu kötü olan katılımcılar ile ekonomik durumu iyi olan katılımcılar arasında olduğu
görülmektedir.
Tablo 6. Düzenli olarak spor yapma değişkenine ilişkin One-Way ANOVA sonuçları
p<0.01**, p<0.05*
Tablo6 incelendiğinde düzenli olarak spor yapma değişkenine bağlı olarak sosyal uyum (F(2,
382)= 21.959; p<0.05), girişkenlik (F(2, 380)= 17.190; p<0.05), kültürel uyum (F(2, 384)= 8.426;
p<0.05), arkadaşlık (F(2, 383)= 3.644; p<0.05) alt boyutlarında ve toplam puanda (F(2, 372)=
Boyut
Ekonomik Durum
N
Ort.
SS
F
p
Fark
Sosyal Uyum
Kötü
48
26.54
6.006
.512
.600
Orta
232
27.03
4.799
İyi
103
27.42
5.393
Girişkenlik
Kötü (a)
47
14.68
3.660
3.342
.036*
Orta (b)
229
15.24
2.916
a-c
İyi (c)
105
15.94
2.851
Kültürel
Uyum
Kötü
48
16.41
3.161
.839
.433
Orta
231
16.94
2.644
İyi
106
16.98
2.622
Arkadaşlık
Kötü
48
15.89
2.730
1.788
.169
Orta
232
16.40
2.558
İyi
104
16.72
2.312
Toplam Puan
Kötü
47
73.34
14.15
1.819
.164
Orta
225
75.54
11.38
İyi
101
77.25
11.75
Boyut
Spor Yapma
N
Ort.
SS
F
p
Fark
Sosyal Uyum
Hayır (a)
162
25.20
5.065
21.959
.000**
a-c
a-b
1-5 Yıl (b)
97
27.85
4.985
6 Yıl ve Üzeri (c)
124
28.90
4.469
Girişkenlik
Hayır (a)
160
14.36
3.090
17.190
.000**
a-c
a-b
1-5 Yıl (b)
95
15.87
2.756
6 Yıl ve Üzeri (c)
126
16.26
2.740
Kültürel
Uyum
Hayır (a)
162
16.24
2.734
8.426
.000**
a-c
a-b
1-5 Yıl (b)
97
17.20
2.557
6 Yıl ve Üzeri (c)
126
17.46
2.625
Arkadaşlık
Hayır (a)
163
16.07
2.363
3.644
.027*
a-c
1-5 Yıl
97
16.44
2.665
6 Yıl ve Üzeri (c)
124
16.87
2.555
Toplam Puan
Hayır (a)
158
71.89
11.53
16.645
.000**
a-c
a-b
1-5 Yıl (b)
95
77.17
11.55
6 Yıl ve Üzeri (c)
120
79.62
11.14
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
60
16.645; p<0.05) istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Ortalama puanlara
bakıldığında sosyal uyum alt boyutunda düzenli olarak spor yapmayan katılımcılar ile diğer
katılımcılar arasında anlamlı farklılığın oluştuğu görülmektedir. Girişkenlik alt boyutunda
düzenli olarak spor yapmayan katılımcılar ile diğer katılımcılar arasında anlamlı farklılığın
oluştuğu görülmektedir. Kültürel uyum alt boyutunda düzenli olarak spor yapmayan
katılımcılar ile diğer katılımcılar arasında anlamlı farklılığın oluştuğu görülmektedir.
Arkadaşlık alt boyutunda düzenli olarak spor yapmayan katılımcılar ile 6 yıl ve üzeri spor yapan
katılımcılar arasında anlamlı farklılığın oluştuğu görülmektedir. Toplam puanlara bakıldığında
düzenli olarak spor yapmayan katılımcılar ile diğer katılımcılar arasında anlamlı farklılığın
oluştuğu görülmektedir.
