İLKOKUL, ORTAOKUL VE LİSE OKUL MÜDÜRLERİNİN OKUL YÖNETİMİNE İLİŞKİN DENEYİMLERİ

Full text

Turkish Studies
Educational Sciences
Volume 13/19, Summer 2018, p. 843-864
DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13797
ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY
Research Article / Araştırma Makalesi
Article Info/Makale Bilgisi
 Received/Geliş: Temmuz 2018 Accepted/Kabul: Eylül 2018
 Referees/Hakemler: Doç. Dr. İhsan Seyit ERTEM - Dr. Öğr. Üyesi
Mehmet Koray SERİN
This article was checked by iThenticate.
İLKOKUL, ORTAOKUL VE LİSE OKUL MÜDÜRLERİNİN OKUL
YÖNETİMİNE İLİŞKİN DENEYİMLERİ*
Ahmet Melih GÜNEŞ** - Barış ESMER***
ÖZET
Bu araştırmada ilkokul, ortaokul ve lise okul müdürlerinin okul
yönetimi sürecine ilişkin deneyimlerini kendi anlatılarına dayalı olarak
ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırmada olgu bilim deseni
benimsenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara ilinde devlet
okullarında görev yapan ve ilkokul, ortaokul ve lise düzeylerinin her
birinden 4 okul müdürü olmak üzere toplam 12 okul müdürü
oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu, çok aşamalı örnekleme
yöntemi ile belirlenmiştir. Veri toplams sürecinde araştırmacılar
tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır.
Ulaşılan veriler ana tema ve sorunların tespit edilebildiği içerik analizi ile
çözümlenmiştir. Araştırmada okul müdürleri okul yönetiminde genellikle
süreç odaklı nitelikleri daha çok benimsedikleri ve okul yönetimini
bileşenleri koordine etme olarak gördüklerini belirtmişlerdir.
Araştırmada okul yönetim sürecinde yaşanan sorunların çoğunluğunun
sistemsel kaynaklı olduğu, sorunların ilkokul ve ortaokullarda maddi;
liselerde ise veli kaynaklı olarak yoğunlaştığı görülmektedir. Okul
müdürlerinin vakitlerinin çoğunu bürokratik işlere ayırdıkları dikkat
çekmektedir. Sorunların çözümünde okul müdürlerinin yönetim
sürecinde değer odaklı yaklaşımı daha çok benimsedikleri; öğretmen ve
veli kaynaklı sorunların çözümünde iletişim sürecinden yararlandıkları
sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmada ayrıca okul müdürleri; okul
müdürü atamalarında liyakata dikkat edilmemesini ve yönetici atanma
şeklinin sürekli değişmesini önemli sorunlar olarak görmekte ve bu
duruma çözüm olarak da mülakat ve sınavın birlikte uygulanmasını
önermektedirler.
Anahtar Kelimeler: Okul müdürü, müdür sorunları, ideal okul
* Bu çalışma 12. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi’nde sözlü bildiri olarak sunulmuştur.
** Dr. Öğr. Üyesi, Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi, El-mek: melih.gunes@balikesir.edu.tr
*** Arş. Gör., Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, El-mek: barisesmer@gazi.edu.tr

844 Ahmet Melih GÜNEŞ - Barış ESMER
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
EXPERIENCES OF PRIMARY, SECONDARY AND HIGH
SCHOOL PRINCIPALS ON SCHOOL MANAGEMENT
ABSTRACT
This paper aimed to reveal experiences of primary, secondary and
high school principals on the school management process based on their
narratives. Phenomenological design was used in this study. 12 school
principals selected whom 4 participants from each school level in the city
of Ankara by multilevel sampling method. The data was collected by semi-
structured interview form which developed by researchers. The data was
analyzed with content analysis technique. In this study it is seen that
school principals generally described school management as process-
oriented. Secondly, personal qualities are crucial factor being school
principal. Thirdly, being an ideal school educational feature is most
important factor. Fourthly, in the school management process majority
of the problems experienced are systemically sourced, especially financial
in primary and middle schools, and parents in high schools. School
principals is allocated to bureaucratic tasks most of their time. Fifthly,
they solve teacher-parent related problems through communication.
Moreover, principals adopt more value oriented approach in the
management process. Changing assignment system is constantly
problematic and they suggest putting into job examination and
employment interviewing system together as a solution.
STRUCTURED ABSTRACT
Introduction
The schools have been extensively studied in recent years in order
to take a better and more effective role in the education process. Role of
development in society of schools have been becoming an important
aspect of favorite topic for researchers. How effective and high quality
education for all students in schools is the important thing. There are
many factors influenced the success of educational quality such as
school staff, students, parents, teachers and school principals. The vital
role in coordinating these factors with well integrated with the school’s
mission and goals is principals.
Successful instructional leaders of principals provide a common
vision of what good instruction looks like, support and monitor the
performance of teachers and students, create school cultures or
environments in which all children can achieve to their full potentials
(Van Roekel, 2008).
Purpose
In this study it was aimed to reveal experiences of primary,
secondary and high school principals on the school management process
based on their narratives. For this purpose, the following questions were
investigated.
How do primary, secondary, and high school principals;
1) define school management?

İlkokul, Ortaokul ve Lise Okul Müdürlerinin Okul Yönetimine İlişkin Deneyimleri 845
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
2) perceive the ideal school
3) perceive ideal school principal?
4. What are the problems and solutions in designating school
management?
5. What are the problems encountered principals managing school?
6. What ways principals prefer to solve management related
problems?
7. What is the management mentality of school principals?
8. What are the advantages and disadvantages of being principal?
9.What changes/alterations principals want to make in their
schools?
Method
Phenomenological design was used in this study. Van Mannen
(2016) stated that in phenomenological studies individual experiences are
both the starting and ending points of research. Phenomenon of school
management is underlying of this research. 12 school principals selected
whom 4 participants from each all school levels in the city of Ankara by
multilevel sampling method. As interview can be used in common with
other data collection techniques, in qualitative researches used as a basic
data collection technique (Bogdan ve Biklen, 1992; Hatch, 2002).
According to Rubin and Rubin (2005) in depth interviews can be used
when you need to find out cannot be answered simply or briefly, you
anticipate that you may need to ask people to explain their answers or
give examples or describe their experiences. For this purposes, the data
was collected by semi-structured interview form which developed by
researchers, and analyzed with content analysis technique.
Results
The results showed that term of school management differentiated
by all school levels and school principals generally described school
management as process-oriented. The definitions concentrated on
coordinating components of school. Principals have stated that they
would prefer to use more value oriented approach in the management
process.
According to another finding of research educational features is
most important factor for being an ideal school. Principals emphasized
that personal qualities (have the goods, have knowledge about
management instructions) are crucial factor being school principal.
The problems experienced in determining the school manager
focused on assignment especially bumping up school. Principals suggest
putting into job examination and employment interviewing system
together as a solution during the appointment process.
In the school management process majority of the problems
experienced are systemically sourced, especially financial (school account
in primary and middle schools, and parents in high schools. In addition,
behavioral problems are seen as the basic problem sourced from the
students. Principals indicated that they solved teacher-parent related
problems is with through communication. However, student-related

846 Ahmet Melih GÜNEŞ - Barış ESMER
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
problems solve with all education stakeholders collaboration and
participation of decision-making.
The results illustrated that being a school principal has lost a lot to
them, especially, money in life. Most of principals emphasized that they
have not been able to follow developments related to their expertise since
they were principals. After all, their problem-solving skills developed, due
to encountering varied problems.
Discussion and Conclusion
As a conclusion, the current study undertakes an important role to
shed light on the lived experiences of all school level principals holistically
and comparatively. This phenomenological researches help other
stakeholders of educators to see principal’s experiences on management
process and provide principals important problem solvers they
encountered in the becoming of instructional leaders. In this study school
principals were participants. There is a need for a type of studies by
including teacher, parents, students, school staff and all management
stakeholders regarding perceptions of school management.
Keywords: School principal, principal problems, ideal school
1. Giriş
Okullar, eğitim sürecinin daha kaliteli ve etkili bir rol alması için her zaman tartışılan ve
araştırılan bir etmen olmuştur. Okulların ait oldukları toplumun gelişim ve ilerlemesindeki rolleri bu
tartışma ve araştırılma biçimini hep sürdürmüş ve sürdüreceği de düşünülmektedir. Okul her ne kadar
dört tarafı duvarla çevrili bir bina içerisinde gerçekleştirilen eğitsel bir faaliyet olarak düşünülse de
önemli olan bu eğitsel faaliyetin ne derece etkili ve başarılı bir şekilde gerçekleştirildiğidir. Eğitsel
faaliyetlerin başarıya ulaşmasına birçok etmen etki etmektedir; Okulun fiziki özellikleri, okulun
yardımcı personeli, öğrenciler, veliler, öğretmenler ve okul müdürleri en belirgin olanlarıdır. Ayrı
ayrı öneme sahip olan bu etmenlerin koordineli ve sağlıklı bir şekilde belirlenen amaçlar
doğrultusunda yönlendirilmesindeki en önemli rol ise okul müdürlerine aittir..
Arslantaş ve Özkan (2014) toplumun ve toplumu oluşturan bireylerin değişimi ve gelişiminin
okulların kendinden beklenen işlevleri yerine getirmesine bağlı olduğunu belirtmiştir. Belirlenen
eğitsel hedeflere ulaşmada eğitim sistemi ve bu sistemin etkili bir şekilde yürütülmesi oldukça
önemlidir. Eğitsel hedeflere ulaşmadaki başarı iyi yönetilen okullarla mümkün olmaktadır.
Okullarda tüm öğrencilerin öğrenmesini sağlayıcı bir ortamın oluşması ve okulun toplumun
beklentilerini karşılaması (Sezer, 2016) oldukça önemlidir. Bu durumun başarılı bir şekilde
yürütülmesinde ve amaçlara ulaşmasındaki en etkili öge ise okul müdürleridir. Farah’ a (2013) göre
okul müdürlüğü okul liderliği da tanımlanmakta ve bilgi, tecrübe ve etkili beceriler gerektirmektedir.
Okul müdürünün başarılı olması eğitim yönetimi uygulamalarına ve süreç içerisindeki etkililiğine
bağlıdır.
Okul müdürlerinin yöneticilik ya da disiplini sağlama rollerinden ziyade öğretimsel lider
olarak sergiledikleri roller daha önemlidir. Başarılı okul müdürleri, okulun ulaşacağı genel hedefleri
belirler, öğretmen ve öğrencilerin performansını izler, ihtiyaç duyulan her an tüm personelin ve
öğrencilerin yanında olur, öğretmenlere öğretimsel süreçleri gerçekleştirmesi için her türlü yardım
ve kaynakları temin eder, uygun öğrenme ortamları oluşturur ve okul kültürünün oluşmasına önemli
derecede katkı sağlar (Van Roekel, 2008).

