Content uploaded by Ekrem Erdem
Author content
All content in this area was uploaded by Ekrem Erdem on Jul 08, 2015
Content may be subject to copyright.
A preview of the PDF is not available
Para Banka ve Finansal Sistem
Abstract
Bu kitap, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin iktisat ve İşletme başta olmak üzere değişik bölümlerinde okutulan Para ve Banka derslerinde takip edilmesi düşünülen konulara göre hazırlanmıştır. Bu dersin içeriğiyle ilgili Türkiye'de ciddi bir karmaşanın olduğu bir gerçektir. O nedenle, birçok okulda bu dersin içeriği birbirinden oldukça farklılık arz etmektedir. Bazı fakültelerde bir dönem bazılarında ise iki dönem olarak müfredata konulmaktadır.
Para Banka dersini okutan hocaların bir kısmı finansal sistem ve bankacılık konularına hiç girmeden, tamamen para teorisi ve politikası okutmakta; bir kısmı ise, (özellikle iki dönem okutulan yerlerde) bir dönem finansal sistem ve bankacılık, bir dönem de para teorisi ve politikası konularına yer ayırmaktadır. Bu kitap, bu adı taşıyan her derste rahatlıkla okutulabilir ise de, esas itibariyle iki dönem okutulan; birinci döneminde finansal sistem ve bankacılık, ikinci döneminde ise para teorisi ve politikası ağırlıklı olarak tasarlanan programların ilk dönem müfredatına uygun olarak hazırlanmıştır.
Konu Başlıkları
Para ve Ödeme Sistemleri
Finansal Sistemin Yapısı
Finansal Araçlar
Finansal Piyasalarda Asimetrik Bilgi: Ters Seçim ve Ahlaki Tehlike Sorunları
Finansal Krizler: Para ve Bankacılık Krizleri
Finansal Piyasaların Düzenlenmesi ve Denetlenmesi
Bankaların Mali Tabloları ve Analizi
Bankacılık Sektöründe Risk Yönetimi
Türk Bankacılık Sektörünün Organizasyonel Yapısı
Türk Bankacılık Sektörünün Tarihsel Gelişimi ve Mali Yapısı
... O dönemde devletler, ülkelerindeki aracı kurumların yetersizliğinden dolayı, elde ettikleri gelirleri ülke ekonomisini kalkındırmak için kullanmak yerine, petro-dolar olarak nitelendirilen tasarruflarını Batı ülkelerin bankalarında tutmayı yeğlemişlerdir. Bu süreç Müslüman ülkelerin, ekonomisini olumsuz etkilemiş ve ciddi ölçüde sarsan petrol krizine sebep olmuştur (Erdem, 2017). Toplum çıkarlarından önce birey çıkarlarını öncelik verir. ...
Ülkelerin ekonomik performansları, ekonomi politikası uygulamalarında önemli
belirleyicilerden biridir. Ekonomik performansın ölçümünde temel makroekonomik
göstergeler dikkate alınır. Çalışmada 2018 – 2021 yıllarına ait çeyrek dönemlik GSYH
büyüme hızı, enflasyon oranı, işsizlik oranı, cari işlemler ve bütçe dengelerinin GSYH’ya oranları verileri kullanılarak, Türkiye ekonomisinin bu dönemdeki makroekonomik performansı ölçülmüş ve bu performansın sergilenmesinde rol oynayan etkenler analiz edilmiştir. Ekonomik performans ölçümünde Çok Kriterli Karar Verme tekniklerinden birisi olan TOPSİS yöntemi kullanılarak ölçüm yapılmıştır. Böylelikle ele alınan çeyrek dönemlerde Türkiye ekonomisinin en iyi ve en kötü performansı sergilediği dönemler belirlenmiş ve performanslar bağlamında sıralama yapılmıştır
... O dönemde devletler, ülkelerindeki aracı kurumların yetersizliğinden dolayı, elde ettikleri gelirleri ülke ekonomisini kalkındırmak için kullanmak yerine, petro-dolar olarak nitelendirilen tasarruflarını Batı ülkelerin bankalarında tutmayı yeğlemişlerdir. Bu süreç Müslüman ülkelerin, ekonomisini olumsuz etkilemiş ve ciddi ölçüde sarsan petrol krizine sebep olmuştur (Erdem, 2017). ✓ İçtimai borçlanmayı (yardımlaşmayı) ortadan kaldırır. ...
Finansal sistem başta ekonomik büyüme olmak üzere ülkelerin makroekonomik hedeflerini gerçekleştirmede büyük rol oynamaktadırlar. Sistemde en önemli rolü ise bankalar oynamaktadır. İslam dininde faizin kesin bir dille yasaklanmış olması Müslüman ülkelerde bu sistemin gelişememesine neden olmuştur. Atıl fonların artması ve ekonomilerin büyüme ihtiyaçları üzerine İslam dini hükümlerine uygun bir bankacılık sistemi arayışları neticesinde katılım bankacılığı ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 2006:01-2023:06 döneminde aylık verilerle katılım bankalarının topladıkları fonlarla ticari bankaların bir, üç, altı ve bir yıl vadeli mevduat faiz oranları arasındaki ilişkiyi tespit etmektir. Değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edildikten sonra ilişkinin yönü ve şiddetini belirlemek için DOLS ve FMOLS testleri yapılmıştır. Sonuçta bir ay ve altı ay vadeli mevduat faiz oranları katılım bankalarının topladıkları fonları negatif etkilerken üç ay ve bir yıl vadeli mevduat faiz oranları toplanan fonları pozitif etkilemektedir.