Tablo 7. Doğa yürüyüşü deneyimi değişkenine ilişkin One-Way ANOVA sonuçları
p<0.01**, p<0.05*
Tablo7 incelendiğinde doğa yürüyüşü deneyimi değişkenine bağlı olarak sosyal uyum (F(3,
382)= 8.388; p<0.05), girişkenlik (F(3, 380)= 6.337; p<0.05), kültürel uyum (F(2, 384)= 4.617;
p<0.05) alt boyutlarında ve toplam puanda (F(, 372)= 6.478; p<0.05) istatistiksel olarak anlamlı
bir farklılık tespit edilirken, arkadaşlık (F(3, 383)= 6.478; p>0.05) alt boyutunda anlamlı bir
farklılık saptanmamıştır. Ortalama puanlara bakıldığında sosyal uyum alt boyutunda en az bir
kere doğa yürüyüşü deneyimine sahip olan katılımcılar ile diğer katılımcılar arasında anlamlı
farklılığın oluştuğu görülmektedir. Girişkenlik alt boyutunda en az bir kere doğa yürüyüşü
deneyimine sahip olan katılımcılar ile 2-5 kez ve 10 kez ve üstü deneyime sahip olan
Boyut
Doğa Yürüyüşü
N
Ort.
SS
F
p
Fark
Sosyal Uyum
1 Kez (a)
74
24.55
5.707
8.388
.000**
a-b
a-c
a-d
2-5 Kez (b)
107
27.18
4.387
6-9 Kez (c)
43
27.86
4.763
10 Kez ve Üstü (d)
159
27.96
5.041
Girişkenlik
1 Kez (a)
73
14.12
3.231
6.337
.000**
a-b
a-d
2-5 Kez (b)
107
15.40
2.677
6-9 Kez
42
15.28
3.156
10 Kez ve Üstü (d)
159
15.94
2.949
Kültürel
Uyum
1 Kez (a)
74
15.94
2.988
4.617
.003*
a-d
2-5 Kez
105
16.79
2.540
6-9 Kez
45
17.15
2.754
10 Kez ve Üstü (d)
161
17.31
2.569
Arkadaşlık
1 Kez
74
16.06
2.629
1.089
.354
2-5 Kez
107
16.28
2.326
6-9 Kez
43
16.67
2.377
10 Kez ve Üstü
160
16.62
2.629
Toplam Puan
1 Kez (a)
73
70.69
12.95
6.478
.000**
a-b
a-c
2-5 Kez (b)
105
75.70
10.29
6-9 Kez (c)
39
76.33
11.55
10 Kez ve Üstü
156
77.94
11.84
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
61
katılımcılar arasında anlamlı farklılığın oluştuğu görülmektedir. Kültürel uyum alt boyutunda
en az bir kere doğa yürüyüşü deneyimine sahip olan katılımcılar ile 10 kez ve üstü deneyime
sahip olan katılımcılar arasında anlamlı farklılığın oluştuğu görülmektedir. Toplam puanlara
bakıldığında en az bir kere doğa yürüyüşü deneyimine sahip olan katılımcılar ile 2-5 kez ve 6-
9 kez deneyime sahip olan katılımcılar arasında anlamlı farklılığın oluştuğu görülmektedir.
TARTIŞMA, SONUÇ VE ÖNERİLERİ
Katılımcıların sosyal uyum, girişkenlik, kültürel uyum, toplam puan ve arkadaşlık alt
boyutlarında cinsiyet, yaş ve meslek değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık
tespit edilmemiştir. İnsanların rekreasyonel etkinliklere katılma motivasyonlarının ele alındığı
çalışmada, cinsiyet değişkenine göre “sosyal ve eğlence” alt boyutunda istatistiksel olarak
anlamlı değişim görülmemiştir (Çuhadar, vd., 2019). Dalkılıç (2022) yapmış olduğu çalışmada,
katılımcıların cinsiyet değişkeni ile serbest zaman yönetimi arasında istatistiksel olarak anlamlı
bir farklılık saptanmamıştır. Doğan vd., (2018) yapmış olduğu araştırmada, cinsiyet
değişkenine bağlı olarak sosyalleşme düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık tespit
edilmemiştir. Korkmaz ve Uslu (2020) tarafından yapılan çalışmada, sporda sosyalleşme
düzeylerinin cinsiyetlerine göre farklı düzeylerde olmadığı ve her iki cinsiyette sporda
sosyalleşme düzeylerinin benzer seviyelerde olduğu belirtilmiştir. İlgili literatür incelendiğinde
elde ettiğimiz bulguların aksine sonuçlarda mevcuttur. Özdinç (2005) yürüttüğü çalışmada,
sporun bir sosyalleşme aracı olarak algılanmasının cinsiyete göre farklılık oluşturduğunu ifade
etmektedir. Kaya ve Tuncel (2019)’da yapmış olduğu çalışmada, cinsiyete göre kadın