İlkokul, Ortaokul ve Lise Okul Müdürlerinin Okul Yönetimine İlişkin Deneyimleri 847
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
Türkiye’de okul müdürlerini konu alan çalışmalar incelendiğinde çalışmaların; okul müdürü
yeterlikleri (Dönmez, 2002; Çelikten, 2004; Öncel, 2006; Yakut, 2006; Yavuz, 2006; Özyurt, 2010;
Bayraktutan, 2011; Tatlılıoğlu ve Okyay, 2012; Aydın, 2014; Yıldırım ve Eriçok, 2015; Kızıldeniz,
2017), okul müdürü atanma sürecine yönelik algılar (Aşıt, 2009; Turan, Yıldırım ve Aydoğdu, 2012;
Demirtaş ve Özer, 2014), okul müdürünün karşılaştığı sorunlar (Aslanargun ve Bozkurt, 2012;
Taşdan, Tösten, Bulut ve Karakaya, 2013; Bıyık, 2014; Memduhoğlu ve Meriç, 2014), okul müdür
atama ve belirlemeye yönelik çalışmalar (Ada, 2000; Akçadağ, 2014; Recepoğlu ve Kılınç, 2014;
Yolcu ve Bayram, 2015; Konan, Bozanoğlu ve Çetin, 2017) ve eğitim-öğretim sürecine yönelik
(Sezer, 2016; Usta ve Özmusul, 2017) konulara odaklandığı görülmektedir.
Çocukların gelişiminde, değişiminde ve birçok kazanımın ediniminde okulların son derece
önemli rolleri vardır. Okulların öğrenciler üzerindeki bu önemli edinimleri sağlamak ise iyi bir okul
yönetimiyle gerçekleşebilir. Okul müdürlerinin birincil görevlerinin arasında okulunu eğitsel açıdan
ilerletmek ve eğitsel hedeflere ulaşmak gelmektedir. Bu hedeflere ulaşılmadığı takdirde ise okulun
etkililiği sekteye uğrayabilir ve bu durum beraberinde çeşitli sorunlar yaratabilir. Dolayısıyla bu
durum ilkokul, ortaokul ve lise okul müdürlerinin okul yönetim sürecindeki rolleri ayrı bir önem arz
etmektedir. Hem Türkiye’ de hem de yurtdışında yapılan araştırmalara bakıldığında ilkokul, ortaokul
ve lise okul müdürlerinin okul yönetimi sürecine ilişkin deneyimlerini karşılaştırmalı olarak
inceleyen herhangi bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu sebeple yapılan bu araştırmanın ilgili
literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada ilkokul, ortaokul ve lise okul
müdürlerinin okul yönetim sürecine ilişkin deneyimlerini belirlemek hedeflenmiştir.
1.1. Araştırmanın Amacı
Bu araştırmada ilkokul, ortaokul ve lise okul müdürlerinin okul yönetimi sürecine ilişkin
deneyimlerini kendi anlatılarına dayalı olarak ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda
aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır.
1. İlkokul, ortaokul ve lise okul müdürleri okul yönetimini nasıl tanımlamaktadır?
2. İlkokul, ortaokul ve lise okul müdürleri ideal okulu nasıl algılamaktadır?
3. İlkokul, ortaokul ve lise okul müdürleri ideal okul yöneticisi kavramını nasıl
algılamaktadır?
4. İlkokul, ortaokul ve lise okul müdürlerinin görüşlerine göre okul yöneticisi belirlemede
yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri nelerdir?
5. İlkokul, ortaokul ve lise okul müdürlerinin okul yönetim sürecinde karşılaştıkları sorunlar
neler?
6. İlkokul ortaokul ve lise okul müdürleri okul yönetim sürecinde karşılaştıkları sorunların
çözümünde hangi yolları izlemektedirler?
7. İlkokul, ortaokul ve lise okul müdürleri okul yönetim sürecinde nasıl bir yol izlemektedir?
8. Size göre okul müdürü olmanın bireylere kazandırdığı ya da kaybattirdiği etmenler
nelerdir?
9. İlkokul, ortaokul ve lise okul müdürlerinin okullarında gerçekleştirmek istedikleri
değişiklikler nelerdir?
2. YÖNTEM
Bu bölümde araştırmanın modeline, çalışma grubuna, verilerin toplanmasına ve verilerin
analizine yer verilmiştir.
2.1 Araştırmanın Modeli

848 Ahmet Melih GÜNEŞ - Barış ESMER
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
Araştırmada, ilkokul, ortaokul ve lise okul müdürlerinin görüşleri nitel yaklaşımla
betimlenmeye çalışılmıştır. Araştırma sürecinde olgu bilim deseni benimsenmiştir. Bogdan ve Biklen
(1992) bireylerin yaşamlarını nasıl anlamlandırdıklarının belirlenmesinin nitel araştırmaların temel
özelliklerinden olduğunu belirtmişlerdir. Van Manen (2016) da olgu bilim çalışmalarında bireylerin
deneyimlerinin çalışmanın hem başlangıç hem de bitiş noktası olduğuna değinmiştir. Dolayısıyla bu
çalışmada okul yönetimi olgusu çalışmanın başlangıç noktası olarak ele alınmıştır. Bu olgudan
doğrudan etkilenen ve olguyu etkileyen okul müdürlerinin deneyimleri ve duyguları derinlemesine
betimlenmeye çalışılmıştır.
2.2. Çalışma Grubu
Olgu bilim araştırmalarında veri kaynakları araştırmanın odaklandığı olguyu yaşayan ve bu
olguyu dışa vurabilecek veya yansıtabilecek bireyler ya da gruplardır (Yıldırım ve Şimşek, 2011).
Okul müdürlerini belirlenirken ilk aşamada amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme
kullanılmıştır. Çalışmada okul müdürlerinden görev yaptıkları kurumda en az 1 yıl müdürlük
yapması ölçütü benimsenmiştir. İkinci aşamada ise araştırma amacından haberdar olan çalışmaya
gönüllü ve istekli ayrıca zaman ve maliyet açısından uygun durumlarda kullanılan (Hatch, 2002;
Johnson ve Christensen, 2004) kolay ulaşılabilen durum örneklemesi kullanılmıştır. Kolay
ulaşılabilir durum örneklemelerinde araştırmaya katılan bireyler hakkında derinlemesine bilgilerin
sunulması oldukça önemlidir (Johnson ve Christensen, 2004). Bu çalışmada her okul düzeyinden 4
katılımcı olmak üzere toplam 12 okul müdürüne ulaşılmıştır. Müdürlerin gerçek adları gizlenmiş ve
aşağıda yer alan kodlar kullanılmıştır. (Okul türü , (İlkokul [İ], Ortaokul [O], Lise[L]; çalışmaya
katılım sırası [1-4], ve Cinsiyeti [Kadın: K, Erkek:E]. Çalışma grubuna ilişkin detaylı bilgiler ise
Tablo 1’ de sunulmuştur.

İlkokul, Ortaokul ve Lise Okul Müdürlerinin Okul Yönetimine İlişkin Deneyimleri 849
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
Tablo 1. Çalışma Grubunda Bulunan Müdürlere Yönelik Bilgiler
Katılımcı /
Kod
Cinsiyet
Yaş
Mesleki
Kıdem
Müdürlük
Kıdem
Mevcut
Okuldaki
Müdürlük
Deneyimi
Öğretmenlik
Deneyimi
Atama Şekli
Branş
1/(İ1M)
Erkek
44
20
yıl
7 yıl
2 yıl 5
ay
8 yıl
Mevcut Sistem
Sınıf
Öğretmenliği/Lisans
2 /(İ2M)
Erkek
41
17
yıl
2 yıl
2 yıl
4 yıl
Mevcut Sistem
Sınıf
Öğretmenliği/Lisans
3/(İ3M)
Erkek
39
17
yıl
7 yıl
3 yıl
4 yıl
Mevcut Sistem
Fizik Bölümü /Lisans
4/(İ4M)
Erkek
56
25
yıl
2 yıl
2 yıl
17 yıl
Eski Sistem
İş Eğitimi/Ön Lisans
5/(O5M)
Erkek
59
35
yıl
3 yıl
3 yıl
3 yıl
Mevcut Sistem
Fen Bilgisi
Öğretmenliği/ Ön lisans
6/(O6M)
Erkek
60
30
yıl
26
yıl
2 yıl
4 yıl
Mevcut Sistem
Sınıf Öğretmenliği
/Eğitim Enstitüsü
7/(O7M)
Erkek
44
11
yıl
3 yıl
3 yıl
8 yıl
Görevlendirme
İlahiyat /Lisans
8/(O8M)
Erkek
34
10
yıl
1 yıl
1 yıl
9 yıl
Mevcut Sistem
Fen Bilgisi Öğretmenliği
/Yüksek Lisans
9/(L9M)
Erkek
39
18
yıl
2 yıl
2 yıl
2 yıl
Mevcut Sistem
Elektrik Öğretmenliği
/Lisans
10/(L10
M)
Erkek
39
17
yıl
15
yıl
3 yıl
2 yıl
Mevcut Sistem
Kimya Öğretmenliği
/Lisans
11/(L11
M)
Erkek
45
22
yıl
4 yıl
4 yıl
18 yıl
Mevcut Sistem
Beden Eğitimi
Öğretmenliği /Lisans
12/(L12
M)
Kadın
48
28
yıl
4 yıl
3 yıl
23 yıl
Mevcut Sistem
Çocuk Gelişimi ve
Eğitimi Bölümü / Lisans
Okul müdürlerine ilişkin demografik değişkenler incelendiğinde; okul müdürlerinin
çoğunluğunun erkek yöneticilerden oluştuğu, yaşlarının 34 ile 60 yaş arasında değiştiği ve yaşa
ortalmasının 45.6 olduğu görülmektedir. Müdürlük kıdemlerinin 1 ile 26 yıl; öğretmenlik
deneyimlerinin 2 ile 23 yıl arasında değiştiği belirlenmiştir. 10 okul müdürünün mevcut okul müdürü
atama sistemine (EK 1 puanı ve mülakat), 1 okul müdürünün görevlendirmeyle ve 1 okul müdürünün
de eski sisteme (sınavla atama) göre atandığı görülmektedir. Müdürlerin mevcut okuldaki yönetim
süreci 2-3 yıl arasında değişmektedir.
2.3. Veri Toplama Süreci
Nitel araştırmalarda görüşmeler diğer veri toplama teknikleri ile birlikte kullanılacağı gibi
tek başına temel veri toplama tekniği olarak da kullanılabilir (Bogdan ve Biklen, 1992; Hatch, 2002).

