Content uploaded by Andrzej Sztando
Author content
All content in this area was uploaded by Andrzej Sztando on Apr 30, 2021
Content may be subject to copyright.
A preview of the PDF is not available
Ponadlokalna perspektywa zarzadzania strategicznego rozwojem lokalnym na przykładzie małych miast [Supra-local perspective of local development strategic governance based on the case of small towns]
Abstract
[English below]
Niniejsza książka poświęcona jest rozwojowi lokalnemu i zarządzaniu nim poprzez kształtowanie, na poziomie strategicznym, relacji łączących gminy z ponadlokalnym, czyli regionalnym, państwowym i globalnym otoczeniem. Składa się z pięciu rozdziałów.
Rozdział pierwszy stanowi teoretyczny i koncepcyjny fundament całej pracy. Przedstawiono w nim kluczowe, używane pojęcia, jak fordyzm i postfordyzm, lokalizm i nowy lokalizm, lokalność i układ lokalny, rozwój społeczno-gospodarczy i rozwój zrównoważony oraz powiązania i historyczne tło ewolucji tych pojęć. Przedstawiono w nim również definicje rozwoju lokalnego, zawarte w światowym piśmiennictwie, a także stworzone przez autora, dwa nowe ujęcia rozwoju lokalnego – lokalne i ponadlokalne. Ujęcia te omówiono w wariantach modelowym, procesowym (dynamicznym) oraz strukturalnym (statycznym). W dalszej kolejności zaprezentowano autorską typologię ponadlokalnych relacji układów lokalnych, które warunkują rozwój lokalny. W jej ramach wyróżniono relacje waloryzacji i animacji, korzystne dla rozwoju lokalnego, a także relacje supresji i deprecjacji, niekorzystne dla tego rozwoju.
Rozdział drugi traktuje o implementacji koncepcji rozwoju lokalnego. W pierwszej kolejności przedstawiono istotę i podmioty lokalnej oraz ponadlokalnych polityk rozwoju lokalnego. Potem uwagę czytelnika ukierunkowano na kwestię gminnego zarządzania rozwojem lokalnym, prezentując je jako komponent zarządzania publicznego. Wyjaśniono także mechanizm kształtowania rozwoju lokalnego przez władze lokalne przy wykorzystaniu instrumentów jakimi dysponują. W dalszej kolejności przedstawiono motywy i koncepcję podejścia strategicznego w gminnym zarządzaniu rozwojem lokalnym, ukazując je jako alternatywę dla podejścia administracyjnego. Następnie zdefiniowano nową, autorską kategorię ponadlokalnej perspektywy gminnego zarządzania strategicznego rozwojem lokalnym. Tworzą ją cechy tego zarządzania związane z ponadlokalnymi relacjami układu lokalnego, określone jako egzogeniczna utylitarność, neoendogeniczna absorpcyjność, protekcyjność, retencyjność i służebność ponadlokalna, a także odpowiadające im działania władz lokalnych.