öğrenciler lehine sosyalleşme düzeyinin istatistik yönden anlamlı değişim olduğunu ifade
etmektedir. Ekici ve Kırcan (2016)’da “Gençlik ve Spor Bakanlığı Gençlik Kamplarına Katılan
Bireylerin Sosyal Uyumlarına” yönelik yürüttüğü çalışmada, cinsiyetlere göre sosyal uyum
düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmüştür (Floyd, vd., 2006; Lee, Scott
ve Floyd, 2001). Çınar (2018) tarafından yapılan araştırmada kız öğrencilerin erkek öğrencilere
göre daha yüksek düzeyde sosyalleşmeye sahip oldukları sonucuna varılmıştır. Adanır (2023)
tarafından yapılan çalışmanın sonuçları, rekreasyonel spor faaliyetlerine katılan kişilerin
sosyalleşme düzeylerinin medeni durum, yaş ve haftada gerçekleştirilen etkinliklerin sayısı gibi
değişkenlerde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Yaş ilerledikçe rekreatif
spora katılım oranı düşmektedir (Ardahan, 2013). Kaplan ve Ardahan (2013) tarafından yapılan
çalışmada, yaş gruplarıyla doğa yürüyüşüne (trekking) katılma nedenleri kıyaslandığında
“sıkıntı ve stres atma”, “doğayla bütünleşme” ve “aileme iyi örnek olma” nedenleriyle doğa
yürüyüşü yapmada istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur. 45 yaş ve üstü gruptaki
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
62
katılımcılar diğer gruplara göre daha çok “doğayla bütünleşme” ve “sıkıntı ve stres atma”
sebebiyle doğa yürüyüşüne dahil olurken; 35-44 yaş grubundaki katılımcılar ise daha çok
“aileye iyi örnek olma” yönünden doğa yürüyüşü yapmaktadır. Araştırma sonuçlarıyla
literatürdeki birçok çalışma ile paralellik göstermektedir. Kadınların günlük yaşam içerisinde
erkeklere oranla daha fazla sorumluluk sahibi olmalarına bağlı olarak rekreatif etkinliklere
katılma isteklerini olumsuz yönde etkilediği düşünülmektedir. Ancak rekreatif etkinliklerde
kadınlar yer aldıklarında sosyalleşme açısından daha baskın eğilim sergileyebilmektedirler.
Ayrıca doğa yürüyüşü her yaştan, her meslekten ve her cinsiyetten insanın her gün yakın
mesafelere, kolay ve rahat bir şekilde yapabileceği bir aktivitedir. Bu yüzden doğa sporlarına
yer alma nedenleri bireye özgü değişebilmektedir.
Katılımcıların sosyal uyum, girişkenlik, toplam puan ve arkadaşlık alt boyutlarında öğrenim
düzeyine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmazken, kültürel uyum alt boyutuna
bağlı olarak istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık vardır. İnsanların rekreasyonel etkinliklere
katılma motivasyonlarının ele alındığı çalışmada, eğitim değişkenine göre “sosyal ve eğlence”
alt boyutunda istatistiksel olarak anlamlılık olmadığı tespit edilmiştir (Çuhadar, vd., 2019).
Buyrukoğlu, vd., (2023) tarafından uluslararası öğrencilerin sosyalleşme sürecinde fiziksel
aktivitenin rolü üzerine yaptıkları çalışma sonrasında eğitim düzeyi, yaş ve spor durumu gibi
değişkenlerde anlamlı bir değişiklik gözlemlenmemiştir. Gürer, Bektaş ve Kural (2018) yaptığı
çalışmada, öğrenim durumu ve dahil olunan doğa sporu türünde istatistiksel bir farka
rastlanmamıştır. Esentaş (2015)’ın yapmış olduğu çalışmada, gençlik kamplarının öğrencilerin
yeni insanlarla tanışmasına ve farklı kültürleri deneyimlemesine yardımcı olduğu belirtmiştir.
Araştırma sonuçlarıyla literatürle paralellik arz etmektedir. Doğa yürüyüşü etkinlerinde
katılımcıların öğrenim düzeylerinin öne çıkmadığı daha çok aktivitenin kültürel deneyime
yöneldiği düşünülmektedir.
