Content uploaded by Güney HACIÖMEROĞLU
Author content
All content in this area was uploaded by Güney HACIÖMEROĞLU on Mar 23, 2018
Content may be subject to copyright.
Content uploaded by Güney HACIÖMEROĞLU
Author content
All content in this area was uploaded by Güney HACIÖMEROĞLU on Oct 09, 2017
Content may be subject to copyright.
International Online Journal of Educational Sciences, 2018, 10 (1), 183 - 194
© 2018 International Online Journal of Educational Sciences (IOJES) is a publication of Educational Researches and Publications Association (ERPA)
www.iojes.net
International Online Journal of Educational Sciences
ISSN: 1309-2707
Examining Elementary Pre-service Teachers’ Science, Technology,
Engineering, and Mathematics (STEM) Teaching Intention
Güney Hacıömeroğlu1
1Canakkale Onsekiz Mart University, Faculty of Education, Department of Mathematics and Science Education, Turkey
ARTI CLE INF O
ABST RAC T
Article History:
Received 09.05.2017
Received in revised form
03.08.2017
Accepted 22.09.2017
Available online
08.10.2017
This study aims at examining elementary pre-service teachers’ integrative STEM intentions. In this
quantitative study, data were gathered from 401 elementary pre-service teachers who were enrolled
in two public universities. Results of the study revealed that pre-service teachers’ integrative STEM
intentions were positive in general. In addition, regarding knowledge, attitude, value, subjective
norm, perceived behavioral control, and behavioral intention, elementary pre-service teachers
seemed to hold positive views for integrative STEM teaching. Findings of this study showed that
there was no significant difference between pre-service teachers’ scores on knowledge, attitude,
value, perceived behavioral control, and behavioral intention regarding gender. However, there was
a significant difference between pre-service teachers’ scores on subjective norm regarding gender. In
the same way, there was a significant difference between pre-service teachers’ scores on perceived
behavioral control and behavioral intention regarding the years spent in the program. However,
there was no significant difference between pre-service teachers’ scores on knowledge, attitude,
value and subjective norm regarding the years spent in the program. Moreover, there was a
significant difference between pre-service teachers’ scores on knowledge regarding school variable.
© 2018 IOJES. All rights reserved
Keywords: 1
Elementary pre-service teacher, STEM teaching, intention
Extended Summary
Research studies conducted with pre-service teachers focusing on integrative approaches in STEM
teaching has been increasing over the years (Corlu, 2014; Corlu, Capraro & Çorlu, 2015, Lin & Willams,
2016). Among these research studies, pre-service teachers’ perceptions of STEM education have been
examined for different subjects such as science, mathematics, and chemistry. Therefore, research studies are
suggesting the need for measuring elementary pre-service teachers’ intentions for integrative STEM
teaching. This current study aimed to examine elementary pre-service teachers’ integrative STEM teaching
Intentions.
Method
In this quantitative study, survey method was utilized to examine elementary pre-service teachers’
integrative STEM teaching intentions. For this reason, data were gathered from 401 pre-service teachers who
were majoring in elementary teacher education program at two public universities. Data were collected from
third and fourth year pre-service teachers. The sample consists of 95 male and 306 female pre-service
teachers. Elementary pre-service teachers’ scores on integrative STEM intentions questionnaire were
analyzed by using descriptive and inferential statistics. Independent t-tests were performed to investigate
whether or not there is a significant difference between integrative STEM intentions questionnaire scores of
the pre- service teachers regarding gender, years spent in the program, and school.
Corresponding author’s address: Canakkale Onsekiz Mart University, Faculty of Education, Department of Mathematics and Science Education, Canakkale, Turkey
Telephone: +90 (286) 217 1303
Fax: +90 (286) 212 0751
e-mail: hguney@comu.edu.tr
DOI: https://doi.org/10.15345/iojes.2018.01.014
International Online Journal of Educational Sciences, 2018, 10 (1), 183 - 194
184
Instrument. Pre-service Teachers’ Integrative STEM Teaching Intention Questionnaire was developed
by Lin and Williams (2016), and adapted to Turkish by Haciomeroglu and Bulut (2016). The adapted
questionnaire included five sub-dimensions (knowledge, value, attitude, subjective norm, perceived
behavioral control, and behavioral intention). The questionnaire consists of 31 items and placed on a 7-point
Likert type of scale (1 strongly disagree to 7 strongly agree). Cronbach’s alpha coefficients were calculated as
.94 for the Pre-service Teachers’ Integrative STEM Teaching Intention Questionnaire, respectively.
Cronbach’s alpha coefficients for the sub-scales were calculated as .93, .86, .87, .69 and .86, respectively.
Findings
Results of the study revealed that overall elementary pre-service integrative STEM intentions were
positive. Regarding knowledge, attitude, value, subjective norm, perceived behavioral control, and
behavioral intention, elementary pre-service teachers seemed to hold positive views for integrative STEM
teaching. Findings of this study have shown that there was no significant difference between pre-service
teachers’ scores on knowledge, attitude, value, perceived behavioral control, and behavioral intention
regarding gender. However, there was a significant difference between pre-service teachers’ scores on
subjective norm regarding gender. In the same way, there was a significant difference between pre-service
teachers’ scores on perceived behavioral control and behavioral intention regarding the years spent in the
program. However, there was no significant difference between pre-service teachers’ scores on knowledge,
attitude, value and subjective norm regarding the years spent in the program. Moreover, there was a
significant difference between pre-service teachers’ scores on knowledge regarding school variable.
Discussion and Conclusion
This study showed that elementary pre-service teachers intend to utilize integrative STEM teaching in
the future. They seemed to adapt this integrative teaching approach to their future classes since they would
be qualified to teach subjects such as science, mathematics and Turkish language. Pre-service teachers held
positive attitudes towards integrative STEM teaching. In the same way, results of the research studies
revealed that pre-service teachers had positive attitudes towards STEM teaching (Adams, Miller, Saul
&Pegg, 2014; Akaygun & Aslan-Tutak, 2016; Corlu, Capraro & Çorlu, 2015). Results suggested that
longitudinal research studies should be conducted with elementary pre-service teachers to examine their
integrative STEM teaching intentions. This way, integrative STEM activities can be used to improve pre-
service teachers’ teaching intentions. They would be provided with opportunities to utilize these STEM
activities with elementary students. Using STEM activities in classroom environment would allow
opportunities for pre-service teachers to become effective elementary teachers. Throughout the longitudinal
research studies, observation notes can be taken and interviews would be conducted to investigate
elementary pre-service teachers’ STEM teaching intentions deeply.