W rozdziale trzecim zaprezentowano wyniki analizy współczesnych, światowych badań nad ponadlokalnymi relacjami układów lokalnych i ich kształtowaniem. Na jej podstawie zidentyfikowano i opisano generalny problem badawczy, polegający na niedostatku wiedzy na ten temat, mimo teoretycznych i praktycznych przesłanek jej posiadania. W dalszej kolejności przedstawiono powody, dla których niezbędne jest przeprowadzenie pilotażowych badań dziedzinowych, obejmujących wybraną grupę władz lokalnych i służących rozwiązaniu fragmentu tego problemu. Jako grupę tę, wybrano władze polskich małych, miast. Następnie szczegółowo opisano ponadlokalne przyczyny współczesnych sytuacji społeczno-gospodarczych tych miast, a także zainteresowanie ich ponadlokalnymi relacjami środowisk nauki, samorządu, władz ponadlokalnych, biznesu i mieszkańców tych miast. W dalszej części rozdziału przedstawiono cele, obiekty, strategię, metody i techniki badań oraz źródła informacji. Jako pierwotne cele badań, przyjęto identyfikację cech ponadlokalnej perspektywy zarządzania strategicznego rozwojem lokalnym polskich, małych miast, a następnie sformułowanie ogólnej charakterystyki tej perspektywy. Jako wtórne cele badań, przyjęto wyznaczenie sposobów doskonalenia tej perspektywy zarządzania, a także weryfikację przydatności w jej diagnozowaniu wybranych źródeł informacji oraz metod i technik badawczych. Populacją badawczą uczyniono władze lokalne 369 polskich miast o liczbie mieszkańców od 5 do 20 tys. W badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego techniką długiego wywiadu osobistego, metodę analizy treści techniką kodowania i metodę jakościowych badań terenowych techniką obserwacji uczestniczących. Jako źródła informacji przyjęto burmistrzów, strategie rozwoju miast oraz grupy osób odgrywających kluczowe role w budowie i wdrażaniu tych strategii. Całość połączono zgodnie z badawczą strategią triangulacji. Rozdział kończy opis zastosowanych pytań i narzędzi badawczych oraz raport z przebiegu badań.
Wyniki badań przedstawiono w rozdziale czwartym. Zawiera on szczegółowe informacje o postrzeganiu przez badane władze znaczenia dla rozwoju lokalnego poszczególnych, ponadlokalnych relacji ich miast i własnych ról w ich kształtowaniu. Zawiera również informacje o relacjach, których głównie dotyczy egzogeniczna utylitarność, absorpcyjność, protekcyjność i retencyjność zarządzania strategicznego, prowadzonego przez badane władze, o instrumentach stosowanych w tym zakresie, a także o pozycjonalności, neoendogeniczności i służebności ponadlokalnej tego zarządzania. Informacje te zilustrowano kilkudziesięcioma obszernymi tabelami i kilkudziesięcioma wykresami.
Na podstawie powyższych informacji, w piątym, ostatnim rozdziale, sformułowano ogólną charakterystykę ponadlokalnej perspektywy zarządzania rozwojem lokalnym polskich, małych miast. Obok jej głównych elementów, tj. relacji postrzeganych jako strategicznie ważne i kształtowanych na poziomie strategicznym, scharakteryzowano jej unifikację i specyfikę kontekstową wobec ponadlokalnego otoczenia. Wskazano również fordowskie i postfordowskie wartości, dominujące w tej perspektywie zarządzania. Omówiono także jak wpływają na nią ponadlokalne polityki rozwoju prowadzone przez polskie władze państwowe i regionalne. Całość podsumowano oceną stopnia transformacji administracyjnego podejścia do zarządzania rozwojem lokalnym w strategiczne. Następnie, na podstawie analizy aktów prawnych, studiów literatury i analizy przyczynowo-skutkowej, sformułowano kierunkowe zalecenia w zakresie doskonalenia omawianej perspektywy zarządzania. Zaadresowano je do badanych władz, środowiska nauki związanego z zarządzaniem publicznym i polskich władz państwowych. Dzięki analizie przebiegu i rezultatów badań, wykazano także przydatność wykorzystanych metod, technik i narzędzi badawczych oraz źródeł informacji w innych, analogicznych badaniach. Przedstawiono również ujawnione, specyficzne warunki ich stosowania. Pracę zakończono wskazaniem przesłanek, kierunków i metod kontynuacji przeprowadzonych badań.
The presented book is devoted to local development and its governance by forming, on the strategic level, the relationships connecting municipalities with supralocal, i.e. regional, national and global milieu. It is divided into five chapters.
The first chapter constitutes the theoretical and conceptual foundation of the entire study. It discusses the crucial concepts used, such as Fordism and Post-Fordism, localism and new localism, localness and a local system, socio-economic development and sustainable development, as well as the relationships and the historical background of the evolution of these concepts. It also presents the definitions of local development included in the world literature, as well as two new approaches to local development created by the author – the local and supralocal one. These approaches were discussed in the model, process (dynamic) and structural (static) oriented variants. Next the author’s original typology of supralocal relationships of the local systems, which determine local development, were presented. Within its framework the relationships of valorisation and animation were identified as favourable for the local development, and also the relationships of suppression and depreciation as unfavourable for such development.