Katılımcıların sosyal uyum, kültürel uyum, toplam puan ve arkadaşlık alt boyutlarında
ekonomik düzeyine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmazken, girişkenlik alt
boyutunda istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık vardır. Düzenli fiziksel aktivite, kötü
alışkanlıklardan uzaklaşma ve önlenmesi, sosyalleşme ve yaşam kalitesinin artırılması gibi
sosyal konularda da oldukça önemlidir (Baltacı, 2008). Adanır (2023) tarafından yapılan
çalışmada, rekreasyonel spor faaliyetlerine katılan kişilerin sosyalleşme düzeylerinin gelir
düzeyi ve haftada gerçekleştirilen etkinliklerin sayısı gibi değişkenlere bağlı olarak anlamlı bir
farklılık bulunamamıştır. Kaplan ve Ardahan (2013) tarafından yapılan çalışmada, düşük gelir
grubundakiler daha fazla doğa yürüyüşü etkinliklerinde yer aldıkları ifade edilmektedir.
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
63
Derman (2018)’de üniversite öğrencilerinin serbest zaman aktivitelerine katılımlarına engel
teşkil edebilecek unsurların belirlenmesine yönelik çalışmada, gençlerin ekonomik
farklılıkların aktivitelere katılımı kısıtladığını belirtmiştir. Grahn ve Stigsdotter (2003)
katılımcıların yaşı, cinsiyeti ve sosyo-ekonomik durumu ne olursa olsun doğada vakit
geçirmenin stresi azalttığını vurgulamıştır. Rekreasyon etkinlikleri programının öğrenciler
üzerindeki etkisinin değerlendirildiği çalışmada; genel, kişisel ve sosyal uyum ve atılganlık
durumlarının ön test ve son testleri arasında anlamlı farklılıklar tespit etmişlerdir (Bahadır,
2010). İnsanlar katıldıkları rekreasyonel faaliyetlerde sosyal etkileşime girmekte ve iletişim
potansiyellerini geliştirmektedir. Rekreatif faaliyetler sayesinde iletişim becerileri gelişen
kişiler kendilerini daha iyi ifade edebilir, duygu ve düşüncelerini daha sağlıklı bir şekilde
aktarabilirler (Koçyiğit ve Özüpek, 2015). Araştırmamızın sonuçları literatürdeki bazı
çalışmalarla paralellik sağlamamakla birlikte doğa yürüyüşlerine katılımın ekonomik manada
etkisinin yansıması doğa yürüyüşü alanlarının ve rotalarının yerleşim yerlerine uzaklığıyla
alakalı olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte doğa yürüyüşünün bireyler arası ilişki kurma
aracı olarak etkin rol oynadığı öne çıkmaktadır.
Katılımcıların sosyal uyum, girişkenlik, kültürel uyum, toplam puan ve arkadaşlık alt
boyutlarında düzenli spor yapma değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık
belirlenmiştir. Yıldırım ve Bayrak (2019) yapmış olduğu çalışmada, spora dayalı fiziksel
aktivitelere katılım ile spora dayalı fiziksel aktiviteyle sosyalleşme arasında, yaşam kalitesi ve
spora dayalı fiziksel aktiviteyle sosyalleşme arasında anlamlı ilişki bulunmuştur. Filiz (2010)
yürüttüğü çalışmada, bireysel farklılıklara rağmen spor yapmanın sosyal bütünleştirici bir
yapıya sahip olduğunu belirtmektedir. Spor yapan bireylerin spor yapmayanlara göre daha
yüksek sosyalleşme puanlarına sahip olduğunu ifade etmektedir (Theberge, 2000; Şahan,
2008). Öztürk vd., (2011) yürüttüğü çalışmada, iletişim becerisinin spor yapan bireylerde daha
etkin olduğunu belirtmiştir aynı zamanda üniversite öğrencilerinin bir kısmı serbest
zamanlarında sportif etkinlikleri tercih ettiklerini ifade etmektedirler (Ekinci, vd., 2014).
Literatürle çalışma sonuçları paralellik arz etmektedir. Sporun sosyalleştirici yapısının öne
çıktığı düşünülmektedir.