© 2018 International Online Journal of Educational Sciences (IOJES) is a publication of Educational Researches and Publications Association (ERPA)
Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik
(FeTeMM) Öğretimi Yönelim Düzeylerinin İncelenmesi
Güney Hacıömeroğlu1
1Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü, Türkiye
MAKA LE BİL Gİ
ÖZ
Makale Tarihçesi:
Alındı 09.05.2017
Düzeltilmiş hali alındı
03.08.2017
Kabul edildi 22.09.2017
Çevrimiçi yayınlandı
08.10.2017
Bu araştırma sınıf öğretmeni adaylarının entegre FeTeMM öğretimi yönelim düzeylerini incelemeyi
amaçlamıştır. Bu çalışmada veriler iki farklı devlet üniversitesinde öğrenim gören 401 sınıf
öğretmeni adayından toplanmıştır. Elde edilen bulgular, sınıf öğretmeni adaylarının entegre
FeTeMM öğretimi yönelim düzeylerinin genel olarak olumlu olduğunu göstermiştir. Buna ek olarak,
adayların bilgi, tutum, değer sübjektif ölçüt ile algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi alt
boyutlarına ilişkin olarak görüşlerinin olumlu olduğu belirlenmiştir. Cinsiyet değişkenine göre bilgi,
değer, tutum ve algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi alt boyutları ortalama puanları
arasında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Cinsiyet değişkenine göre adayların sübjektif
ölçüt ortalama puanları arasında erkek adayların lehine anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir.
Sınıf düzeyi değişkenine göre sadece adayların algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi
ortalama puanları arasında anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Öğrenim gördüğü okul
değişkenine göre adayların bilgi alt boyutu ortalama puanları arasında anlamlı bir farklılık olduğu
belirlenmiştir. Bununla beraber, öğrenim gördüğü okul değişkenine göre değer, tutum, sübjektif
ölçüt ile algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi alt boyutları ortalama puanları arasında
anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir.
© 2018 IOJES. Tüm hakları saklıdır
Anahtar Kelimeler: 2
Sınıf öğretmeni adayı, FeTeMM öğretimi, yönelim
Giriş
FeTeMM, fen, teknoloji, mühendislik ve matematik kelimelerinin baş harflerinin kısaltılması olarak
ifade edilmektedir. FeTeMM eğitimi ise fen, teknoloji, mühendislik ve matematik disiplinleri arasında bağ
kurularak entegrasyonunu içeren bir öğretim sistemi olarak tanımlanmaktadır (Milli Eğitim Bakanlığı, 2016;
Bybee, 2010). Bu yaklaşımında, dört disiplin biraraya getirilebileceği gibi iki disiplini içeren bir öğretimde
yapılabilir. FeTeMM eğitimi okulöncesinden başlayarak yükseköğretimi içine alan bir eğitim sürecini
kapsayan disiplinler arası bir yaklaşım olarak kabul edilmektedir (Milli Eğitim Bakanlığı, 2016). Ancak,
FeTeMM eğitimi için Milli Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan bir eylem planı olmamasına rağmen 7. ve
8. sınıf düzeyinde okutulan Teknoloji ve Tasarım dersinin amaçlarının FeTeMM eğitimiyle örtüştüğü
söylenebilir. Bununla beraber, Milli Eğitim Bakanlığı STEM raporu, TIMSS ve PISA gibi uluslar arası
sınavlarda öğrenci başarısının artırılması için FeTeMM eğitiminin öncelikli alan olarak ele alınması gerektiği
vurgulanmaktadır (Milli Eğitim Bakanlığı, 2016). Bu öncelikli alana ağırlık verilebilmesi için ilk olarak
FeTeMM eğitimini farklı disiplinleri biraraya getirerek etkili bir şekilde uygulayabilecek öğretmenlerin
yetiştirilmesi gerekmektedir. Nitelikli FeTeMM eğitimi yapabilecek öğretmenlerle öğrencilerin bu
disiplinlere yönelik bilgisi, ilgisi ve motivasyonu sağlanabilir. Nitelikli FeTeMM öğretimi yapabilecek
öğretmenlerin yetiştirilmesi gelecekte öğrencilerinin yapacakları tercihler açısından önem kazanmaktadır.
Etkili öğretim uygulamalarının öğrencilerin fen, teknoloji, mühendislik ve matematik alanlarında daha fazla
ders almak istemeleri ve bu alanlarla ilişkili bilgilerini kullanabilecekleri meslekleri gelecekte tercih
etmeleriyle yakından ilişkili olduğu söylenebilir.
Araştırmalar, matematik ve fen öğretmen adaylarının farklı disiplinlerin mikro-öğretimini
gözlemleme olanağı bulmasıyla bütünleştirilmiş öğretim derslerinde işbirliği yapmayı öğrendiğini
vurgulamaktadır (Capraro, Capraro, Parker, Kulm, & Raulerson, 2005; Çorlu & Corlu, 2012). Corlu, Capraro
ve Çorlu (2015) matematik ve fen öğretmen adaylarının bütünleştirilmiş matematik ve fen öğretiminin
doğasına ilişkin tutumlarının olumlu yönde geliştirmesinde FeTeMM eğitiminin etkili olduğunu
2
Sorumlu yazarın adresi: Canakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Çanakkale, Türkiye
Telefon: +90 (286) 2171303
Faks: +90 (286) 2120751
e-posta: hguney@comu.edu.tr
DOI: https://doi.org/10.15345/iojes.2018.01.014
International Online Journal of Educational Sciences, 2018, 10 (1), 183 - 194
186
belirlemiştir. Blomeke, Suhl ve Kaiser, (2011) ise sadece matematik öğretimine yoğunlaşan programların
adayların bütünleştirilmiş fen ve matematik öğretimine ilişkin negatif tutumlar geliştirebileceğini ifade
etmiştir. Bu sebeple, matematik öğretmen adaylarının öğretime ilişkin derslerinin en azından fen bilgisi
öğretmen adaylarının aldığı kadar olması gerektiği vurgulanmaktadır (Corlu, Capraro & Çorlu, 2015).