The second chapter discusses the implementation of local development concept. First the essence and the entities of local and supralocal policies of local development were presented. Next the reader’s attention was directed towards the issue of municipal governance of local development presenting it as the component of public governance. The mechanism of local development formation by the local authorities, using the instruments at their disposal, was also explained. It was followed by presenting the motives and the concept of strategic approach in the municipal governance of local development, showing them as an alternative for an administrative approach. Next the new, author’s category of supralocal perspective of municipal strategic governance of local development was defined. It consists of the characteristics of this governance related to supralocal relationships of a local system defined as exogenous utilitarianness, neo-endogenous absorptivity, protectiveness, retentionness and supralocal easementing, as well as the relevant to the activities of the local authorities.
The third chapter presents the analysis results of contemporary, world studies on supralocal relationships of local systems and their formation. On its basis the general research problem was identified and described, consisting in the insufficiency of knowledge in this matter despite the theoretical and practical rationale of having it. It was followed by presenting the reasons for which it is indispensable to carry out pilot, subject specific studies covering the selected group of local authorities and aimed at solving the fragment of this problem. The authorities of Polish small towns were selected as such group. Next the supralocal reasons of contemporary socio-economic situations of these towns were described in detail along with the interest in their supralocal relationships of science, local governments, supralocal authorities, business environments and the residents of these towns. Further part of this chapter presents the research goals, objects, strategy, methods and techniques, as well as the information sources. The adopted primary research goals were the identification of the characteristics of supralocal perspective of local development strategic governance of small towns, followed by enunciating the general characteristics of this perspective. The adopted secondary research goals were marking improvement methods of this governance perspective out along with the verification of usefulness of the selected information sources, research methods and techniques in diagnosing it.
The local authorities of 369 Polish towns with the residents’ number ranging from 5 to 20 thousand constituted the research population. The applied research method was a diagnostic survey using the technique of long personal interview, the method of content analysis using the encoding technique and the method of qualitative field research using the participant observation technique. The following information sources were adopted: town mayors, local development strategies and the groups of people playing key roles in the construction and implementation of these strategies. All the methods, techniques and sources were combined in accordance with triangulation research strategy. The chapter was completed with the description of the research questions and tools used and the the report of the course of conducted research.
The research results were presented in chapter four. It contains the detailed information how the studied authorities perceive the importance of particular supralocal relationships of their towns and their own roles in these relationships formation. It also includes information about the relationships which are mainly affected by exogenous utilitarianness, absorptivity, protectiveness and retentionness of strategic governance carried out by the analysed authorities, about the instruments used in this area and also about the positionality, neo-endogeneity and supralocal easementing of such governance. The provided information was illustrated by several of comprehensive tables and several dozens of graphs.
Based on the above information the general characteristics of supralocal perspective of local development governance of Polish small towns was presented. Apart from its main components, i.e. the relationships perceived as strategically significant and formed on the strategic level, its unification was characterized along with its contextual specificity for the supralocal milieu. Fordist and Post-Fordist values dominating in this perspective of governance were also indicated. The impact of supralocal development policies, carried out by Polish state and regional authorities, on this governance, was also discussed. It was all concluded by the assessment of the level of transformation of administrative approach towards local development governance into a strategic one. Next, based on the analysis of legal acts, literature studies and cause and effect analysis the problem specific recommendations were made regarding the improvement of the discussed governance perspective. They were addressed to the analysed authorities, public governance related scientific environment and Polish state authorities. By analysing the course and the results of research the usefulness of methods, techniques and research tools, along with information sources in different, analogical studies, was also shown. The publication was finished with indicating the rationale, directions and methods for the conducted research continuation.
... Koncepcja slow city wpisuje się w założenia nowego lokalizmu, w którym główną rolę odgrywa dychotomiczne rozumienie rozwoju lokalnego (Sztando 2017). Pierwszy sposób postrzegania można określić jako lokalny (endogeniczny). ...