Katılımcıların sosyal uyum, girişkenlik, toplam puan, kültürel uyum alt boyutlarında doğa
yürüyüşü deneyimi düzeyine göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanırken,
arkadaşlık alt boyunda anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır. Doğa sporları zinde bir yaşam,
deneyim sahip olma, serbest zamanları verimli olarak değerlendirme, macera deneyimi
kazanma gibi insan ihtiyaçlarını karşılamaktadır (Neuman, 2004). Doğa sporlarına katılan
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
64
bireylerin psikolojik performans açısından değerlendirildikleri araştırmada, deneyim
değişkenine göre özgüven ve motivasyon seviyesi alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı
etki görülmüştür (Gürer, Bektaş ve Kural, 2018). Doğaya bağlılığın doğa temelli faaliyetlerde
deneyim öncesi andan itibaren başlayarak deneyimin gerçekleştiği mekân ve sürece kadar etkili
bir değişken olarak öne çıkmaktadır (Çınar ve Duran, 2021). İlgili literatürle çalışmamızda elde
ettiğimiz sonuçlar paralellik arz etmektedir. Doğa sporlarında deneyim kazanımı sürece bağlı
olumlu yönde katılımcılara katkı sağladığı söylenebilir. Sonuç olarak; doğa sporları (trekking)
tecrübesi edinen bireylerin sosyalleşme yetkinliği çeşitli değişkenlere göre farklılıklar
göstermektedir. Doğa sporlarında katılımcıların sosyalleşme yönlerinin pozitif yönde
etkilenebilecekleri yönünde farkındalığın ortaya koyulması önem arz etmektedir. İnsan doğası
gereği yürüyüş aktivitesi temel hareket formu içerisindedir. Doğa yürüyüşlerine her yaş
grubundan bireyin rahatlıkla katılımı mümkün olduğundan dolayı alanında uzman spor
bilimcilerin ve yerel yönetimlerin geniş kitlelere teşvik edici yönde öncülük etmesi
önerilmektedir.
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
65
KAYNAKÇA
Adanır, Z. (2023). Sportif amaçlı rekreatif faaliyetlere katılan bireylerin sosyalleşme düzeyleri. (Yüksek Lisans
Tezi). Batman Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Batman.
Ambrose, M. & Rosky, J.W. (2013). Prisoners’ round: examining the literature on recreation and exercise in
correctional facilities. International Journal of Criminology and Sociology 2, 362-370.
Ardahan, F. (2013). Bireyleri rekreatif spor etkinliklerine motive eden faktörlerin remm ölçeğini kullanarak çeşitli
demografik değişkenlere göre incelenmesi: Antalya örneği. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(2),
1-15.
Ardahan, F., & Lapa, T. Y. (2011). Açık alan rekreasyonu: bisiklet kullanıcıları ve yürüyüşçülerin doğa sporu
yapma nedenleri ve elde ettikleri faydalar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1327-1341.
Ardahan, F., & Mert, M. (2013). Bireyleri doğa yürüyüşü yapmaya motive eden faktörler ölçeği ve bu faaliyetlere
katılarak elde edilen faydalar ölçeğinin Türk popülasyonu için geçerlilik güvenirlilik
çalışması. International Journal of Human Sciences, 10(2), 338-355.
Aydıngün, H. (1997). Doğada yaşam ve gezi notları. Yayınevi Ltd., İstanbul
Bahadır, T. K. (2010). Rekreasyon faaliyetlerine katılan 13-15 yaş grubu öğrencilerin yaşam kalitesi ve bazı
psikolojik özelliklerinin incelenmesi (Doctoral dissertation, Marmara Universitesi (Turkey).
Baltacı, G., & Tedavi, F. (2008). Obezite ve egzersiz. Sağlık Bakanlığı Yayınları, Ankara, 730, 13-16.
Broadhurst, R. (2001). Managing environments for leisure and recreation. Psychology Press.
Bucher, A.C. (1972). Foundations of physical education. Saint Louis: The C.V. Company.
Buyrukoğlu, E., Özdemir, Z., Asanakut, N. & Özdemir, M. (2023). Uluslararası öğrencilerin sosyalleşme
sürecindeki spor aktivitelerinin rolü. Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi (BESSED, 2(2),128-142.
Çınar, B., & Duran, A. (2021). Doğaya bağlılığın doğa yürüyüşlerine katılım motivasyonu üzerindeki etkisi. Türk
Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 754-766.
Çınar, M. (2018). Rekreatif faaliyetlere katılan 9-14 yaş grubunun benlik saygısı ve sosyalleşme düzeylerinin
incelenmesi, Doktora tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
Çuhadar, A., Yusuf, E. R., Demirel, M., & Demirel, D. H. (2019). Bireyleri rekreasyonel amaçlı egzersize motive
eden faktörlerin incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(3), 153-161.