Bitcoin'in 2009 yılında ortaya çıkmasıyla birlikte, birçok sektör üzerindeki etkileri gözlemlenmiştir. Ancak, kripto para piyasalarındaki yüksek volatilite ve merkezi bir kontrol olmaması, kripto paraların geleceği konusunda belirsizlik yaratmaktadır. Bu anlamda, finansal sektörlerin dinamik yapısı gereği diğer sektörlerden daha hızlı etkilendikleri doğal olarak kabul edilmektedir. Bu araştırmanın temel amacı, Bitcoin, Ethereum, Litecoin ve Ripple gibi dört kripto para biriminin yatırım aracı olarak potansiyelini değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda, 1 Ocak 2018 - 1 Ocak 2023 tarihleri arasında, seçili kripto para birimlerinin getiri oranlarının volatilite özellikleri modellenmeye çalışılmıştır. Otoregresif koşullu değişen varyans modelleri (Autoregressive conditional heteroskedasticity - ARCH) analizi kullanılarak yapılan çalışmada, modelin volatilite tahmininin anlamlı sonuçlar vermesi üzerine VAR analizi ve Granger nedensellik ilişkileri eklenerek desteklenmiştir. Bu testlerin sonucunda kripto para birimlerinin risk profili incelenmiş ve gelecekteki fiyat hareketlerine ilişkin bir tahmin sağlanması amaçlanmıştır. Bu şekilde, kripto para birimlerinin potansiyel bir yatırım aracı olarak değerlendirilmesi konusunda tespitler yapılarak literatüre katkıda bulunulmuştur. Bu bağlamda, serilerde ARCH etkisi gözlemlenmiştir. Yapılan VAR ve Granger Nedensellik testleri sonucunda, Bitcoin'deki bir değişikliğin diğer altcoin'leri önemli ölçüde etkilediği ancak Ripple'da anlamlı bir etkinin olmadığı sonucuna varılmıştır.
İşletmeleri değişen piyasa koşullarına karşı korumada kullanılan türev ürünlerinin kullanım alanlarının artmasına paralel olarak bu ürünlerin finansal tablolardaki miktarlarının da artmasına neden olmuştur. Finansal tabloların güvenilirliği ve gerçeğe uygunluğu sadece yatırımcının korunması için değil aynı zamanda sermeye piyasalarının gelişimi açısından da büyük öneme sahiptir (Tatar & Kıymık, 2021: 1701). Dolayısı ile finansal tablo kullanıcılarına doğru ve tam bir şekilde sunum yapılabilmesi için türev ürünlerinin finansal tablolarda ve raporlarda nasıl muhasebeleştirileceği sorunu ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda çalışmanın amacı finansal piyasalar ve finansal piyasaların bir parçası olan türev piyasalar hakkında bilgi vermek, akabinde forward, futures, opsiyon ve swap sözleşmelerinden oluşan türev ürünlerinin TMS/TFRS’ ye göre muhasebe kayıtlarını yapmaktır.
Bankalar finans piyasalarının en temel aracı kurumlarıdır. Bankaların uzun vadeli istikrarı aynı zamanda ekonominin istikrarı açısından da önem taşımaktadır. Bankaların uzun vadeli istikrarının temel anahtarı, yüksek performans düşük riskle çalışabilmesidir. Performansın temel göstergelerinden karlılığı artırmak ve riski minimize edebilmek ise uzun vadeli müşteri ilişkilerine bağlıdır. Bankalar ekonomide tasarrufların yatırımlara dönüşümünü sağlayarak piyasada etkinlik ve verimliliği artırmakta ve ekonomide sürdürülebilir büyümeye katkı sağlamaktadır. Bankalar bu katkıları gerçekleştirirken performansını artırmak amacı ile yaptıkları faaliyetlerde doğası gereği, sistematik ve sistematik olmayan bankacılık faaliyetlerine özgü çeşitli risklere de maruz kalmaktadırlar. Bu risklerden korunmak adına faaliyetlerini tek bir yönlü değil çok yönlü elde etmeye böylelikle çeşitlendirmenin olumlu etkilerinden faydalanmaya çalışmaktadırlar. Bankaların çeşitlendirme ile kazançlarını artırma çabası hem performans artışı sağlamak hem de ürün çeşitliliği ile müşteri bağlılığı ile sürdürülebilir karlılık elde etme amacını gütmektedir. Bankalar gelir çeşitlendirmesi ile ürünlerini çeşitlendirebilecek böylece performanslarını artırırken risklerini minimize edebileceklerdir. Gelir çeşitlendirmesinin en önemli boyutu faiz dışı gelirdir. Faiz dışı gelirler (bankalar, EFT, çek ve senet, yatırım, krediler, kredi kartı, internet, döviz işlemleri, kiralık kasa kiralama, sermaye piyasası ve türev işlemler, vb.), bankacılık hizmetlerinden elde edilen kazanç ve hizmetlerdir. Bankalar faiz gelirlerinin yanısıra faiz dışı gelirler ile müşteri bağlılığını ve karlılık ve finansal