Araştırmaların FeTeMM eğitimini geliştirmeyi amaçladığı görülmektir (Corlu, Capraro & Çorlu, 2015; Çorlu
& Corlu, 2012; Hacıömeroğlu & Bulut, 2016). Corlu (2014) bütünleştirilmiş öğretmen eğitimi
programlarından mezun olan adayların güçlü bir öğretim bilgisine sahip olacağını belirtmiştir. Buna ek
olarak, adayların FeTeMM eğitimini daha iyi anlayacağı ve günlük yaşamla ilişkilendirilmiş örneklerle etkili
bir şekilde öğretebileceği vurgulanmaktadır. Bu şekilde yapılacak öğretimin öğrencilerin FeTeMM
disiplinlerine yönelik tutumlarını olumlu yönde geliştireceği söylenebilir. Benzer şekilde, Ercan (2014)
tarafından yürütülen çalışma sonuçları, ortaokul öğrencileriyle kuvvet ve hareket konusunda yapılan
uygulamanın onların mühendislik hakkındaki bilgileri ve akademik başarılarını olumlu yönde geliştirdiğini
göstermektedir. FeTeMM bütünleştirilmiş eğitimine ilişkin olarak yürütülen çalışmaların matematik ve fen
bilgisi öğretmen adaylarının tutumlarını olumlu yönde geliştirdiği belirlenmiştir (Corlu, Capraro & Çorlu,
2015). Buna paralel olarak, Adams, Miller, Saul ve Pegg (2014) FeTeMM bütünleştirilmiş etkinliklerinin sınıf
öğretmeni adayları üzerinde anlama ve uygulama açısından olumlu bir etkisi olduğunu vurgulamaktadır.
Kim ve Bolger (2017) ise öğretmen adaylarının bütünleştirilmiş Fen Teknoloji Mühendislik, Sanat ve
Matematik (STEAM) eğitimiyle ilişkili geliştirdikleri ders planlarının tutumları üzerinde olumlu bir etkisi
olduğunu belirlemiştir. Akaygun ve Aslan-Tutak (2016) kimya ve matematik öğretmen adaylarının FeTeMM
eğitimine ilişkin bakış açılarının olumlu yönde geliştiğini vurgulamaktadır. Yıldırım ve Altun (2015) ise
FeTeMM tabanlı laboratuvar uygulamalarına katılan fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik
başarılarının geleneksel laboratuvar uygulamalarına katılanlara kıyasla yüksek olduğunu belirlemiştir.
Benzer şekilde, Bozkurt (2014) ise FeTeMM laboratuvar uygulamalarının fen bilgisi öğretmen adaylarının
karar verme ve süreç becerilerini geliştirdiğini belirlemiştir. Buna ek olarak, adayların mühendislik tabanlı
FeTeMM eğitimini öğretmenlik mesleğine başladığında kullanmaya istekli oldukları belirlenmiştir. Buna
paralel olarak, Özçakır Sümen ve Çalışıcı (2016) öğretmen adaylarının FeTeMM eğitimine ilişkin
oluşturdukları zihin haritalarını incelemiştir. Elde edilen bulgular, adayların FeTeMM eğitimine ilişkin
zengin kavramsal bir yapıya sahip olduklarını göstermiştir. Blackley, Sheffield, Maynard, Koul ve Walker
(2017) öğretmen adaylarının bir FeTeMM eğitmeni olarak profesyonel kimliklerini incelemiştir. Araştırma
kapsamında yaptıkları FeTeMM etkinliklerinin adayların bilgi ve becerilerini geliştirdiği tespit edilmiştir.
Araştırmalar incelendiğinde, öğretmen adaylarının FeTeMM etkinliklerini öğretimde etkili bir şekilde
kullanabilmeleri için deneyimlerini inceleyen çalışmaların sayısında artış olduğu görülmektedir (Adams,
Miller, Saul & Pegg, 2014; Corlu, Capraro & Çorlu, 2015; Blackley, et al., 2017). Ancak öğretmen yetiştirme
programları dikkate alındığında, ülkemizde birleştirilmiş FeTeMM eğitimine yönelik bir program henüz
oluşturulmamıştır. Ancak, eğitim fakültesi bünyesinde yer alan programlarda yürütülen çalışmalar
kapsamında öğretmen adaylarının FeTeMM eğitimine ilişkin deneyimlerini incelemeye yönelik çalışmaların
arttığı görülmektedir (Akaygun ve Aslan-Tutak, 2016; Corlu, 2012; Hacıömeroğlu & Bulut, 2016). Bununla
beraber, çalışmalar incelendiğinde FeTeMM bütünleştirilmiş eğitimiyle ilgili yürütülen çalışmaların
çoğunlukla fen bilgisi, kimya ve matematik öğretmen adaylarıyla yürütüldüğü görülmektedir. Bu durum
dikkate alındığında Fen Bilgisi, Matematik, Türkçe gibi dersleri öğretmekle yükümlü sınıf öğretmeni
adaylarıyla yürütülen çalışmaların sayısının sınırlı sayıda olduğu görülmektedir (Adams, Miller, Saul ve
Pegg, 2014; Hacıömeroğlu & Bulut, 2016; Kim & Bolger, 2017).
Türkiye’de sınıf eğitimi programlarından mezun olan adaylar fen bilgisi, matematik, Türkçe gibi
dersleri nasıl etkili öğreteceklerini aldıkları öğretim dersleri ve öğretmenlik uygulaması kapsamında
hazırladıkları ders planları ve öğretim deneyimleri aracılığıyla kazanma fırsatı bulmaktadır. Her ne kadar
adaylar bütünleştirilmiş bir FeTeMM eğitimi programı kapsamında eğitim almasalar da bu disiplinler için
öğretim teknolojilerinin nasıl kullanılacağını ve materyallerin nasıl geliştirileceğini almış oldukları öğretim
dersleri (matematik öğretimi ı, matematik öğretimi ıı, fen ve teknoloji öğretimi ı, fen ve teknoloji öğretimi II)
kapsamında öğrenmektedir. Bu durum dikkate alındığında, sınıf öğretmeni adaylarının bütünleştirilmiş
FeTeMM eğitimini etkili bir şekilde uygulama hususunda en uygun hedef kitlelerden birisi olduğu
söylenebilir. Öğrencilerin fen bilimleri ve matematik alanlarına yönelik ilgi, bilgi ve becerilerinin
geliştirilmesinde geleceğin sınıf öğretmenleri olarak görev yapacak adaylar çok önemli bir görevi
üstlenmektedir. TIMSS (Uluslar arası Fen Eğilimleri Araştırması) çalışması kapsamında 2011 yılı
Güney Hacıömeroğlu
187
çalışmasından elde edilen bulgular, ilkokul 4. sınıf öğrencilerin matematik ve fen yeterlik başarı
düzeylerinin ortalamanın altında ve alt düzeye karşılık geldiğini göstermiştir. Bu alt düzey TIMSS 2011
yeterlik düzeyi aralıklarına göre ‘öğrenciler matematiğe yönelik başlangıç düzeyindeki bilgiye sahiptir’
şeklinde tanımlanmaktadır (Milli Eğitim Bakanlığı, 2014). Bu araştırma sonuçları ilkokul öğrencilerinin
matematik ve fen alanlarına yönelik ilgi, bilgi ve becerilerinin geliştirilmesinin ne kadar önemli olduğunu
göstermiştir. Bu süreçte geleceğin sınıf öğretmenleri olarak adayların disiplinler arası öğretime yönelik ilgi,
bilgi, tutum, değerleriyle beraber edinilen deneyimleri önemli bir yer tutmaktadır. Bu sebeple, geleceğin
sınıf öğretmeni olarak adayların FeTeMM öğretim yönelimleri önemli bir rol oynamaktadır. Bir öğretmen
olarak sınıflarında FeTeMM eğitimi kapsamında yaptıracakları uygulamalar öğrencilerin gelecekte fen
bilimleri, teknoloji, matematik ve mühendislik gibi alanlarda ilerleme eğilimlerini olumlu yönde
etkileyecektir. Bu sebeple, bu çalışma sınıf öğretmeni adaylarının FeTeMM öğretim yönelim düzeylerini
incelemeyi amaçlamıştır.