Dalkılıç, E. (2022). Rekreasyon faaliyetlerine katılan bireylerin çevrimiçi öğrenme ortamında algılanan
sosyalleşme düzeyleri (Master's thesis, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi).
Demir, C., (2003) Demografik özellikler ile sağlanan imkânların sportif faaliyet tercihleri üzerine etkileri:
Üniversite Gençliğine Yönelik Bir Uygulama. 1. Gençlik, Boş Zaman ve Doğa Sporları Sempozyumu.
Türk Hava Kurumu Basım Evi İşletmeciliği. Ankara, 1-24.
Derman E. (2018). Serbest zaman aktivitesi olarak doğa yürüyüşüne gençlerin katılım kısıtlarının belirlenmesi.
International Journal of Academic Value Studies, Vol:4, Issue:19; pp:429-434.
Doğan, E., Yılmaz, A. K., Kabadayı, M., & Mayda, M. H. (2018). Spor bilimleri öğrencileri ile farklı fakültelerde
okuyan öğrencilerin sosyalleşme ve mutluluk düzeylerinin incelenmesi. Kafkas Üniversitesi. Sosyal
Bilimler Enstitüsü, (22), 403-411.
Ekici, S., & Kırcan, T. (2016). Social integration of the individuals according to some variables who participated
in Youth Camps of Ministry of Youth and Sports Gençlik ve Spor Bakanlığı Gençlik Kamplarına katılan
bireylerin sosyal uyumlarının bazı değişkenlere göre araştırılması. Journal of Human Sciences, 13(3),
4906-4916.
Ekinci, N. E., Kalkavan, A., Üstün, Ü. D., & Gündüz, B. (2014). Üniversite öğrencilerinin sportif ve sportif
olmayan rekreatif etkinliklere katılmalarına engel olabilecek unsurların incelenmesi. Sportif Bakış: Spor
ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-13.
Ensrud, K. E., Blackwell, T. L., Cauley, J. A., Dam, T. T. L., Cawthon, P. M., Schousboe, J. T., ... & Osteoporotic
Fractures in Men Study Group. (2014). Objective measures of activity level and mortality in older
men. Journal of the American Geriatrics Society, 62(11), 2079-2087.
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
66
Esentaş, M. (2015). Gençlik kampı uygulamalarına katılan kız öğrencilerde öz-farkındalık ve liderlik becerilerinin
gelişimi; Doğa kampı örneği (doktora tezi). Celal Bayar Üniversitesi Sağlık bilimleri Enstitüsü, Manisa.
Filiz, Z. (2010). Üniversite öğrencilerinin sosyalleşmesinde spora katilimin değerlendirilmesi. Beden Eğitimi ve
Spor Bilimleri Dergisi, 4(3), 192-203.
Floyd, M. F., Nicholas, L., Lee, I., Lee, J. H., & Scott, D. (2006). Social stratification in recreational fishing
participation: Research and policy implications. Leisure Sciences, 28(4), 351-368.
Grahn, P. ve Stigsdotter, U.A. (2003). Peyzaj planlaması ve stres. Kent ormancılığı ve kentsel yeşillendirme, 2 (1),
1-18.
Greendorfer, S.L. (2002). Socialization Process And Sport Behavior. In: Horne TS, (Ed.). Advances İn Spor
Psychology (377-401). Champaign, IL: Human Kinetics.
Gürer, B., Bektaş, F., & Kural, B. (2018). Doğa sporları faaliyetlerine katılan sporcuların psikolojik
performanslarının incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 9(2), 74-85.
İbrahim, H., & Cordes, K. A. (2008). Outdoor recreation: enrichment for a lifetime (No. Ed. 3). Sagamore
Publishing.
Jondeau, E. ve Rockinger, M. (2003). Conditional volatility, skewness, and kurtosis: existence, persistence, and
comovements. Journal of Economic dynamics and Control, 27(10), 1699-1737.
Kaplan, A., & Ardahan, F. (2013). Doğa sporları yapan bireylerin profilleri, doğa sporu yapma nedenleri ve elde
ettikleri faydalar: Antalya örneği. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 93-114.
Karakullukçu, A. (2020). İşitme engelliler için sosyalleşme ölçeği geliştirme çalışması ve sporun sosyalleşme
düzeyine katkısının incelenmesi (Doktora Tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden
Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı, Kırıkkale.