850 Ahmet Melih GÜNEŞ - Barış ESMER
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
Bu amaçla bu çalışmanın temel veri toplama aracı, bu olguyu doğrudan yaşayan kişilerle yüz yüze
yapılan görüşmeler olarak belirlenmiştir. Rubin ve Rubin (2005), derinlemesine görüşmelerin
öğrenmek istenen şeyin basit ve açık bir şekilde cevaplanmadığı, bireylerin deneyimlerine ve
bireylere sorulan sorulara verilen cevaplara ihtiyaç duyulan durumlarda kullanılabileceğini
belirtmişlerdir. Bu amaçla katılımcılarla yapılan yüz yüze görüşmelerde yarı yapılandırılmış
görüşme formu kullanılmıştır. Soruların belirlenmesi sürecinde araştırmacıların belirlediği 14 adet
soru alan uzmanlarına gönderilmiştir. Geri bildirimler sonucunda bazı sorular silinmiş, bazı sorular
da birleştirilmiştir. Formun son şeklinde 9 adet soru yer almaktadır Sorulara ilişkin bazı örnekler
aşağıda yer almaktadır
 Bir okul yöneticisi olarak okul yöneticisi olmayı nasıl tanımlarsınız?
 Size göre ideal bir okul yöneticisinde olması gereken özellikler nelerdir?
Görüşme öncesinde katılımcılara araştırmanın amacı hakkında bilgi verilerek kişisel
bilgilerinin üçüncü kişilerle paylaşılmayacağı bildirilmiştir. Görüşme sürecinde görüşme formu
yaklaşımı benimsenmesi amacıyla sorular karışık şekilde sorulmuştur. Her bir görüşme ortalama 40-
60 dakika arasında sürmüştür. Veri kaybını engellemek amacıyla görüşmeler ses kayıt cihazı ile kayıt
altına alınmıştır.
2.4. Verilerin Analizi
İlkokul, orta ve lise okul müdürlerinin okul yönetimi sürecine ilişkin deneyimlerine ilişkin
elde edilen verilerin analiz edilmesinde ana tema ve sorunların tespit edilmesi amaçlanmıştır.
Görüşme sırasında yapılan kayıtlar olduğu gibi yazıya dökülmüş ve bu işlem görüşme yapılan 12
okul müdürü için tekrarlanmıştır. Yazıya dökülen görüşmeler bilgisayar ortamına aktarılmıştır. Her
bir soru için ayrı bir dosya açılmış ve araştırmacılar ayrı ayrı kodlama yapmışladır. Elde edilen
veriler neticesinde kodlar ve örüntüleri belirlenmiştir. Belirlenen örüntüler yazarlar tarafından
tartışılarak kategoriler ve ana temalara ulaşılmıştır (Miles ve Huberman, 1994).
Araştırmada geçerliliğin sağlanması amacıyla yarı-yapılandırılmış görüşme formu
geliştirilirken ilgili alanyazın taranarak konu ile ilgili bir kavramsal bir çerçeve oluşturulmuştur. Elde
edilen sonuçlar ve ulaşılan kodlar birbiriyle sürekli olarak karşılaştırılarak, yorumlanarak ve
kavramsallaştırılarak araştırmaya katılımcıların farkında olmadıkları bazı örüntüler ortaya
çıkarılmıştır (Yıldırım ve Şimşek, 2011). Böylece araştırmanın problemine ve amacına bağlı
kalınmış, tekrarlı ve gereksiz kodlamalar çıkarılmış ve gerektiğinde yeni kodlamalar eklenmiştir. Bu
şekilde derin odaklı veriler elde etmenin araştırmanın güvenilirliğine katkı sağladığı
düşünülmektedir.
3. BULGULAR
Bu bölümde okul müdürlerinin görüşme formunda yer alan sorulara verdikleri yanıtlar,
araştırmanın amaçları doğrultusunda analiz edilerek sunulmuştur. Ulaşılan kategoriler ve temalar ile
bu öğeler arasındaki ilişki Şekil 1’de sunulmuştur. Araştırma bulguları ise araştırma soruları dikkate
alınarak açıklanmıştır.

İlkokul, Ortaokul ve Lise Okul Müdürlerinin Okul Yönetimine İlişkin Deneyimleri 851
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
Şekil 1. İlkokul, Ortaokul ve Lise Okul Müdürlerinin Okul Yönetimine İlişkin Elde Edilen Temalar
3.1. Okul Yönetimi Algısı (Amaca-Sürece Yönelik)
Okul müdürlerinin okul yönetimine yönelik görüşleri “yapı” teması olarak adlandırılmış ve
bu temaya yönelik tanımlamalar “amaç” ve “süreç” etmenleri içerisinde düzenlenmiştir. Okul
yönetiminin amacını içeren tanımlamalara bakıldığında her üç okul türünde de okul yönetimi
tanımlamalarının farklı olduğu ve süreç temelli yönetimin tanımlarda daha fazla yer aldığı
görülmektedir. Okul yönetimini amaç olarak görülen tanımlamalarda, ilkokul ve lise okul müdürleri
okul yönetimini; eğitimin yönetimi; ortaokul ve lise okul müdürleri de fiziki şartların iyileştirilmesi
olarak benimsedikleri belirlenmiştir (Bknz, Tablo 2).
Tablo 2. Okul Yönetimi Algısı
Okul yönetiminin süreç olarak görülen tanımlamalarda ilkokul, ortaokul ve lise müdürlerinin
okul yönetimini okulu oluşturan bileşmeleri koordine etme olarak algıladıkları belirlenmiştir.
Katılımcıların bu soruya verdikleri yanıtlardan bazıları aşağıdadır.
İ4M Okul yönetimi; öğrenci, öğretmen, okulun fiziki yapısı, alt yapısı, ilçe milli eğitim,
velilerin hepsiyle koordinasyonlu bir şekilde birleşimiyle yapılan bir işlevdir faaliyettir (fiziki
şartlar).
Tema
Kategori
Kodlar
Düzey
İlkokul
( f )
Ortaokul
( f )
Lise
( f )
Yapı
Amaca Yönelik
( f = 7)
Beklentileri karşılama
x
Eğitim yönetimi
x
x
Fiziki Şartların iyileştirilmesi
x
x
Çalışanların moral seviyesini arttırmak
x
Şeffaf ve samimiyete dayanan
x
Sürece Yönelik
( f = 11)
Bileşenleri koordine etme
xxxx
xxx
xx
Mevzuata dayalı
x
Müdürlerin öz yönetimi ile ilişkili
x

852 Ahmet Melih GÜNEŞ - Barış ESMER
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
L12M Okul yönetimi; öğretmen, veli ve öğrenci üçgeni içerisinde dolanan o üçgeni idare
etmeye çalışan onlarla işbirliği yapabilen bir yönetim anlayışı olması gerekir (bileşenleri koordine
etme).
3.2. İdeal Okul –Donanım
Okul müdürlerinin ideal okula yönelik görüşleri “donanım” teması olarak adlandırılmış ve
bu temaya yönelik tanımlamalar “yönetimsel”, “fiziksel” ve “eğitimsel” adı altında düzenlenmiştir.
Tablo 3 incelendiğinde; İdeal okula ilişkin tanımlamalarda ilkokul müdürleri, fiziksel, ortaokul
müdürleri eğitimsel şartları vurgularken lise müdürleri yönetimsel, fiziksel ve eğitimsel alanların her
üçüne de değinmişlerdir. İdeal okulu yönetimsel açıdan değerlendiren tanımlamalara bakıldığında
ilkokul müdürlerinin ideal okula yönelik tanımlamaları “paydaşlarıyla uyumlu”, “işleyen sistemi
olan” ve “yerinden yönetim” kategorileri altında; ortaokul müdürlerinin ideal okula yönelik
tanımlamaları “çalışanlar arası uyum olan” kategorisi altında ve lise müdürlerinin ideal okula
yönelik tanımlamaları da “bürokratik işlerin olmadığı” ve “eğitsel konularla ilgilenen” kategorileri
altında toplanmıştır.
Tablo 3. Okul Müdürlerinin İdeal Okul Algısı
Tema
Kategori
Kodlar
Düzey
İlkokul
( f )
Ortaokul
( f )
Lise
( f )
Donanım
Yönetimsel
( f = 9)
Paydaşlarıyla uyumlu
x
İşleyen sistemi olan
x
Yerinden yönetim
x
Çalışanlar arası uyum olan
x
Bürokratik işlerin olmadığı
xx
Ortak kararlar alan
x
Eğitsel konularla ilgilenen
xx
Fiziksel
( f = 13)
Yardımcı personeli tam olan
x
x
Fiziksel olarak donanımlı
xxx
xxx
xx
Okulun bulunduğu yerin uygunluğu
x
x
Teknolojik açıdan donanımlı
x
Eğitimsel
( f = 18)
Norm kadro ihtiyacı olmayan
x
xxxx
Velinin eğitim düzeyi
x
Öğrenci sayısı az olan
x
xx
Bulunduğu çevreye katkı sağlayan
x
Sınıflar arası rekabeti olan
x
Öğrenci düzeyi iyi olan
x
x
Velilerle etkili iletişimi olan
x
xx
Nitelikli öğretmen
x
Aile eğitimi veren bir okul
x
İdeal okulu fiziksel açıdan değerlendiren tanımlamalara bakıldığında okulun konumunun
ideal okulda belirleyici bir etmen olduğu ön plana çıkmaktadır. Üç düzeydeki okul müdürlerinin de
ideal okulun fiziki donanımına yönelik vurgulamalar yaptıkları görülmektedir. Ayrıca ilkokul ve
ortaokul müdürleri ideal okulu benzer şekilde yardımcı personeli tam olan bir okul olarak
tanımlamışlardır. Bulgulara ilişkin müdürlerin görüşleri aşağıda sunulmuştur.
L11M Keşke ben yani eee böyle evrak sorunu olmayan işte dosya sorunu olmayan ben
kendimi eğitime kanalize edeceğim. İşte uluslararası başarılardan söz edebileceğim ııı bir amaç bir