performansını yükseltmektedir. Bu kapsamda bu çalışmanın temel amacı; gelir çeşitlendirmesinin Türkiye’de faaliyet gösteren bankaların performansına ve riskine olan etkisinin incelenmesidir. Bu kapsamda Türkiye’de faaliyet gösteren 27 mevduat bankasının 2005/Q1-2019/Q3 arası üçer aylık verileri kullanılarak eşbütünleşme testi yapılmış ve katsayı tahmincileri kullanılarak panel veri analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda gelir çeşitlendirmesi ile banka performansı ve risk ayarlı banka performansları arasında olumlu bir ilişki tespit edilmiştir. Faiz dışı gelir çeşitlendirmesinin iflas riskini azalttığı tespit edilmiştir. Kredi riski ve bankacılık riskleri ile gelir çeşitlendirme arasında ise anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Çalışma toplam beş bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde çalışmanın konusu ve problemi, araştırmanın amacı ve önemi, araştırma yöntemi ifade edilmiştir. Ayrıca araştırmanın sayıltıları ve belirlenen hipotezleri yazılarak araştırmanın sınırları, temel bazı ifadelerin tanımları ve yine konu ile ilgili yapılan literatür çalışmaları hakkında bilgi verilmiştir. Kavramsal çerçevenin oluştuğu birinci bölümde bankacılık kavramı, ikinci bölümde çeşitlendirme ve risk kavramı ile ilgili temel bilgiler verilerek yerli ve yabancı literatüre ilişkin yayınlar detaylı olarak incelenmiştir. Üçüncü ekonometrik yöntemler veri ve değişkenler hakkında ayrıntılı bilgilere yer verilmiştir. Dördüncü bölümde analiz sonucu elde edilen istatistiki ve ekonometrik çıktılar sunulmuştur. Sonuç ve öneriler bölümünde ise ekonometrik yöntemler ile bulunan analiz çıktıları değerlendirilerek çalışmanın sonucu verilmiştir. Bu kitap yazarın doktora tezi olan “GELİR ÇEŞİTLENDİRMESİNİN BANKALARIN RİSK VE PERFORMANSI ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ” adlı eserinden türetilmiştir. Bu süreçte çalışmanın ortaya çıkmasında her aşamada desteğini esirgemeyen değerli tez danışmanım Sayın Prof Dr. İbrahim Halil EKŞİ’ye ve desteğini gece gündüz demeden esirgemeyen ablam Bilgin ERBAĞCI’ya maddi manevi varlığını her zaman hissettiğim değerli anneme, babama ve eşime oğlum SİNAN ve kızım SEDEN’e teşekkürü bir borç bilirim.
The purpose of this study is to analyze the impact of bond return index (proxy for bond market) as well as BIST-100 (proxy for economic activity) upon bank profitability. The scope of this paper is Turkey. Data covers quarterly period between 2011 and 2021, data structure is panel data. Panel Dynamic Ordinary Least Squares (DOLS) is used in econometric analysis conducted in this study. ROA ratio of commercial bank, participation banks (non-interest banking industry) and investment & development banks are used as dependent variable; on the other hand, all-bond return index (as a reference for bond market interest rates) and BIST-100 return index are used as explanatory variables. Finding of the analysis indicate that the bond yield index (BOND) and the stock return index (BIST100) have a positive and statistically significant impact on the return on assets (ROA) of banks.
Ekonominin bir sosyal bilim olarak hayatımıza girmesinden de eskiye dayanan ödeme araçlarının önemi, yeni bir sistem olan kripto para sisteminin ortaya çıkmasıyla güncelliğini günümüzde de korumaya devam etmektedir. Bu tez çalışmasında değişik ekonomik dönemlerde ve buhranların etkisiyle değişime uğrayan paranın, günümüzde teknolojinin de değişimine uğraması ile elektronik olarak işlem gören kripto paraların oluşturduğu yeni parasal sistemin ekonomi, dış ticaret, maliye ve vergi uygulamaları, yasalar, muhasebe ve finansal sistemde meydana getirdiği ve getireceği etkilerin bir araya getirilip yorumlanması ve bu alanların bir bütün olarak ele alınması amaçlanmaktadır. Kripto para birimi ve elektronik para sistemi, türleri, finans, muhasebe, maliye, devlet regülasyonları, makro indikatörlerle ilişkisi, elektronik para ile kıyaslanması, dış ticarette ödeme ve dış ticaret türleri üzerinde sistemin etkileri gibi konular ağırlıklı olarak ele alınacaktır.
ResearchGate has not been able to resolve any references for this publication.