Karaküçük, S. (2008). Rekreasyon boş zamanları değerlendirme. Ankara: Gazi Kitapevi.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi (17. Baskı). Ankara: Nobel yayın dağıtım, 81, 83.
Kaya, B., Tuncel, S. (2019). Spor yapan ve yapmayan üniversite öğrencilerinin sosyalleşme düzeylerinin
incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 3(3), 20-31.
Kılbaş, Ş., (2004) Rekreasyon, boş zamanı değerlendirme. 3. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Koçyiğit, M., & Özüpek, M. (2015). Personality Factors That Affect the Use of Facebook: A Research on
University Students. Contextual Approaches in Communication, Frankfurt: PL Academic Research Peter
Lang GmbH.(323-332).
Korkmaz, M., & Uslu, T. (2020). Fitness yapan bireylerin benlik saygısı, sosyal görünüş kaygısı ve sosyalleşme
düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 4(3), 1-18.
Lee, J. H., Scott, D., & Floyd, M. F. (2001). Structural inequalities in outdoor recreation participation: A multiple
hierarchy stratification perspective. Journal of leisure research, 33(4), 427-449.
Lippi, G., Henry, B. M., Bovo, C., & Sanchis-Gomar, F. (2020). Health risks and potential remedies during
prolonged lockdowns for coronavirus disease 2019 (COVID-19). Diagnosis, 7(2), 85-90.
Mansuroğlu, S. (2002). Akdeniz üniversitesi öğrencilerinin serbest zaman özellikleri ve dış mekan rekreasyon
eğilimlerinin belirlenmesi. Akdeniz University Journal of the Faculty of Agriculture, 15(2), 53-62.
Neuman, J. (2004). Education and learning through outdoor activities. Games and problem solving activities,
outdoor exercises and rope courses for youth programmes, Prague: DUHA.
Nirun, N. ve Özönder, C. (1990). Türk sosyo-kültür yapısı içinde adetler, örfler, görenekler, gelenekler, millî
kültür unsurları üzerine genel görüşler. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
Öcal,T., Cengiz, Ö., & Metin, S. N. (2022). Evaluatıon of recreatıonal areas in Siirt. Journal of Advanced
Education Studies, 4(2), 70-77.
Özdinç, Ö. (2005). Çukurova Üniversitesi öğrencilerinin sporun ve spora katilimin sosyalleşmeyle ilişkisi üzerine
görüşleri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 77-84.
Özdinç, Ö. (2005). Çukurova üniversitesi öğrencilerinin sporun ve spora katilimin sosyalleşmeyle ilişkisi üzerine
görüşleri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(2), 77-84.
Beden Eğitimi Spor Sağlık ve Efor Dergisi / Journal of Physical Education Sports Health and Effort
2023;3(2): (53-67)
ISSN:2822-5619
67
Öztürk, Ö. T., Soytürk, M., Ada, Daşdane, E. N. & Çamlıyer, H. (2011). Üniversite takımlarında sporcu olan
öğrencilerle spor yapmayan öğrencilerin iletişim becerisi düzeylerinin karşılaştırılması. Spor Bilimleri
Dergisi, 22(2), 43-53.
Piercy, K. L., Troiano, R. P., Ballard, R. M., Carlson, S. A., Fulton, J. E., Galuska, D. A., ... & Olson, R. D. (2018).
The physical activity guidelines for Americans. Jama, 320(19), 2020-2028.
Şahan, H., (2008). Üniversite öğrencilerinin sosyalleşme sürecinde spor aktivitelerinin rolü. KMU İİBF Dergisi,
10(15). pp.260278.
Theberge, N. (2000). Gender and sport. in: J. Coakley and E. Dunning (Ed.), London: Sage.
Tukey, J. W. (1949). Comparing ındividual means in the analyses of variance. Biometrics, 5, 99- 114.
Turan, S., Öcal, T., & Cengiz, Ö. (2022). Effect of digital game addiction and social anxiety levels on recreational
active adolescents. Education Quarterly Reviews, 5(1).
Yatman, N., (1999). Dağcılık (Temel ve Yaz Teknikleri). Sinan Ofset & Tipo Matbaacılık, Eğridir.
Yıldırım, M., & Bayrak, C. (2019). The Participation of University Students in Physical Activities Based on Sport
and The Effect of The Students' quality of Life on Academic Achievement and Socialisation (Sample of
Eskisehir Osmangazi University), Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of
Education) 34(1): 123-144.