İlkokul, Ortaokul ve Lise Okul Müdürlerinin Okul Yönetimine İlişkin Deneyimleri 853
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
ülkü olması yani. O anlamda yani eğitim anlamında. Öğrencilerin ee öğrencileri etkinlik
imkânlarının sınırsız olduğu, onlara her bakımdan önder olabileceğim gerçekten onun özlemiyle ben
tutuşuyorum yani (Bürokratik işlerin olmadığı- eğitsel konularla ilgilenen)
İ3M Bu okulun ideal olması için bir kere çocuklar için öğrenciler için etkinlik alanlarının
çok olması lazım. Yani 4-5 katlı olup da 1000 tane öğrencinin olduğu bina benim için ideal değil.
İçinde spor salonu olacak keman kursu olacak şu bahçenin (mevcut okulun bahçesi), yüzme havuzu
olacak belki biraz uçuk gibi geliyor ama böyle olması lazım (fiziksel olarak donanımlı).
İdeal okulu eğitimsel açıdan değerlendiren tanımlamalara bakıldığında ilkokul ve ortaokul
müdürleri ideal okulu benzer şekilde norm kadro ihtiyacı olmayan ve öğrenci sayısı az olan bir okul
şeklinde tanımlamışlardır. Ortaokul ve lise müdürleri ideal okulu benzer şekilde öğrenci düzeyinin
iyi olması ve velilerle etkili iletişimi olan bir okul şeklinde tanımlamışlardır. Bulgulara ilişkin bir
müdür görüşü aşağıda verilmiştir.
O6M Ya bir defa ideal okul her şeyden önce yani her branşta öğretmenin tam olmalı. Yani
o okuldaki eğitim öğretime diyelim ki 2016-2017 eğitim öğretim yılının kaliteli ve başarılı geçmesi.
Bir defa her branşta öğretmenin tam olmalı. Kadrolu öğretmen eksiği oldu mu olmaz (norm kadro
ihtiyacı olmayan).
3.3. İdeal Okul Yöneticisi Nitelikleri
Okul müdürlerinin ideal okul yöneticisine yönelik görüşleri “nitelik” teması olarak
adlandırılmış ve bu temaya yönelik tanımlamalar “kişisel nitelikler” ve “mesleki nitelikler” adı
altında düzenlenmiştir.
Tablo 4. İdeal Okul Yöneticisinin Nitelikleri
Tema
Kategori
Kodlar
Düzey
İlkokul
( f )
Ortaokul
( f )
Lise
( f )
Nitelik
Kişisel
Nitelikler
( f = 37)
Etkili iletişim becerisine sahip olması
xx
x
xxxxx
Empati kurabilmesi
x
Problem çözme becerisi gelişmiş olması
xx
xxx
Bilgili olması
xxx
xxxx
xxx
Tarafsız olması
xx
xxx
Yeniliklere açık olması
x
Amacı olması
x
Sosyal olması
xx
Anlayışlı olması
x
Kendini kabullendirmesi
x
Olgun olması
x
Karizmatik olması
x
Ulaşılabilir olması
x
Mesleki
Nitelikler
( f = 8)
Deneyimli olması
xxx
xx
Mevzuat bilgisi olması
xx
Kurum kültürü oluşturabilmesi
x
Tablo 4’ de yar alan veriler incelendiğinde okul müdürünün kişisel niteliklerinin daha önemli
olduğu görülmektedir. Kişisel niteliklerine ilişkin tanımlamalara bakıldığında ilkokul ve ortaokul
müdürleri bilgili olmanın ideal müdürlerde olması gereken en önemi özellik olarak görmektedirler.
Lise düzeyinde ise etkili iletişim becerilerine sahip olma becerisi bilgili olmadan daha önemli hale
gelmektedir.

854 Ahmet Melih GÜNEŞ - Barış ESMER
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
İdeal okul yöneticisinin mesleki niteliklerini ilişkin tanımlamalara bakıldığında ilkokul
müdürlerinin ideal okul yöneticisine yönelik tanımlamalarına göre ideal okul müdürü deneyimli ve
mevzuat bilgisine sahip olmalıdır. Ortaokul müdürleri ideal okul müdürü için deneyimli olmanın
yeterli olduğunu belirtmişlerdir. Lise müdürlerinin ideal okul yöneticisine yönelik tanımlamalarında
mesleki niteliğe yönelik herhangi bir ifade yer almamıştır. Bulgulara ilişkin müdür görüşleri aşağıda
verilmiştir.
O8M Eğitim yönetimi alanında kesinlikle bir yüksek lisans, akademik şeyler yapması
gerekiyor. Çünkü eeee eğitim alanında yani eğitim çok farklı bir şey. Biz kendimiz eğitimciysek
çocukları eğitmek istiyorsak önce kendimizi eğitimde güncel tutmamız lazım. Yaşımız ne olursa
olsun, eğitim içerisindeyiz güncellenmediğimiz zaman hep kafamız eskiye gidiyor. Yeniliklere kapalı
oluyoruz. Bu zaten büyük bir sorun yani. Kendimizi güncellememiz lazım. (Bilgili olma)
3.4. Okul Yöneticisi Belirlemede Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Okul müdürlerinin okul yöneticisi belirlemede yaşanan sorunlar ve çözüm önerilerine
yönelik görüşleri “sistem” teması olarak adlandırılmış ve bu temaya yönelik ifadeler “sistem kaynaklı
sorunlar” ve “çözüm” başlığı altında ele alınmıştır.
Tablo 5. Okul Yöneticisi Belirlemede Yaşanan Sorunlar ve Çözümler
Tema
Kategori
Kodlar
Düzey
İlkokul
( f )
Ortaokul
( f )
Lise
( f )
Sistem
Sorunlar
( f = 11)
Atama sürecinin sürekli değişkenlik göstermesi
xx
Liyakat sahibi olmayan kişilerin atanması
xx
x
x
Mülakatla yapılan atamalar
xx
Müdürlüğü tercih edenlerin az olması
x
Müdürlük eğitimi verilmemesi
x
Maddi etmenler sebebiyle müdür olunmaması
x
Çözümler
( f = 18)
Deneyim
xx
Sınav + mülakat
xxxx
xxx
xxxx
Sadece mülakat + hizmet cetveli
x
Paydaşların fikrinin alınması
xxx
Atama sonrası müdürlük eğitimi
x
Tablo 5’ de yer alan veriler değerlendirildiğinde okul yöneticisi belirlemede yaşanan sorunlar
her üç düzeyde de atama şekli ve liyakata dayalı olarak atamaların yapılmaması noktasında
odaklandığı görülmektedir. Okul müdürleri atanma sürecinde yaşanan sorunların sınav ve mülakatın
birlikte yapılarak çözülebileceğini belirtmişlerdir. İlkokul düzeyinde mesleki deneyim, lise
düzeyinde ise paydaşlardan görüş alarak genel bir kabul görmenin çözüm olacağı düşünülmektedir.
Bulgulara ilişkin müdür görüşleri aşağıda sunulmuştur.
İ2M 17 yılık milli eğitim camiasında görevliyim. Bir sürü metot denendi. Görevlendirme
metodu da en son Milli Eğitim Kanunu değişti ve tüm makamlardakiler görev süresi sonunda son
buldular (sorun=atama sürecinin sürekli değişkenlik göstermesi).
İ3M Sınav ve mülakatın karışımı olsa daha iyi olur. Sınav olunca mesela okul yöneticisi
olacak kişi sınava girmeden önce o kriterlerin belirlenmesi lazım. Mevzuatla ilgili şeyleri çalışmış,
kitapları yutmuş, benden iyi puan alıyor geliyor buraya ama daha konuşmayı bilmiyor. Diğerinde
(mülakat) de liyakat sistemi biraz ortadan kalkıyor. Tanıdıklar ve belli gruplara ait bireyler müdür
oluyor (çözüm= sınav + mülakat)