... Podobnie rozwój lokalny postrzega Brol (1998), twierdząc, że jest to zharmonizowane i systematyczne działanie społeczności lokalnej, władzy lokalnej oraz pozostałych podmiotów funkcjonujących w gminie/ mieście, zmierzające do kreowania nowych i poprawy istniejących walorów użytkowych jednostki terytorialnej, tworzenia korzystnych warunków dla lokalnej gospodarki oraz zapewnienia ładu przestrzennego i ekologicznego. Jak zauważa Sztando (2017), chodzi przede wszystkim o to, by dzięki interakcjom sieciowym zachodzącym między układami lokalnymi, a także między nimi a innymi podmiotami ponadlokalnymi (np. państwami, firmami, organizacjami), wzbudzane, chronione i intensyfikowane były istniejące oraz nowe, ponadlokalne, a zatem regionalne, państwowe i globalne procesy rozwoju. ...
Artykuł odnosi się do kwestii przesłanek i genezy przyjęcia przez wybrane miasta europejskie ścieżki rozwoju w oparciu o założenia koncepcji slow city, a także zbadania, na ile członkostwo w sieci Cittàslow jest znane i akceptowane społecznie. Badania przeprowadzono w dwunastu miejscowościach w północnych Niemczech, w środkowych i południowych Włoszech i w kilku regionach Polski. Głównymi metodami były standaryzowane wywiady pogłębione z burmistrzami miast oraz ankiety wśród ich mieszkańców. Kulturowo-narodowy ogląd koncepcji Cittàslow ma szeroki zakres i może być pomocny dla oceny uniwersalności samej koncepcji i jej wdrażania. Przedstawiona w niniejszym artykule implementacja idei slow city w małych miastach opiera się na koncepcji nowego lokalizmu, w której ważnym elementem rozwoju jest podatność małych miast na innowacje, w tym innowacje społeczne pochodzące ze źródeł zewnętrznych (tu międzynarodowe stowarzyszenie – sieć małych miast).
... Tym samym wśród największych wyzwań kształtowania terenów miejskich podnosi się: kongestię i problemy transportowe, niekontrolowane rozprzestrzenianie się zabudowy i chaos przestrzenny, zanieczyszczenie środowiska i nadmierne eksploatowanie jego zasobów, konieczność adaptacji do zmian klimatu, polaryzację społeczną oraz ograniczoną jakość zarządzania terenami zurbanizowanymi (Bicknell, Dodman i Satterthwaite, 2012;Bernaciak, 2015;Jiménez i in. 2016;Koop i van Leeuwen, 2017;Legutko-Kobus, 2017;Pięta-Kanurska, 2017;Sztando, 2017;Śleszyński, 2018a, 2018bWeltrowska i Kisiała, 2014). ...
W literaturze przedmiotu podkreśla się, że jedną z największych słabości rynku nieruchomości, przynajmniej polskiego, jest brak kompleksowych i wiarygodnych informacji na temat jego stanu i rozwoju. Dane, którymi dysponuje przeciętny inwestor, są zwykle ograniczone zarówno jeśli chodzi o zakres przedmiotowy, jak i przestrzenny. Działalność na rynku nieruchomości, w tym deweloperska, wymaga systematycznych badań tego rynku, bowiem proces deweloperski jest długotrwały, wieloetapowy i skutkuje przekształceniem przestrzeni w aspekcie fizycznym, materialnym, społecznym oraz ekonomicznym. Naukowe badania rynku nieruchomości mieszkaniowych powinny być w związku z tym możliwie jak najbardziej kompleksowe, tzn. dotyczyć sfery podaży, popytu oraz cen mieszkań, uwzględniać perspektywę różnych (również słabszych) interesariuszy, dane historyczne i prognozy rozwojowe, zjawiska lokalne i globalne, wskaźniki ekonomiczne i opinie uczestników rynku. Celem prezentowanej monografii jest przedstawienie sytuacji na rynku mieszkaniowym w kontekście preferencji i potrzeb klientów nabywających mieszkania, wpływu pandemii COVID-19 na rynek nieruchomości, a także określenie czynników mogących oddziaływać na wartość nieruchomości. Problematyka została omówiona z uwzględnieniem istoty współczesnego miasta i procesów w nim zachodzących. Przeprowadzone w poszczególnych rozdziałach przedmiotowe analizy pozwoliły na wskazanie różnych niedopasowań ofert do oczekiwań nabywców na rynku nieruchomości. W wyniku postępowania badawczego autorzy sformułowali wnioski oraz rekomendacje dotyczące kierunków rozwoju rynku nieruchomości mieszkaniowych. Monografia może być źródłem wiedzy dla teoretyków i praktyków gospodarczych, a także stać się inspiracją do dyskusji i dalszych badań dotyczących kierunków rozwoju rynku nieruchomości.