Kuramsal Çerçeve
Lin ve Williams (2016) öğretmen adaylarının FeTeMM öğretimini derslerine adapte etme, disiplinler
arası kullanma isteğini ‘FeTeMM öğretimine ilişkin davranış yönelimi’ olarak adlandırmaktadır. Bu
kapsamda bilgi, değer, tutum, sübjektif ölçüt, algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimleri
boyutlarını fen, teknoloji, mühendislik ve matematik eğitimine ilişkin öğretmen adaylarının yönelim
düzeylerini incelemek amacıyla kullanmıştır (Bakınız Şekil 1).
Şekil 1. FeTeMM öğretimi yönelim değişkenleri
FeTeMM için Bilgi
Bu boyut FeTeMM’i anlamaya ilişkin bilgi düzeyini içine alır. Bu boyut, bireylerin kendi alanlarında
bilgili olmalarıyla beraber bu bilgilerini etkili bir şekilde kavrayarak FeTeMM disiplinleri ile sanat, beşeri ve
sosyal bilimler gibi diğer alanlar arasında bağ kurulmasını vurgulamaktadır (Lin & Williams, 2016).
FeTeMM için Değer ve Tutum
FeTeMM öğretimine ilişkin öz-değerlendirme ve öğrencilerin değerlendirilmesine ilişkin
kriterlerindeki değişim değer boyutuyla ilişkilidir. Tutum boyutu ise bireyin FeTeMM öğretimine ilgisi ve
FeTeMM ile ilişkili kavramları uygulaması veya tartışmasını kapsar. Lin ve Williams (2016) öğretmen
adaylarının FeTeMM öğretimine yönelik değerlerinin FeTeMM bilgi düzeylerini etkileyebileceğini
belirtmektedir. Buna ek olarak, öğretime yönelik değerlerin sübjektif değerlere bağlı olarak ortaya çıktığı
vurgulanmaktadır. Bu değerler, öğrenci ve öğretmen değerlendirmesi arasındaki ilişkiye bağlı olarak
öğretmen davranışlarında pozitif ve negatif açıklamalar/söylemler olarak ortaya çıkmaktadır. Bu
International Online Journal of Educational Sciences, 2018, 10 (1), 183 - 194
188
açıklamaların FeTeMM eğitimi açısından öğretmen adaylarının entegre FeTeMM öğretimine yönelik
tutumlarını yansıtabileceği belirtilmiştir. Buna bağlı olarak, öğretmen adaylarının FeTeMM öğretimine
yönelik davranışsal yönelimlerinin FeTeMM’e ilişkin tutumlarıyla ilişkili olduğu söylenebilir. Bir başka
deyişle, öğretmen adaylarının FeTeMM’e yönelik kişisel ilgilerini belirlemek gelecekte olası FeTeMM
öğretim uygulamaları açısından önemlidir(Lin & Williams, 2016).
FeTeMM için Sübjektif Ölçüt
Sübjektif ölçüt, bireyin önemli referans gruplarına (okul müdürü, meslektaşları, üniversite öğretim
elemanları) ilişkin izlenimleri ve bu grupların FeTeMM öğretimine yönelik desteği veya karşı görüşünü içine
alır. Bu yaklaşımda, sübjektif inançlar yavaş yavaş toplum tarafından aşılanan yargılara bağlı olarak
oluşmaktadır. Bu teoriye göre, Lin ve Williams (2016) öğretmen adaylarının FeTeMM öğretim
uygulamalarının altında yatan davranışsal yönelimlerinin incelenmesinin önemli olduğunu
vurgulamaktadır. Buna ek olarak, adayların FeTeMM öğretim uygulamalarına ilişkin davranış
yönelimlerinde sübjektif ölçütlerin bir etkisi olabileceğini belirtmektedir. Sübjektif ölçütlerde önemli referans
gruplarının olumlu yada olumsuz etkisinin incelenmesi gerektiği vurgulanmaktadır (Lin & Williams, 2016).
FeTeMM için Algılanan Davranış Kontrolü ve Davranış Yönelimi
Algılanan davranış kontrolü, bireyin FeTeMM öğretimini adapte etme sürecinde karşılaştığı zorluklar
(kaynak veya mekana ilişkin sınırlılık) ve öğretim sırasında önemli kaynakları düzenleyip kullanabilmeyi
içine alır. FeTeMM için algılanan davranış kontrolünü kaynaklar, fırsatlar ve uygulamadaki kolaylıklar gibi
önemli faktörler etkilemektedir. Bir öğretmen adayı FeTeMM öğretimini kullanmaya karar verdiğinde bu
faktörleri dikkate almak durumundadır. Bu kapsamda, FeTeMM için algılanan davranış kontrolü öğretmen
adaylarının uygun kaynakları kullanması ve öğretimde ortaya çıkabilecek veya çıkan güçlükleri başarıyla
çözümlemesini içermektedir. Davranış yönelimi ise adayların bir öğretmen olarak gelecek meslek hayatında
FeTeMM öğretimini adapte etme eğilimi ve kullanma ihtimalini kapsamaktadır (Lin & Williams, 2016). Bu
çalışma sınıf öğretmeni adaylarının entegre FeTeMM öğretimi yönelim düzeylerini incelemeyi amaçlamıştır.