İlkokul, Ortaokul ve Lise Okul Müdürlerinin Okul Yönetimine İlişkin Deneyimleri 855
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
O5M Yani bu sistemin artıları yok. Eksisi benim düşünceme göre illa bir tanıdık bulmak
gerekiyor bu modelde. Artısı hemen hemen hiç yok gibi. Hep böyle referans yoluyla gidildiği için
herkes kendi tanıdığına referans veriyor. Bu referans da bana göre yeterli değil (sorun= mülakatla
yapılan atamalar).
3.5. Okul Yönetim Sürecinde Karşılaşılan Problemler
Okul müdürlerinin okul yönetim sürecinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri
“problemler” teması olarak adlandırılmış ve bu temaya yönelik ilişkin sorun kaynakları “öğretmen”,
“öğrenci”, “veli” ve “maddiyat” olarak düzenlenmiştir.
Tablo 6. Okul Yönetim Sürecinde Karşılaşılan Problemler
Tema
Kategoriler
Kodlar
Düzey
İlkokul
( f )
Ortaokul
( f )
Lise
( f )
Problemler
Öğretmen
Kaynaklı
( f = 17)
Görevi aksatma
xxx
İletişim eksikliği
xx
x
İdareye karşı ön yargılı olma
xx
Yer değiştirme
xx
Görevi aksatma
xx
Eleştiriye kapalılık
xx
Öğretmen eksikliği
xx
Ders programı istekleri
x
Öğrenci
Kaynaklı
( f = 15)
Davranış problemleri
xxx
xx
xx
Okulda bulunan dezavantajlı çocuklar
x
Amaçsız olma
xx
Teknolojiyi zamansız kullanmaları
x
Devamsızlık
xxxx
Veli
Kaynaklı
( f = 23)
Okulun işleyişine karışma
xxx
Okula güvenmeme
x
İlgisizlik
xxx
xxx
xx
Aile içi çatışma
x
x
x
Okula kayıt
x
Velinin tutumu
xxxxxx
Sosyo-ekonomik düzeyi
x
Maddiyat
( f = 19)
Bütçe eksikliği
xxxx
xx
x
Okulun fiziksel eksikliği
x
xx
x
Personel eksikliği
xxx
xx
Tablo 6’ da yer alan verilere göre yönetim sürecinde en çok velilerden kaynaklı sorunlar yer
almaktadır. İlkokul düzeyinde sorunlar eşit dağılım göstermekte iken, ortaokul düzeyinde maddiyat
ve lise düzeyinde ise veli kaynaklı sorunların daha çok yaşandığı belirlenmiştir.
Öğretmen kaynaklı sorunlar; ilkokul ve ortaokulda görevi aksatma olarak görülürken lise
düzeyinde öğretmen eksikliği olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bulguya ilişkin müdür görüşü
aşağıda verilmiştir.
İ2M Öğretmenlerimiz sürekli izin, rapor kafalarına göre takılıyorlar sürekli (öğretmen=
görevi aksatma).
Okul yönetim sürecinde ilkokuldan başlayıp liseye kadar devam eden davranış problemleri
öğrencilerden kaynaklı temel sorun olarak görülmektedir. Sınavlardan kaynaklı devamsızlık ve
gelişimden kaynaklı duygusal problemler ise lise düzeyindeki en belirgin sorunlar olarak
görülmektedir. Bulgulara ilişkin müdür görüşlerinden bazıları aşağıdadır.

856 Ahmet Melih GÜNEŞ - Barış ESMER
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
O5M Koridorda giderken arkadan kulağının arkasından vurup gidiyor. Anlıyoruz biliyoruz
yani. Onun canı acıyor dönüp ya küfür edecek, birisini görmese (öğrenci= davranış problemleri).
L10M Öğrencilerimizin %70’i aşık. Disiplin sorunlarının çoğu zaten bundan kaynaklanıyor.
Çocuk eğer okuldan kaçıyorsa, biriyle kavga ettiyse ya da sanal âlemde birbirlerine tehditvari şeyler
yazdılarsa, merdivenlerden inerken birine omuz attıysa, arkadaş grupları da oluyor bunların.
Sevmeyi de bilmiyor bizim öğrenciler (öğrenci= duygusal problemler).
İlkokul, ortaokul ve lise müdürleri veli ilgisizliğini ortak olarak veliden kaynaklı sorun olarak
görmektedirler. İlkokul düzeyinde velilerin ilgisizliğinin yanında velilerin okul işleyişine karışması
sorunu da yaşanmaktadır. Ortaokul düzeyinde okula kayıt sürecinde veliler tarafından sorunların
yaşandığına değinilmiştir. Lise düzeyinde ise velinin genel olarak okula bakış açısını başlı başına bir
sorun olarak değerlendirilmiştir. Ulaşılan bulgulara ilişkin müdür görüşleri aşağıda verilmiştir.
İ1M Velilerin okula çok müdahale etmesi, koridorlarda çok dolaşması, okulun içini çok istila
etmesi. Velilerle ilgili yaşadığımız en önemli sorunlardan birisi (veli= okulun işleyişine karışma).
L11M sadece kişi, veli ıııı çocuğunu alarak okula suçlayıcı bir ifadeyle geliyor yani komiser
gibi geliyor. Okulu basmaya geliyor, hesap sormaya geliyor. 2013 den sonra değişen veli profili bu.
Sadece hesap sormaya gelen öğrencisine eee çocuğuna evde inanan “haaaa siz böyle yaptınız benim
çocuğuma, hesabını bunun verin.” Bu veli profili şu an hakim (veli= velinin tutumu).
Maddiyat kaynaklı sorunlar değerlendirildiğinde ise ilkokul, ortaokul ve lise müdürleri
“bütçe olmaması” etmenini maddiyat kaynaklı en önemli sorun olarak görmektedirler. Ayrıca ilkokul
ve ortaokullarda personel sayısının yetersiz olması da önemli bir sorun olarak belirtilmiştir.
3.6. Karşılaşılan Sorunların Çözümünde İzlenen Yollar
Okul müdürlerinin okul yönetim sürecinde karşılaştıkları sorunların çözümüne ilişkin
görüşleri “çözümler” teması olarak adlandırılmış ve bu temaya yönelik ilişkin çözüm kaynakları
“öğretmen”, “öğrenci”, “veli” ve “maddiyat” olarak düzenlenmiştir.
Tablo 7. Okul Yönetiminde Karşılaşılan Sorunların Çözümleri
Tema
Kategoriler
Kodlar
Düzey
İlkokul
( f )
Ortaokul
( f )
Lise
( f )
Çözümler
Öğretmen
Kaynaklı
( f = 14)
İletişim sürecini işletmek
xxxx
xxx
xxx
Mevzuat
xxx
Ortak noktalardan hareket etme
x
Öğrenci Kaynaklı
( f = 26)
Ortak karar alma mekanizması
xxxx
xxxxx
xxxxxx
Disiplin kurulu tehdidi
x
x
İletişim süreci
xxxxxx
Denetleme- Uyarma
xxx
Veli
Kaynaklı
( f = 11)
Öğrenciyi tanıma
x
Okul bağını düzenleme
xx
İletişim sürecini işletmek
xx
x
xxxx
Mevzuatı uygulama
x
Maddiyat
( f = 17)
Okul dışı kaynak sağlama
xxxx
xxx
xxx
Okul içi kaynak sağlama
x
xx
xxxx
Tablo 7’de yer alan verilere incelendiğinde okul müdürlerinin okul yönetim sürecinde
karşılaştıkları sorunların çözümüne ilişkin öğrenci kaynaklı sorunlara yönelik daha çok çözüm
ürettikleri görülmektedir.
Öğretmen ve veli kaynaklı sorunların çözümünde ilkokul, ortaokul ve lise okul müdürleri
benzer şekilde iletişim sürecini işletmenin yeterli olacağını belirtmişlerdir. Öğrenci kaynaklı

İlkokul, Ortaokul ve Lise Okul Müdürlerinin Okul Yönetimine İlişkin Deneyimleri 857
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
sorunları tek başlarına çözmek yerine ortak karar alma mekanizması oluşturarak çözülebileceğini
düşünmektedirler. Ayrıca ilkokul ve lise okul müdürleri disiplin kurulu tehdidinin öğrencilerden
kaynaklı sorunların çözümünde kullanılacağına değinmişlerdir. Maddiyat kaynaklı sorunları ise
ilkokul ve ortaokulda okul dışı, lise düzeyinde okul içinden elde edilen gelirlerle çözdüklerini
belirtmişlerdir. Bulgulara ilişkin müdür görüşleri aşağıda verilmiştir.
İ4M Şu şekilde çözülüyor, iletişim güçlü olacak. Öğretmenle iletişim güçlü olacak. Birebir
olacak, arada mesafe konulmayacak (öğretmen= iletişim sürecini işletmek).
İ1M Biz bunları hemen olduğu yerde müdahale ediyoruz, rehberlik servisimize
yönlendiriyoruz. Sınıf öğretmeni ve rehberlik servisi ile birlikte beraber bir çözüm üretiyoruz
(öğrenci= ortak karar alma mekanizması).
O8M Sınıf rehber öğretmenleriyle ve rehberlik öğretmenimizle ikili ilişkiler kurmaya
çalışıyoruz. Velilerle sürekli irtibat halindeler. Şöyle eskiden gelen bir alışkanlıklar var velide. Diyor
ki eee ya okula gidecem kesin okula aile birliği toplantısı varsa benden para isteyecekler. Eğer eee
veli toplantısına gideceksem çocuğumun sorunlarını bana söyleyecekler. Ama buna artık zaman
zaman ıııı aştığımıza inanıyorum çünkü öğretmenlerimiz artık veli toplantılarına iyi örnekler de
gösterebiliyorlar. Ya bu çocuk da çok iyi orada veliyi motive edebiliyorlar (veli= iletişim sürecini
işletmek).
O8M İlçe milli eğitimden bütçe talebinde bulunuyoruz. Tabii onlar da ellerinden geldiği
kadar yardımcı oluyorlar. İkili ilişki gibi bir uygula yapmadık. İlçe milli eğitim tarafından yürütmeye
çalışıyoruz (maddiyat= okul dışı kaynak sağlama).
3.7. Müdürlerin Yönetim Anlayışları (Değer Odaklı - Güç Odaklı)
Okul müdürlerinin okul yönetim sürecinde izledikleri yola ilişkin görüşleri “yönetim
anlayışı” teması olarak adlandırılmış ve bu temaya yönelik ilişkin çözüm kaynakları “değer odaklı”
ve “güç odaklı” olarak düzenlenmiştir.
Tablo 8. Müdürlerin Yönetim Anlayışları
Tema
Kategoriler
Kodlar
Düzey
İlkokul
( f )
Ortaokul
( f )
Lise
( f )
Yönetim
Anlayışı
Değer
Odaklı
( f = 23)
Anlayışlı olma
xx
xx
Ortak noktalara dikkat etme
x
x
İşbirliğine açık olma
x
xxx
Planlı çalışma
x
Motivasyonu arttırma
x
x
Çalışkan bir tutum sergileme
x
Çalışanların fikrini alma
x
Sağlıklı ortam oluşturma
xx
Ulaşılabilen bir müdür olma
x
Açıklayıcı bir tutumda olma
x
İyi bir dinleyici olma
x
Samimi olma
x
Okul ve çevreyi bütünleştirme
x
Empati kurma
x
Güç Odaklı
( f = 8)
Mevzuatı uygulama
xx
x
Kontrol odaklı davranma
x
Otorite
x
x
Kararlı davranma
x
Temel sorunları belirleme/çözme
x