... To właśnie poprzez odniesienie do przestrzeni lokalność i rozwój lokalny łączą się z elementami zagospodarowania przestrzennego, które są efektem prowadzonej polityki przestrzennej na podstawowym szczeblu podziału administracyjnego. W tym też kontekście o lokalności wypowiadają się inni badacze [Kukliński, 1986;Sztando, 2017b]. Trzeba również wskazać, że powiązanie z przestrzenią nie pozostaje bez znaczenia w kontekście obszarów, w których bada się lokalność. ...
Badania związane z planowaniem przestrzennym wskazują na ważną rolę infrastruktury w kreowaniu struktury funkcjonalno-przestrzennej miast i obszarów wiejskich. Jest to istotne, ponieważ podejmowanie decyzji na różnych szczeblach administracji publicznej powinno opierać się na dowodach wykorzystujących dostępny zasób danych. Celem monografii jest usystematyzowanie wiedzy w dwóch obszarach: infrastrukturalnym i planowania przestrzennego, które powiązane są ze sobą zarówno na gruncie teoretycznym, jak i praktycznym. Przedstawione w publikacji podejście może być wykorzystane do podnoszenia efektywności procesów związanych z planowaniem przestrzennym i rozwojem infrastruktury. W obu przypadkach zapewnia to wsparcie procesu rozwoju jednostki terytorialnej. Prezentowane zagadnienia są próbą wypełnienia luki w literaturze przedmiotu w zakresie złożoności procesów wpływających na rozwój infrastruktury. Stanowią one uzupełnienie dotychczasowych badań o elementy wynikające z rozwoju technologicznego czy globalnych wyzwań, które bezpośrednio oddziałują na rozwój struktury funkcjonalno-przestrzennej jednostek terytorialnych i powiązanej z nią infrastruktury. Uniwersalizm publikacji pozwala na wskazanie szerokiego grona jej odbiorców. Adresatami monografii są środowiska naukowe, w tym: ekonomiści, planiści, urbaniści, geografowie, którzy zajmują się w swojej pracy badawczej zagadnieniami planowania przestrzennego oraz szeroko rozumianej infrastruktury. Ponadto praktycy, a w szczególności pracownicy administracji publicznej, mogą wykorzystywać zaproponowane podejście teoretyczne i metody badawcze w procesach podejmowania decyzji opartych na dowodach.
Celem artykułu jest ocena procesu tworzenia i zawartości strategii rozwoju miast w kontekście założeń reformy systemu zarządzania rozwojem z 2020 r. oraz rekomendacji zawartych w literaturze. Ocena koncentruje się na dwóch aspektach: integracji planowania rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego oraz systemie wdrażania strategii. Analizą objęto cztery miasta wojewódzkie, które jako pierwsze uchwaliły nowe strategie: Gorzów Wielkopolski, Łódź, Białystok i Lublin. Realizacji celu badawczego służył przegląd strategii oraz wywiady z osobami odpowiedzialnymi za tworzenie strategii. Wyniki badań potwier-dzają, że postulat integracji planowania rozwoju społeczno-gospodarczego i przestrzennego okazał się trudny w realizacji, a zmiany legislacyjne nie doprowadziły do przezwyciężenia dysfunkcji planowania rozwoju. W systemach wdrażania strategii pozytywnie oceniono założenia monitorowania i ewaluacji, więcej zastrzeżeń wzbudził instytucjonalny system wdrażania. W artykule omówiono motywacje samorządów wyjaśniające ich podejście do strategii terytorialnych, wskazano dobre praktyki i rekomendacje dla polityki rozwoju oraz zaprezentowano oceny zmian legislacyjnych formułowane przez przedstawicieli miast.