Bu amaç kapsamında aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır:
1. Sınıf öğretmeni adaylarının entegre FeTeMM öğretimi yönelimleri (bilgi, değer, tutum, sübjektif
ölçüt, algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi) ne düzeydedir?
2. Sınıf öğretmeni adaylarının cinsiyet değişkenine göre entegre FeTeMM öğretimi yönelim düzeyleri
(bilgi, değer, tutum, sübjektif ölçüt, algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi) ortalama
puanları arasında anlamlı bir fark var mıdır?
3. Sınıf öğretmeni adaylarının öğrenim gördükleri sınıf düzeyi ile entegre FeTeMM öğretimi yönelim
düzeyleri (bilgi, değer, tutum, sübjektif ölçüt, algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi)
ortalama puanları arasında anlamlı bir fark var mıdır?
4. Sınıf öğretmeni adaylarının öğrenim gördükleri okul ile entegre FeTeMM öğretimi yönelim
düzeyleri (bilgi, değer, tutum, sübjektif ölçüt, algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi)
ortalama puanları arasında anlamlı bir fark var mıdır?
Yöntem
Araştırma Modeli
Bu çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Bu model, genel bir
yargıya ulaşmak için evrenin tümü veya evrenden alınacak örneklem üzerinden yapılan düzenlemeler
olarak ifade edilmektedir (Karasar, 2003). Buna ek olarak, bu araştırmada seçkisiz örnekleme
yöntemlerinden basit seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılmıştır (Büyüköztürk, Çakmak, Akgün, Karadeniz,
& Demirel, 2008). Araştırmanın evrenini iki üniversitenin eğitim fakültesi oluşturmaktadır. Örneklemini ise
Eğitim Fakültesi Sınıf Eğitimi Anabilim Dalı 3. ve 4. sınıflarında öğrenim gören sınıf öğretmeni adayları
oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında 95’i erkek (%23.7) ve 306’sı kız (%76.3) olmak üzere toplam 401
öğretmen adayından veri toplanmıştır.
Veri toplama aracı
Entegre FeTeMM Öğretimi Yönelim Ölçeği, Lin ve Williams (2016) tarafından geliştirilmiş Türkçe’ye
Hacıömeroğlu ve Bulut (2016) tarafından sınıf öğretmeni adaylarının fen, teknoloji mühendislik ve
Güney Hacıömeroğlu
189
matematik öğretimine ilişkin yönelimlerini belirlemek amacıyla uyarlanmıştır. Uyarlanan ölçeğin Türkçe
formunda 31 madde yer almaktadır ve 7’li Likert tipindedir. Ölçekte yer alan maddelere ilişkin aralık
kesinlikle katılmıyorum, katılmıyorum, kısmen katılıyorum, kararsızım, kısmen katılıyorum, katılıyorum ve
kesinlikle katılıyorum şeklinde 7 aralık esas alınarak belirlenerek kullanılmıştır. Uyarlanan ölçek için
Cronbach alfa güvenirlik katsayısı .94 olarak hesaplanmıştır. Uyarlanan ölçekte yer alan alt faktörler
sırasıyla, bilgi (0.93), değer (0.86), tutum (0.87), sübjektif ölçüt (0.69), algılanan davranış kontrolü ve davranış
yönelimi (0.86) olmak üzere beş boyuttan oluşmaktadır. Uyarlanan ölçekte yer alan alt faktörler sırasıyla;
bilgi faktörü altında 1, 2, 3, 4, değer faktörü altında 5, 6, 7, 8, 9, 10, tutum faktörü altında 11, 12, 13, 14, 15, 16,
sübjektif ölçüt faktörü altında 17, 18, 19, 20, 21, algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi altında 22,
23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31 maddeleri yer almaktadır.
İşlem
Eğitim Fakültesi Sınıf Eğitimi Anabilim dalında öğrenim gören 3. ve. 4. sınıf öğretmen adaylarına
öncelikle araştırma hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra gönüllülük esasına göre çalışmaya katılmak
isteyen adaylar ders saatleri dışında uygun bir zamanda bir araya getirilerek ölçek uygulanmıştır. Toplanan
veriler IBM SPSS 22.0 programına aktarılarak analiz edilmiştir.
Verilerin Analizi
Bu çalışmada sınıf öğretmeni adaylarının entegre FeTeMM öğretimi yönelim düzeylerinin bazı
değişkenler açısından incelenmesi amaçlandığından vermiş oldukları cevapların betimsel istatistikleri
(aritmetik ortalama ve standart sapma) yönelim düzeylerini ortaya koymak amacıyla hesaplanmıştır.
Cinsiyet, sınıf düzeyi ve okul değişkenlerine göre adayların entegre FeTeMM öğretimi yönelim düzeylerine
ilişkin görüşlerinin farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek amacıyla bağımsız gruplar için t-testi yapılmıştır.
Adayların vermiş oldukları yanıtların değerlendirilmesi için grupların içindeki puan aralık genişliği
belirlenmiştir. Bu aralık genişliği grup aralık katsayısı değeri olarak adlandırılmaktadır. Bu değer “ölçme
sonuçları dizisindeki en büyük değer ile en küçük değer arasındaki farkın belirlenen grup sayısına
bölünmesiyle (Kan, 2009, s. 407)” hesaplanmaktadır. Bu çalışmada adayların Entegre FeTeMM Öğretimi
Yönelim Ölçeği’ne vermiş oldukları cevaplar değerlendirilirken 1.00-1.85 kesinlikle katılmıyorum, 1.86-2.71
katılmıyorum, 2.72-3.57 kısmen katılıyorum, 3.58-4.43 kararsızım, 4.44-5.29 kısmen katılıyorum, 5.30-6.15
katılıyorum ve 6.16-7.00 kesinlikle katılıyorum aralıkları temel alınarak yorumlanmıştır.
Bulgular
Tablo 1. Ölçek alt boyutlarına ilişkin betimsel istatistikler
Elde edilen bulgular, sınıf öğretmeni adaylarının ölçekte yer alan bilgi ve sübjektif ölçüt alt
boyutlarına ilişkin görüşlerinin ‘kısmen katılıyorum’ aralığına karşılık geldiği belirlenmiştir. Buna ek olarak,
değer, tutum ve algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi alt boyutlarına ilişkin görüşlerinin
‘katılıyorum’ aralığına karşılık geldiği tespit edilmiştir.
Cinsiyet değişkenine göre adayların entegre FeTeMM öğretimi Yönelim Ölçeği Alt Boyutları ortalama
puanları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek amacıyla bağımsız gruplar t-testi
yapılmıştır. Aşağıda Tablo 2’te bağımsız gruplar t-testi sonuçlarına yer verilmiştir.