858 Ahmet Melih GÜNEŞ - Barış ESMER
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
Tablo 8’ de yer alan veriler değerlendirildiğinde; okul yönetim sürecinde her üç okul
düzeyinde de değer odaklı yolların daha fazla tercih edildiği görülmektedir. Değer odaklı yönetim
anlayışı lise düzeyinde daha fazla benimsenmiştir. Anlayışlı olma ve işbirliğine açık olma
değerlerinin ilkokul ve lise müdürlerince benimsendiği, ortaokul müdürleri ise sağlıklı bir ortam
oluşturma değerlerini ön plana çıkardıklarına değinmişlerdir. Güç odaklı yönetim anlayışında ilkokul
ve lise müdürleri mevzuatı uygulama etmenini; ortaokul müdürleri ise otorite oluşturmayı yönetimde
önemli unsur olarak gördüklerini belirtmişlerdir. Bulgulara ilişkin müdür görüşleri aşağıda
verilmiştir.
İ1M Benim tarzım şu. Biz okulumuzda, okulumuzun işleyişine ve bir başkasının hakkına
hukukuna sıkıntı oluşturacak bir davranışa girmediği sürece ufak tefek yani iki dakika geç kaldı, şu
oldu, bu oldu bu tür şeylere çok girmiyoruz (anlayışlı olma).
O5M Benim birinci prensibim okulda çalışanın, öğretmenin moralini düzgün tutmak.
Sıkıntısı vara paylaşmak ona yardımcı olmak. (sağlıklı ortam oluşturma)
L12M Yeri geliyor bazen yönetimde öğretmen arkadaşlar da söz sahibi oluyor. Programları
hazırlanırken ya da atölyeler kurulurken biz meslek lisesiyiz. Eeeee onların görüşü, önerilerini
alıyoruz, birlikte karar veriyoruz. Zaman zaman veliler de geliyor. (İşbirliğine açık olma)
3.8. Müdür Olmanın Değeri
Okul müdürlerinin okul müdürü olmanın kazandırdıkları ve kaybettirdiklerine ilişkin
görüşleri “müdür olmanın değeri” teması olarak adlandırılmış ve bu temaya yönelik ilişkin çözüm
kaynakları “kazanç” ve “kayıp” olarak düzenlenmiştir.
Tablo 9. Müdür Olmanın Kazandırdıkları/ Kaybettirdikleri
Tema
Kategoriler
Kodlar
Düzey
Kazançlar
İlkokul
( f )
Ortaokul
( f )
Lise
( f )
Müdür
Olmanın
Değeri
Mesleki
( f = 5)
Tecrübe artışı
xx
x
Mesleki doyum sağlama
x
Güç sahibi olma
x
Kişisel
( f = 7)
Problem çözme becerisi
x
xxx
x
Tanınmışlık
x
x
Kayıplar
Mesleki
( f = 11)
Değersiz görülme
x
Tehdit edilme
x
Aşırı sorumluluk gerektirmesi
xx
Mesleki tükenmişlik
xxx
Eğitimle ilgilenememe
x
x
Aşırı sorumluluk gerektirmesi
x
Yalnızlaşma
x
Kişisel
( f = 17)
Aileye zaman ayıramama
xx
x
xx
Maddiyat
xxxx
xxxx
xxxx
Tablo 9’ da yer alan veriler değerlendirildiğinde müdür olmanın her üç okul düzeyinde
kaybettirdiklerinin kazandırdıklarından fazla olduğu görülmektedir. Kişisel olarak kaybedilenlerin
(aileye zaman ayıramama, maddiyat), mesleki anlamda kaybettirdiklerine (tükenmişlik, eğitimle
ilgilenmeme) oranla daha çok olduğu belirlenmiştir. İlkokul, ortaokul ve lise müdürleri farklı
kaynaklardan çok sayıda sorunla karşılaştıkları için problem çözme becerilerinin gelişmiş olmasını
görevleri süresince en önemli kazançları olarak görmektedirler. Ayrıca okul müdürlerinin çoğunun

İlkokul, Ortaokul ve Lise Okul Müdürlerinin Okul Yönetimine İlişkin Deneyimleri 859
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
müdür oldukları zamandan itibaren kendilerini alanlarıyla ilgili güncel tutamadıkları sonucuna
ulaşılmıştır. Bulgulara ilişkin müdür görüşleri aşağıda verilmiştir.
İ1M Yani bir önceki yıla göre ilk başladığınız yıla göre çok farklı bir durum ortaya çıkıyor
tabii ki. Burada çünkü siz gelişiyorsunuz, tecrübe kazanıyorsunuz, olaylara farklı bakış açıları,
çözümler getiriyorsunuz (kazanç= tecrübe artışı, problem çözme becerisi).
O6M Bakın ben size bunu iddia ediyorum gidin istediğiniz idareciye sorun yani müdür
okulda eğitim öğretimle ilgilenmiyor. Eğitim öğretimin dışında işler yani marangozluk yapıyor, yeri
geliyor okulu temizliyor yeri geliyor bahçeyi süpürüyor yani eğittim öğretimin dışında her işi
yapıyorum ben. Bu da insanın manevi olarak yıpratıyor (kayıp= eğitimle ilgilenememe).
L12M Etmeye çalışıyorum ama tabii ki de yeterli değil. Yani mesela müdür olalı beri
neredeyse kitap okuyamıyorum. Yoğunluktan dolayı (güncellik).
3.9. Okullarda Yapılmak İstenen Öğretimsel Düzenlemeler
Okul müdürlerinin okullarında gerçekleştirmek istedikleri değişikliklere ilişkin görüşleri
“öğretimsel düzenlemeler” teması olarak adlandırılmış ve bu temaya yönelik ilişkin çözüm
kaynakları “öğrenme ortamına ilişkin” ve “birey odaklı” olarak düzenlenmiştir.
Tablo 10. Öğretimsel Düzenlemeler
Tema
Kategoriler
Kodlar
Düzey
İlkokul
( f )
Ortaokul
( f )
Lise
( f )
Öğretimsel
Düzenlemeler
Öğrenme
Ortamına
Yönelik
( f = 10)
Okulların fiziksel olarak
iyileştirilmesi
xxx
xx
x
Okul saatlerinin düzenlenmesi
x
Eğitim kompleksi
xx
Kütüphane
x
Bireye
Yönelik
( f = 7)
Öğretmenin değer görmesi
x
Çocukların hazır bulunuşluklarının
arttırılması
x
x
Okul kadrosunun güçlendirilmesi
xxx
Veli profilini değiştirme
x
Tablo 10’da yer alan veriler incelendiğinde okul müdürleri öğrenme ortamına yönelik
düzenlemeleri (okulun fiziksel olarak iyileştirilmesi, bahçe düzenlemesi) daha çok yapmak
istemektedirler. Birey merkezli düzenlemelerde ise ortaokul düzeyinde okul kadrosunun
güçlendirilmek istenmesi dikkat çeken diğer bir etmendir. İlkokul ve lise düzeyinde ise müdürler
kendilerine gelen öğrencilerin seviyelerinden memnun olmadıkları ve daha donanımlı öğrencilerin
olması gerektiğine değinmişlerdir. Bulgulara ilişkin müdür görüşleri aşağıda yer almaktadır.
İ3M Bir kere okulun bahçesini değiştiririm. Dediğim gibi ilkokul çocuğu enerjisini atması
lazım. Ki derse daha çok motive olsun. Çocuğa daha çok imkân sağlamamız lazım. Bazı çocuklar
okula gelmek istemiyor değil mi. Okulun çocuğu cezp etmesi lazım (okulların fiziksel olarak
iyileştirilmesi).
L9M Şu anda okulumuzda ilk yapmak istediğim değişiklik. Buraya gelecek öğrencinin
kalitesini artırabilirim. Bunu yaptığım zaman zaten bina, tesisim de fazla yıpranmayacak,
öğretmenlerim de bildiklerini aktarmada çok zorlanmayacak. Ve bilgi isteyen bir topluluk olduğumuz
için öğretmenleri de öğrenmeye teşvik edecek bir yapı da oluşur diye düşünüyorum.
4. SONUÇ ve TARTIŞMA
İlkokul ve lise müdürleri okul yönetimini eğitimin yönetimi; ortaokul ve lise müdürleri de
okul yönetimini fiziki şartların iyileştirilmesi olarak tanımlamışlardır. Ayrıca okul müdürlerinin