The monograph deals with the issue of the relevance of applying the principles of good governance in the management systems of local government administration offices in the context of the satisfaction of the residents of communes and the residents’ assessment of the local government offices.
Regions constitute key elements of the territorial structure of any country. Internal differences in regions permit to distinguish subregional and local units in them, where economic and social activities are undertaken. Despite the internationalisation and globalisation processes, the importance of local development concept is growing. There are several factors influencing the growing role of local units in socio-economic development of regions. In many countries, local communities have a great autonomy in creating local development strategies and policies. Local endogenic strategies and policies create an important complementary activity to sustainable regional planning. The aim of the work is to present a theoretical background of the local economy and local development. Using the subject literature, the theoretical concepts, definitions and the results of local development were presented. Selected models and paradigms of local development as well as interrelations between dimensions of local sustainability and links with regional planning were presented and discussed as well.
Purpose: Entities from the public finance sector are required to function effectively. This translates significantly into the shape of public sector accounting. Achieving this goal requires relevant information, and the main sources of information about results are financial and budget statements, which are the basic products of accounting. This information is used by various users, including councillors, who are the decision-making and controlling body of communes. Therefore, the purpose of this study is to assess the usefulness of the information provided by financial and budget statements for management purposes from the point of view of councillors Method/approach: The article uses the survey method. A questionnaire was emailed to 800 councillors of rural, urban and urban-rural municipalities. The survey was conducted in 2020, and 65 completed questionnaires were received. Findings: The information provided by public sector accounting supports decision-making in municipalities. Both budget reports and financial reports are essential for management purposes. The annual report on the implementation of the budget is transparent for councillors, and the information contained therein allows for effective management of the finances of communes. Originality/value: The article provides information about the usefulness of financial and budget statements to the management of the commune. It shows the viewpoint of one group of stakeholders – councillors.
This deliverable provides a critical review of the results of the desk study and encounters carried out with local actors, with particular focus on resilience of small towns. This will provide a framework for sharing knowledge and analysis from academic partners, experience and other inputs from locally involved stakeholders, and a matrix of good practices from other countries in the form of a participative interactive map.
The aim of this study was to identify the factors, determinants and barriers in the development of slow cities in Poland, with special attention paid to those connected with specific features of the slow city model and membership in the Cittaslow network. The research subject was the factors and determinants of the development of member cities of the Polish National Cittaslow Network. All analyses and conclusions were mainly based on a critical examination of the literature. An identification of determinants and factors involved in the development of slow cities in Poland was made, including the division of them into local, regional, national, international and global categories. Attention was drawn to the determinants of implementing the slow city model connected with the contemporary paradigm of the development of cities, which should be considered in the management of slow cities in Poland.
Książka stanowi wprowadzenie do podstawowych, wybranych zagadnień z zakresu ekonomiki miasta. Celem jest uporządkowanie istniejącej w tym zakresie wiedzy oraz zarysowanie rodzących się na naszych oczach zmian i trendów, wobec których stają obecnie zarówno badacze zagadnień miejskich, jak i praktycy, zaangażowani w kształtowanie lokalnej gospodarki, środowiska pracy i zamieszkania oraz wytyczający przyszłe cele rozwoju.
The book is an introduction to the most fundamental issues in the field of urban economics. The goal is to organize existing knowledge and to outline emerging changes and trends faced by urban researchers and practitioners, engaged in shaping the local economy, work and living environment, and setting future development goals.
ResearchGate has not been able to resolve any references for this publication.