Bulgular, t: (0.665), p>0.05 olması sebebiyle cinsiyet değişkenine göre adayların bilgi alt boyutu
ortalama puanları arasında anlamlı bir fark olmadığını göstermiştir. Benzer şekilde, cinsiyet değişkenine
göre değer [t: (1.328), p>0.05], tutum, [t: (0.009), p>0.05], algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi [t:
(1.092), p>0.05], alt boyutları ortalama puanları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir.
Ölçekte yer alan alt boyutlar
N
X
SS
Bilgi
401
4.82
1.15
Değer
401
5.65
1.44
Tutum
401
5.51
1.07
Sübjektif Ölçüt
401
4.44
1.14
Algılanan Davranış Kontrolü ve Davranış Yönelimi
401
5.50
1.06
International Online Journal of Educational Sciences, 2018, 10 (1), 183 - 194
190
Tablo 2. Cinsiyet değişkenine göre adayların entegre FeTeMM öğretimi yönelim ölçeği alt
boyutlarına ilişkin t-testi sonuçları
Alt Boyutlar
Cinsiyet
N
X
SS
t
p
Bilgi
Kadın
306
4.804
1.118
0.665
0.507
Erkek
95
4.894
1.255
Değer
Kadın
306
5.707
1.486
1.328
0.185
Erkek
95
5.482
1.295
Tutum
Kadın
306
5.519
1.066
0.009
0.993
Erkek
95
5.520
1.105
Sübjektif Ölçüt
Kadın
306
4.384
1.171
-2.014
0.045
Erkek
95
4.654
1.045
Algılanan davranış kontrolü ve
davranış yönelimi
Kadın
306
5.542
1.075
1.092
0.276
Erkek
95
5.405
1.042
Bununla beraber, t: (-2.014), p<0.05 olması sebebiyle cinsiyet değişkenine göre adayların sübjektif ölçüt
ortalama puanları arasında anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Bu farklılığın erkek adayların lehine
olduğu görülmektedir.
Tablo 3. Sınıf düzeyi değişkenine göre adayların entegre FeTeMM öğretimi yönelim ölçeği alt
boyutlarına ilişkin t-testi sonuçları
Alt Boyutlar
Cinsiyet
N
X
SS
t
p
Bilgi
3. Sınıf
267
4.762
1.205
-1.571
0.117
4. Sınıf
134
4.953
1.029
Değer
3. Sınıf
267
5.595
1.590
-1.142
0.254
4. Sınıf
134
5.770
1.096
Tutum
3. Sınıf
267
5.454
1.109
-1.719
0.086
4. Sınıf
134
5.649
0.992
Sübjektif Ölçüt
3. Sınıf
267
4.387
1.133
-1.508
0.132
4. Sınıf
134
4.570
1.170
Algılanan davranış kontrolü
ve davranış yönelimi
3. Sınıf
267
5.433
1.106
-2.040
0.042
4. Sınıf
134
5.662
0.972
Bulgular, t: (-1.571), p>0.05 olması sebebiyle sınıf düzeyi değişkenine göre adayların bilgi alt boyutu
ortalama puanları arasında anlamlı bir fark olmadığını göstermiştir. Benzer şekilde, sınıf düzeyi değişkenine
göre değer [t: (-1.142), p>0.05], tutum, [t: (-1.719), p>0.05], sübjektif ölçüt [t: (-1.508), p>0.05], alt boyutları
ortalama puanları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Bununla beraber, t: (-2.040), p<0.05
olması sebebiyle sınıf düzeyi değişkenine göre adayların algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi
ortalama puanları arasında anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Bu farklılığın 4. sınıf adayların lehine
olduğu belirlenmiştir.
Öğrenim gördüğü okul değişkenine göre adayların entegre FeTeMM öğretimi yönelim düzeyleri
arasındaki anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılan bağımsız gruplar t-testi
sonuçları Tablo 4’te sunulmuştur.
Güney Hacıömeroğlu
191
Tablo 4 . Öğrenim gördüğü üniversite değişkenine göre adayların entegre FeTeMM öğretimi yönelim
ölçeği alt boyutlarına ilişkin t-testi sonuçları
Alt Boyutlar
Cinsiyet
N
X
SS
t
p
Bilgi
Ünv. A
248
5.013
1.068
4.363
0.000
Ünv. B
153
4.505
1.219
Değer
Ünv. A
248
5.705
0.997
0.943
0.346
Ünv. B
153
5.564
1.990
Tutum
Ünv. A
248
5.568
0.967
1.186
0.236
Ünv. B
153
5.436
1.234
Sübjektif Ölçüt
Ünv. A
248
4.530
1.150
1.878
0.061
Ünv. B
153
4.308
1.133
Algılanan davranış kontrolü ve
davranış yönelimi
Ünv. A
248
5.518
1.002
0.217
0.829
Ünv. B
153
5.494
1.174
Bulgular, t: (4.363), p<0.05 olması sebebiyle öğrenim gördüğü okul değişkenine göre adayların bilgi alt
boyutu ortalama puanları arasında anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir. Bu farklılığın Ünv. A’da öğrenim
gören adayların lehine olduğu görülmektedir. Benzer şekilde, öğrenim gördüğü okul değişkenine göre
değer [t: (0.943), p>0.05], tutum, [t: (1.186), p>0.05], sübjektif ölçüt [t: (1.878), p>0.05], ile algılanan davranış
kontrolü ve davranış yönelimi [t: (0.217), p>0.05] alt boyutları ortalama puanları arasında anlamlı bir
farklılık olmadığı belirlenmiştir.
Tartışma ve Sonuç
Sınıf öğretmeni adaylarının entegre FeTeMM öğretimi yönelim düzeylerine ilişkin elde edilen
sonuçların tartışılmasında Lin ve Williams (2016) tarafından oluşturulan kuramsal çerçeve kullanılmıştır.