860 Ahmet Melih GÜNEŞ - Barış ESMER
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
tamamı okul yönetimini bileşenleri koordine etme olarak görmektedirler. Bu tanımlamalardan da
anlaşılacağı üzere okul yönetimi; birçok değişkeni içerisinde barındırmakta ve bu değişkenleri de
okulun amaçları doğrultusunda kullanmaktır. Nitekim Turan, Yıldırım ve Aydoğdu (2012) da benzer
bir tanımlama yaparak okul yöneticisinin katalizör ve koordinatör olmak için hem insan ilişkilerinde
hem de yönetim anlamında gerekli kuramsal bilgilere sahip olması ve bunları uygulamaya geçirmesi
gerektiğini belirtmişlerdir.
Farah (2013) müdürü okulun lideri ve yöneticisi olarak görmekte, ancak bu görev için
başkalarından farklı olmak için deneyim ve bilgiye ihtiyaç duyacağını belirtmektedir. İdeal okul
yöneticisine ilişkin araştırma sonuçları kişisel özelliklerin mesleki özelliklerden daha önemli
olduğunu ortaya koymaktadır. Bu sonuç literatürle benzerlikler taşımaktadır. Turan, Yıldırım ve
Aydoğdu (2012) yaptıkları çalışmada okul müdürlerinin iletişime açık, sabırlı, âdil, pedagoji ve
yönetim bilgisine sahip, öğretmenlik deneyimi olan kişiler olmaları sonucuna ulaşmışlardır. Çelikten
(2004) ise okul müdürünün etkili karar verme becerisine sahip, çevresiyle çift yönlü sağlıklı iletişim
kurabilen, değerlendirmelerinde şeffaf, zamanını etkili kullanan, sağlam bir ahlak yapısına sahip,
Türk Milli Eğitimi’nin amaçlanın benimsemiş, bilimsel gelişmeleri zamanında okul ortamına
taşıyabilen vizyon sahibi biri olmalı sonucuna ulaşmıştır. Okul yönetiminde tüm paydaşların etkili
bir şekilde koordine edilmesi bir tecrübe ve deneyim işidir. Çünkü okullarda gün içerisinde önemli
önemsiz birçok olay meydana gelmektedir. Bu olayların birincil öneme sahip olanı üzerine
yoğunlaşmak ve diğer problemleri de etkili bir şekilde çözmek hem bilgi hem de deneyim
gerektireceği söylenebilir.
Okul müdürleri okul yöneticisi belirlemede yaşanan sorunları bir bütün olarak değerlendirip
sistemden kaynaklandığını belirtmişlerdir. Sistemin işleyişinde ise özellikle liyakata dikkat
edilmemesi ve atanma şeklinin sürekli değişmesi başlıca sorunlar olarak görülmektedir. Yöneticiler
bu soruna çözüm olarak mülakat ve sınavın birlikte uygulanmasının yanında müdürlük deneyiminin
de olmasına değinmişlerdir. Yapılan araştırmalar bu araştırma ile ulaşılan bulgularla paralellik
göstermektedir. Demirtaş ve Özer (2014) okul müdürlerinin başarılı ve tercihen lisansüstü eğitim
almış öğretmenler arasından seçilmesi ve müdür atamalarında kariyer basamakları sistemi
oluşturulması gerektiğini vurgulayarak; seçilen müdür adaylarının, hizmet öncesi bir eğitimden
geçtikten sonra, deneyimli bir yönetici yanında iş başında yetiştirilmelerinin (usta-çırak ilişkisi)
faydalı olacağını belirtmişlerdir. Süngü’ ye (2012) göre de okul yönetimine uygun adayların
seçilmesi eğitim ve öğretimle ilgili faaliyetlerin yanı sıra kurumsal gelişimin devam etmesi açısından
da oldukça önemlidir. Akçadağ (2014) ise okul yöneticiliğine sınavla atamada yönetmelikten, atama
kriterlerinden ve atama biçimlerinden dolayı çeşitli sorunlar yaşandığı belirterek çözümün niteliği
artıracak kriterlere ve ilgili yönetmeliğin yeniden düzenlenmesi gerektiğini belirtmiştir. Yolcu ve
Bayram (2015) ise yönetici seçme sınavının yalnızca sözlü sınava dayalı olarak
gerçekleştirilmesinin, yönetici adayları üzerinde olumsuz psikolojik etkilere yol açtığını
belirtmişlerdir. Güçlü, Şahin, Yavuz Tabak ve Sönmez (2016) de yaptıkları çalışmada okul yöneticisi
seçiminde demokratik katılım, politik etki, tarafsızlık, liyakat gibi etmenlerin göz önünde
bulundurulması gerektiği sonuçlarına ulaşmışlardır. Konan, Bozanoğlu ve Çetin (2017) ise yönetici
görevlendirmede daha adil, objektif, liyakat esaslarına dayalı bir değerlendirme yapılması
gerekliliğini belirterek yeni uygulamanın bu duruma yeteri kadar çözüm üretmediğini belirtmişlerdir.
Çalışmanın sonucundan farklı olarak Recepoğlu ve Kılınç (2014) ise okul yöneticiliği için yönetim
alanında en az tezli ya da tezsiz yüksek lisans eğitimi almış ve sonrasında lider yönetici yetiştirme
programları açılarak buralardan başarı ile mezun olanların okul yöneticiliği kadrolarına
atanmalarının sağlanmasını önermişlerdir.
Toplumsal gelişime ve değişime önemli derecede katkı sağlayan eğitim kurumlarındaki
sorunlar doğal olarak toplum ve onu oluşturan bireyler üzerinde de etkisini gösterecektir. Nitekim
Demirtaş, Üstüner ve Özer (2007) toplumdaki değişme ve gelişmelerin okulu etkileyeceğini ve

İlkokul, Ortaokul ve Lise Okul Müdürlerinin Okul Yönetimine İlişkin Deneyimleri 861
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
okuldan etkileneceğini belirtmişlerdir. Araştırma sonuçları okul müdürlerinin okul yönetiminde
problemlerle sıklıkla karşılaştıklarını ortaya koymakta ve bu problemlerin farklı kaynaklarının (veli,
öğrenci, öğretmen, maddiyat) olduğunu göstermektedir. Velilerin ilgisizliği en çok dile getirilen
sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Okullarda yaşanılan sorunlara ilişkin yapılan çalışmalar ile
araştırma sonucunda elde edilen bulgular benzerlik taşımaktadır. Memduhoğlu ve Meriç (2014) okul
müdürlerinin yönetim sürecinde en çok karşılaştıkları sorunları; okulların fiziki yapısının yetersiz
olması, öğrenci velilerinin ilgisizliği, özlük haklarının yetersizliği nedeniyle öğretmenlerin okulda
verimli çalışamamaları, okulların bütçesinin olmaması ve okullardaki bakım ve onarım ihtiyaçlarının
yetersiz olması olarak tespit etmişlerdir. Taşdan, Tösten, Bulut ve Karakaya (2013) toplumdan ve
okul çevresinden kaynaklanan en önemli sorunların velilerin eğitim seviyelerinin ve ekonomik
durumlarının düşük olması ve ailelerinden yeteri kadar ilgi görmemeleri olduğunu belirtmişlerdir.
Argon ve Zafer (2009) yaptıkları araştırmada okul müdürlerinin okullarında iletişim sürecinde
sıkıntılar yaşadıkları sonucuna ulaşmışlardır. Bıyık (2014) ise yaptığı çalışmada okul müdürlerinin
okullarında eğitim hizmetleri, personel hizmetleri ve maddi yetersizlikler etmenlerinin karşılaştıkları
en önemli sorunlar olduğu sonucuna ulaşmıştır. Okul yönetim sürecinde karşılaşılan bu sorunlar
okulun etkililiğini ve hedeflere ulaşmasını olumsuz yönde etkileyecektir. Okullarda yaşanılan bu
sorunlar toplumdaki gelişme ve değişmelere bağlı olarak değişmekte ve çeşitlilik göstermektedir.
Araştırmada elde edilen önemli bir bulgu da öğrencilerden kaynaklanan davranış problemlerinin her
okul düzeyinde devam etmesidir. Okullarımızda yaşanan sorunların tanımlanması ve belirlenmesi,
bu sorunlara yönelik çözümler üretebilmenin ilk aşamasıdır.
Okul müdürlerinin okul yönetim sürecinde karşılaştıkları öğretmen ve veli kaynaklı
sorunlarda iletişim sürecini işletmek etmenini bir çözüm olarak görmektedirler. Ortaya çıkan bu
sonuç Atay (2001) ile benzerlik taşımaktadır. Araştırmacı okul müdürlerinin okullarında meydana
gelen çatışmaları öncelikle ikna etme ve anlaşma stratejilerini uyguladıklarını, öğretmen
beklentilerini destekleme, denetmen beklentilerini ise anlaşma stratejilerini kullanarak çözdüklerini
belirtmiştir. Sorunun kökenine inmede ve sorunun çözümünü belirlemede iletişim sürecinin
işletilmesi açısından bu durum oldukça önemlidir. Okul müdürleri öğrenci kaynaklı sorunların
çözümünde benzer şekilde ortak karar alma mekanizması etmenini bir çözüm olarak görmektedirler.
Aslanargun ve Bozkurt (2012) okul müdürlerinin öğrenciye yönelik sorunların çözümünde genellikle
sorunun kaynağına indiklerini ve mevcut problemi ortak karar alarak çözümlediklerini
belirtmişlerdir. Araştırmacılar ayrıca bazı müdürler tarafından karşılaşılan problemlerin, kişiye ve
kuruma göre farklılık göstereceği için çözüm sürecinin de farklı olacağı sonuçlarına ulaşmışlardır.
Bu doğrultuda ortak alınan kararların uygulanması sorunların çözümünde, devamlılığın
sağlanmasında ve sorunların görülme sıklığının azalmasında etkili olacağı söylenilebilir.
Araştırmada ortaya çıkan bir diğer önemli sonuç da okul müdürlerinin okul yönetiminde
değer odaklı (işbirliği, sağlıklı ortam oluşturma, anlayışlı olma) yolları güç odaklı (mevzuat, otorite)
yollardan daha fazla tercih etmeleridir. Elde edilen bu sonuç ile literatür sonuçları farklılık
göstermektedir. Küçük ve Polat (2013) yaptıkları çalışmada okul müdürlerinin okulda
benimsedikleri eğitim anlayışını mevzuatın belirlediğini ve okul müdürlerinin var olanın dışına
çıkamadıklarını belirtmişleridir. Sezer (2016) ise çalışmasında okul müdürlerinin karar alma
süreçlerini etkileyen en önemli etmenin yasa ve yönetmelikler olduğunu belirtmiştir. Araştırmacı
ayrıca okul müdürlerinin karar alma süreçlerini etkileyen diğer faktörlerin ise öğretmen ve müdür
yardımcılarının görüş ve önerileri, okulun eğitim amaçları olduğunu ifade etmiştir. Bireyi merkeze
alan ve bu amaç içerisinde olan okulların yönetiminde alacağı güç de aynı şekilde birey odaklı
olmalıdır. Bu araştırmaya katılan okul müdürleri de yönetim sürecinde kendileri için önemli olan
noktaları belirlemeye çalışmışlardır. Okulların, tüm paydaşların görüşlerini alınmasıyla daha etkili
yönetilip yönetilemeyeceği ise önemli bir durumdur. Otoritenin bir kişide olduğu eğitim
kurumlarının işleyişi ve amaçlara ulaşılabilirliği de tartışılması gereken ayrı bir durumdur.