Bilgi ve sübjektif ölçüt boyutlarına ilişkin olarak adayların görüşlerinin kısmen katılıyorum aralığına karşılık
geldiği görülmüştür. Bilgi alt boyutu, adayların entegre FeTeMM alanlarıyla beraber diğer disiplinler (sanat,
beşeri ve sosyal bilimler vb.) arasında bağ kurulmasını içine almaktadır (Lin & Williams, 2016). Bulgular,
adayların FeTeMM disiplinlerini anlama ve diğer disiplinlerle bağ kurma açısından görüşlerinin kısmen
olumlu olduğunu göstermektedir. Buna ek olarak, sübjektif ölçüt boyutunda adayların görüşlerinin
katılıyorum aralığına karşılık gelmesi FeTeMM öğretimine yönelik önemli referans gruplarının (okul
müdürü, meslektaşları, üniversite öğretim elemanları) olumlu desteğiyle ilişkili olduğu şeklinde
yorumlanabilir. Bununla beraber, değer, tutum ve algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimine
ilişkin görüşlerinin katılıyorum aralığına karşılık geldiği belirlenmiştir. Adayların sahip oldukları değerlere
bağlı olarak FeTeMM öğretimine ilişkin kriterlerindeki değişimin öğrencilerin değerlendirilmesiyle beraber
öz-değerlendirmeleriyle yakından ilişkili olduğu vurgulanmaktadır (Lin & Williams, 2016). Bu çalışmada
değer boyutuna ilişkin görüşlerinin katılıyorum aralığına karşılık gelmesi adayların pozitif
açıklamalar/söylemler olarak görüşlerini yansıtılacağına işaret etmektedir. Buna ek olarak, adayların
gelecekte FeTeMM öğretimini uygulamaya yönelik ilgili ve FeTeMM’le ilişkili kavramları uygulamaya ve
tartışmaya yönelik tutumlarının olumlu olduğu söylenebilir. Adayların algılanan davranış kontrolü ve
davranış yönelimine ilişkin görüşlerinin olumlu oluşu FeTeMM öğretimine yönelik karşılaşacakları
güçlüklerin farkında olup çözümleyebileceğine işaret etmektedir. Bu boyutta adayların görüşlerinin olumlu
oluşu gelecekte bir sınıf öğretmeni olarak Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik disiplinlerini öğretime
adapte etme ve kullanma eğilimlerinin yüksek olduğu şeklinde yorumlanabilir. Bu araştırmada, bilgi, tutum,
değer, sübjektif ölçüt ile algılan davranış kontrolü ve davranış yönelimlerine ilişkin olarak adayların entegre
FeTeMM öğretimini adapte etme ve kullanma eğilimlerinin olumlu ve geliştiği söylenebilir. Entegre
FeTeMM öğretiminin, matematik fen bilgisi gibi dersleri öğretmekle yükümlü sınıf öğretmeni adaylarının bu
disiplinleri birbiriyle ilişkili ve etkili öğretme hususundaki eğilimlerinin olumlu olduğu söylenebilir. Elde
edilen sonuçlar, entegre FeTeMM öğretimine ilişkin öğretmen adaylarının tutumlarını inceleyen
araştırmalarla paralellik göstermektedir. Bu araştırma sonuçları, öğretmen adaylarının bütünleştirilmiş
FeTeMM öğretimine yönelik tutumların olumlu yönde geliştiğini vurgulamaktadır (Adams, Miller, Saul &
Pegg, 2014; Akaygun & Aslan-Tutak, 2016; Corlu, Capraro & Çorlu, 2015). Buna paralel olarak, Corlu,
Capraro ve Çorlu (2015) matematik öğretmen adaylarının öğretime ilişkin derslerinin en azından fen bilgisi
öğretmen adaylarının aldığı kadar olması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu durum Blomeke, Suhl ve Kaiser,
(2011) tarafından sadece matematik öğretimine yoğunlaşan programların adayların entegre fen ve
matematik öğretimine ilişkin negatif tutumlar geliştirebileceğini ifade etmiştir. Bu çalışmaya katılan sınıf
International Online Journal of Educational Sciences, 2018, 10 (1), 183 - 194
192
öğretmeni adaylarının farklı derslerin öğretimine ilişkin aldıkları dersler (Fen ve Teknoloji Öğretimi I, Fen
ve Teknoloji Öğretimi II, Matematik Öğretimi I, Matematik Öğretimi II) ve önemli referans gruplarının (okul
müdürü, meslektaşları, üniversite öğretim elemanları) entegre FeTeMM öğretimine yönelik eğilimlerini
genel olarak olumlu etkilediği söylenebilir.
Cinsiyet değişkenine göre adayların bilgi, değer, tutum ve algılanan davranış kontrolü ve davranış
yönelimine ilişkin görüşleri arasında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir. Bu durum, kız ve erkek
adayların öğrenme-öğretme sürecinde benzer deneyimlere sahip olmalarına bağlı olarak açıklanabilir.
Bununla beraber, cinsiyet değişkenine göre adayların sübjektif ölçüt ortalama puanları arasında erkek
adayların lehine anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Bu farklılık referans gruplarının (okul müdürü,
meslektaşları, öğretmen eğitimcileri) erkek adayların üzerindeki olumlu etkisinin kız adaylara kıyasla daha
fazla olduğu şeklinde yorumlanabilir. Sınıf düzeyi değişkenine göre adayların bilgi, değer, tutum ve
sübjektif ölçüt alt boyutlarına yönelik görüşleri arasında anlamlı bir farklılık olmadığı belirlenmiştir.
Öğretmen yetiştirme programı kapsamında almış oldukları eğitim ve öğrenme-öğretme deneyimlerine bağlı
olarak FeTeMM öğretimine ilişkin olarak kız ve erkek öğretmen adaylarının bilgi, tutum ve sübjektif ölçüt
bağlamında benzer deneyimlere ve görüşlere sahip oldukları söylenebilir. Sınıf düzeyi değişkenine göre
sadece adayların algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi ortalama puanları arasında 4. sınıf
adayların lehine anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Bu durum son sınıf öğretmen adaylarının
öğretmenlik uygulaması kapsamında öğrenme-öğretme sürecinin aktif birer üyesi olma fırsatı bulmalarıyla
yakından ilişkili olduğu söylenebilir. Öğrencilerle birebir etkileşimli olarak çalışma olanağı bulmaları
FeTeMM öğretim uygulamalarını kullanma ve derslere adapte etme noktasında son sınıf adaylara
derinlemesine ve detaylı değerlendirme fırsatını sunmaktadır. Son sınıf adaylar ile üçüncü sınıfta öğrenim
gören adaylar arasındaki algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi görüşleri arasındaki farklılığın
edinilen deneyimlerden kaynaklı farklılığa bağlı olabileceği söylenebilir.