862 Ahmet Melih GÜNEŞ - Barış ESMER
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
Okul müdürlerinin birincil görevlerinin eğitsel işler olduğu bilinmektedir. Fakat
araştırmadan elde edilen sonuca göre okul müdürleri vakitlerinin çoğunu bürokratik işlere ayırmakta
ve öğretimsel liderlik rollerini sergileyememektedirler. Bu sebeple okul müdürlerinin öğretimsel
liderlik becerilerini sergileyebilmeleri için bürokratik işlerden sorumlu teknik bir müdür alımına
gidilmesi; okul yönetiminde daha etkili ve başarılı sonuçlar alınması ve müdürlük noktasında
aksaklıklar yaşamaması için stajyer müdürlük kavramı gibi bir çalışma yapılması önerilmektedir.
Ayrıca bu çalışmada sadece müdürlerin görüşlerine yer verilmiştir. İleride yapılacak çalışmalarda
öğretmen, öğrenci ve velilerin bir arada olarak görüşlerinin alınacağı çalışmalar da yapılabilir.
KAYNAKÇA
Ada, Ş. (2000). İlköğretim Kurumlarında Okul Yöneticilerinin Geliştirilmesi. Pamukkale
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 124-131.
Akçadağ, T. (2014). Okul Yöneticilerinin Bakış Açılarıyla Yöneticilerin Yetiştirilme, Atama ve Yer
Değiştirmeleri; Sorunlar ve Çözümler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi, 29, 135-150.
Argon, T. ve Zafer, D. (2009). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin İletişim Sürecinde Yaşadıkları
Problemler. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 99-123.
Aslanargun, E. ve Bozkurt, S. (2012). Okul Müdürlerinin Okul Yönetiminde Karşılaştığı Sorunlar.
Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 349 - 368.
Arslantaş, H. İ. ve Özkan, M. (2014). Öğretmen ve Yönetici Gözüyle Etkili Okulda Yönetici
Özelliklerinin Belirlenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 26, 181-193.
Aşıt, Y. (2009). İlköğretim Okul Müdürlerinin Mevzuattaki Görev Tanımlarına İlişkin Öğretmen
Algıları. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Atay, K. (2001). Okul Müdürlerinin Çatışmaları Çözümleme Stratejilerine İlişkin Öğretmen Okul
Müdürü ve Denetmen Algıları. Eğitim Yönetimi Dergisi, 25, 21-35.
Aydın, R. (2014). Okul Yöneticilerinin Yönetimde Gücü Kullanma Stilleri ve Etkililiklerine Yönelik
Öğretmen Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Bolu.
Bayraktutan, İ. (2011). İlköğretim Okul Müdürlerinin Denetim Rolleri (Sivas İli Örneği). Yüksek
Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
Bıyık, E. (2014). İlkokul-Ortaokul Müdürlerinin Okul Yönetiminde Karşılaştıkları Yönetsel
Sorunların Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
İstanbul.
Bogdan, R. C. ve Biklen, S. K. (1992). Qualitative Research for Education. Boston. MA: Allyn and
Bacon.
Çelikten, M. (2004). İdeal Bir Okul Müdürü Portresi. Akademik Araştırmalar Dergisi, 21, 195-204.
Demirtaş, H. ve Özer, N. (2014). Okul Müdürlerinin Bakış Açısıyla Okul Müdürlüğü. Kastamonu
Eğitim Dergisi, 22(1), 1-24.
Demirtaş,H., Üstüner, M. ve Özer, N. (2007). Okul Yönetiminde Karşılaşılan Sorunların Öğrenci ve
Okul İle İlgili Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi,
51, 421-455.

İlkokul, Ortaokul ve Lise Okul Müdürlerinin Okul Yönetimine İlişkin Deneyimleri 863
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
Dönmez, B. (2002). Müfettiş, Okul Müdürü ve Öğretmen Algılarına Göre İlköğretim Okulu
Müdürlerinin Yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 29, Kış, 27-45.
Farah, I. A. (2013). School Management: Characteristics of Effective Principal. Global Journal of
Human Social Science, 13(8), 12-16.
Güçlü, N., Şahin, F., Yavuz Tabak, B. ve Sönmez, E. (2016). Türkiye’de Okul Yöneticisi
Görevlendirmeye İlişkin Yönetici Adayı Görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi
Dergisi, 36 (1), 51-71.
Hatch, J. A. (2002). Doing Qualitative Research in Education Settings. Suny Press.
Johnson, B. ve Christensen, L. (2004). Educational Research: Quantitative, Qualitative and Mixed
Approaches. Sage.
Kızıldeniz, M. (2017). Başarılı Okul Müdürlerinin Yönetim Uygulamalarının Değerlendirilmesi.
Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
Konan, N., Bozanoğlu, B. ve Çetin, R. B. (2017). Okul Müdürü Görevlendirmeye İlişkin Müdür
Görüşleri. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry. 8(3), 323-349.
Küçük, Z. A. ve Polat, S. (2013). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Eğitime ve Eğitimin Amaçlarına
İlişkin Görüşleri. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 3(1), 239-255.
Memduhoğlu, H. B. ve Meriç, E. (2014). Okul Müdürlerinin Eğitim Yönetiminin İşlevleri
Bağlamında Yönetim Sürecinde Karşılaştıkları Temel Sorunlar. Uluslararası Sosyal
Araştırmalar Dergisi, 7(33), 653–666.
Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis: A Sourcebook. Beverly Hills:
Sage.
Öncel, Y. (2006). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Denetimdeki Rol ve Yeterlikleri. Yüksek Lisans
Tezi, Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
Özyurt, O. (2010). İlköğretim Okul Müdürlerinin Mevzuattaki Görevlerini Yapabilme Açısından
Kendilerini Yeterli Hissetme Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal
Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Recepoğlu, E. ve Kılınç, A. Ç. (2014). Türkiye’de Okul Yöneticilerinin Seçilmesi ve Yetiştirilmesi,
Mevcut Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Turkish Studies - International Periodical for The
Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/2 Winter 2014, p. 1817-
1845, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number:
http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies.8461 ANKARA-TURKEY.
Rubin, H. J. ve Rubin, I. S. (2005). Qualitative İnterviewing: The Art of Hearing Data. Sage.
Sezer, Ş. (2016). Okul Müdürlerinin Görev Öncelikleri ve Karar Alma Süreçlerini Etkileyen
Faktörlere İlişkin Görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 121-137.
Süngü, H. (2012). Türkiye, Almanya, Fransa ve İngiltere’de Okul Müdürlerinin Atanması ve
Yetiştirilmesi. Sakarya University Journal of Education, 3(2), 33-50.
Taşdan, M., Tösten, R., Bulut, K. ve Karakaya, V. (2013). Okul Yöneticilerinin İlköğretim
Okullarında Karşılaşılan Yönetim Sorunlarına İlişkin Görüşleri. Eğitim Bilimleri ve
Uygulama, 12 (24), 95-113.
Tatlılıoğlu, K. ve Okyay, E. O. (2012). Özel Eğitim Okul Müdürlerinin ve Öğretmenlerin Öğretim
Liderliği Rolleri. Turkish Studies - International Periodical for The Languages, Literature
and History of Turkish or Turkic, Volume 7/2 Spring 2012, p. 1045-1061, ISSN: 1308-2140,

864 Ahmet Melih GÜNEŞ - Barış ESMER
Turkish Studies
Volume 13/19, Summer 2018
www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/ TurkishStudies.8461
ANKARA-TURKEY.
Turan, S., Yıldırım, N. ve Aydoğdu, E. (2012). Okul Müdürlerinin Kendi Görevlerine İlişkin Bakış
Açıları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(3), 63-76.
Usta, M. E. ve Özmusul, M. (2017). Şanlıurfa'da Görev Yapan Okul Müdürlerinin Eğitim ve Okul
Yönetimine Yönelik Görüşlerinin Belirlenmesi. Journal of European Education, 7 (1), 1-22.
Van Manen, M. (2016). Researching Lived Experience: Human Science for An Action Sensitive
Pedagogy. Routledge.
Van Roekel, N. (2008). Changing Role of School Leadership. NEA Education Policy Brief.
Yakut, G. (2006). İlköğretim Okul Müdürlerinin Mevzuattaki Görev Tanımlarına İlişkin
Davranışları Gösterme Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim
Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Yavuz, M. (2006). İlköğretim Okulu Müdürlerinden Beklenen Roller ve Karşılanma Düzeyleri.
Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 657-670.
Yıldırım, N. ve Eriçok, B. (2015). Okul Yöneticilerinin Duygusal Zekâ ve Yönetsel Yeterlilik
Düzeyleri Arasındaki İlişki: Nevşehir İli Örneği, Turkish Studies - International Periodical
for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/11 Summer
2015, p. 567-592, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number:
http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8461 ANKARA-TURKEY.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
Yolcu, H. ve Bayram, A. (2015). Okul Yöneticisi Seçme Sürecini Deneyimleyen Yönetici
Adaylarının Sözlü Sınav Yöntemine İlişkin Algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi.
3(3), 102-125.