Öğrenim gördüğü okul değişkenine göre adayların bilgi alt boyutuna yönelik görüşleri arasında
anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Bilgi alt boyutu, adayların entegre FeTeMM alanlarına ilişkin
anlama düzeyleriyle yakından ilişkilidir (Lin & Williams, 2016). Ortaya çıkan bu farklılığın adayların
öğrenim gördükleri sınıf eğitim programları kapsamında almış oldukları öğretim dersleri ve yapılan
uygulamalarla ilişkili olabileceği söylenebilir. Bununla beraber, öğrenim gördüğü okul değişkenine göre
değer, tutum, sübjektif ölçüt ile algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimi alt boyutları ortalama
puanları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Bu durum, iki farklı kurumda öğrenim
gören adayların entegre FeTeMM öğretimine yönelik olarak değer, tutum, sübjektif ölçüt ile algılanan
davranış kontrolü ve davranış yönelimi kapsamındaki görüşlerinin paralellik gösterdiği şeklinde
yorumlanabilir.
Gelecekte farklı disiplinleri öğretmekle yükümlü sınıf öğretmeni adaylarının entegre FeTeMM
öğretimine ilişkin olarak yönelimlerinin genel olarak olumlu olduğu söylenebilir. Bu çalışmadan elde edilen
sonuçlara bağlı olarak sınıf öğretmeni adaylarının entegre FeTeMM öğretimi yönelim düzeylerini incelemek
amacıyla uzun soluklu karma yöntem yaklaşımlarının kullanıldığı araştırmaların yapılmasının önemli
olduğu söylenebilir. Bu şekilde, entegre FeTeMM öğretimi uygulamalarıyla beraber adayların deneyimleri,
değerleri, tutumları, sübjektif ölçüt ile algılanan davranış kontrolü ve davranış yönelimleri derinlemesine
incelenebilir. Buna ek olarak, entegre FeTeMM öğretimi uygulamalarını içeren çalışmalar yapılması fen
bilgisi ve matematik gibi dersleri öğretmekle yükümlü adayların etkili birer sınıf öğretmeni olarak
yetişmeleri hususunda yardımcı olacaktır.
Kaynaklar
Adams, A.E., Miller, B.G., Saul, M., & Pegg, J.( 2014). Supporting elementary pre-service teachers to teach
stem through place-based teaching and learning experiences. Electronic Journal of Science Education,
18(5), 1-22.
Akaygun, S. & Aslan-Tutak, F. (2016). STEM images revealing stem conceptions of pre-service chemistry and
mathematics teachers. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology, 4(1), 56-
71. doi:10.18404/ijemst.44833
Güney Hacıömeroğlu
193
Blackley, S., Sheffield, R., Maynard, N., Koul, R., & Walker, R. (2017). Makerspace and reflective practice:
advancing pre-service teachers in STEM education. Australian Journal of Teacher Education, 42(3).
doi:10.14221/ajte.2017v42n3.2
Blomeke, S., Suhl, U., & Kaiser, G. (2011). Teacher education effectiveness: Quality and equity of future
primary teachers’ mathematics and mathematics pedagogical content knowledge. Journal of Teacher
Education, 62(2), 154-171. doi: 10.1177/0022487110386798
Bozkurt, E. (2014). Mühendislik tasarım temelli fen eğitiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının karar verme becerisi,
bilimsel süreç becerileri ve sürece yönelik algılarına etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi,
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Büyüköztürk Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri.
Ankara: Ankara: Pegem Akademik Yayınları.
Bybee, R. W. (2010). What is STEM education?. Science, 329(5995), 996-996.
Capraro, R. M., Capraro, M. M., Parker, D., Kulm, G., & Raulerson, T. (2005). The mathematics content
knowledge role in developing preservice teachers' pedagogical content knowledge. Journal of Research
in Childhood Education, 20(2), 102-118. doi: 10.1080/02568540509594555
Corlu, M. S. (2014). FeTeMM eğitimi araştırmaları: Alanda merak edilenler, fırsatlar ve beklentiler. Turkish
Journal of Educational Research, 3(1), 4-10.
Corlu, S., Capraro, R. M., & Çorlu, M. A. (2015). Investigating the Mental Readiness of Pre-service Teachers
for Integrated Teaching. International Online Journal of Educational Sciences, 7(1), 17-28.
doi:10.15345/iojes.2015.01.002
Çorlu, M. A., & Corlu, M. S. (2012). Professional development models through scientific inquiry in teacher
education. Educational Sciences: Theory & Practice, 11(1), 5-20.
Ercan, S. (2014). Fen eğitiminde mühendislik uygulamalarının kullanımı: tasarım temelli fen eğitimi.
Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Hacıömeroğlu, G. & Bulut, A. S. (2016). Öğretmen adaylarının entegre FeTeMM öğretimi yönelim ölçeği
Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(2), 627-653.
Kan, A. (2009). Ölçme sonuçları üzerinde istatistiksel işlemler. H. Atılgan (Ed.), Eğitimde ölçme ve
değerlendirme (s.397-456), Ankara: Anı Yayıncılık.
Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın-Dağıtım.
Kim, D. & Bolger, M. (2017). Analysis of korean elementary pre-service teachers’ changing attitudes about
integrated STEAM pedagogy through developing lesson plans. International Journal of Science and
Mathematics Education, 15, 587-605. doi: 10.1007/s10763-015-9709-3
Lin, K. Y. & Williams, P. J. (2016). Taiwanese preservice teachers’ science, technology, engineering, and
mathematics teaching intention. International Journal of Science and Mathematics Education, 14, 1021-
1036. doi: 10.1007/s10763-015-9645-2.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2014). TIMSS 2011 ulusal matematik ve fen raporu 4. sınıflar. Ankara: Milli Eğitim
Bakanlığı yenilik ve eğitim teknolojileri genel müdürlüğü (YEĞİTEK): 20 Mayıs 2017 tarihinde
http://timss.meb.gov.tr/wp-content/uploads/TIMSS-2011-4-Sinif.pdf adresinden indirilmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2016). STEM eğitim raporu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim
Teknolojileri Genel Müdürlüğü (YEĞİTEK): 20 Mayıs 2017 tarihinde
http://yegitek.meb.gov.tr/STEM_Egitimi_Raporu.pdf adresinden indirilmiştir.
Özçakır Sümen, Ö. & Çalışıcı, H. (2016). Pre-service teachers’ mind maps and opinions on STEM education
implemented in an environmental literacy course. Educational Sciences: Theory & Practice, 16(2), 459-
476. doi: 10.12738/estp.2016.2.0166
International Online Journal of Educational Sciences, 2018, 10 (1), 183 - 194
194
Yıldırım, B. & Altun, Y. (2015). STEM eğitim ve mühendislik uygulamalarının fen bilgisi laboratuvar
dersindeki etkilerinin incelenmesi. El-Cezeri Journal of Science and Engineering, 2(2), 28-40.